به گزارش روابط عمومی رادیو سلامت، دكتر فریبا كوهدانی، متخصص تغذیه و رژیم درمانی در برنامه «فراسو» شبكه رادیویی سلامت به پرسش های مخاطبان درباره «نیازهای تغذیه ای مادر در دوران شیردهی» پاسخ داد.
رادیو سلامت: اضافه دریافت انرژی مادر در دوران بارداری و شیردهی چقدر باید باشد؟ آیا مادر باردار و شیرده باید 2 برابر زمان غیربارداری مواد غذایی دریافت كند؟ آیا كیفیت تغذیه مادر در دوران شیردهی بر كیفیت شیر او تاثیر گذار است؟
اگر از اول تا آخر بارداری، انرژی مورد نیاز مادر را در نظر بگیریم، اضافه دریافتی انرژی مادر در این دوران 300 كیلوكالری روزانه می باشد. دریافت كالری در دوران شیردهی، در دو مرحله 6 ماهه اول و 6 ماهه دوم شیردهی محاسبه می شود. در6 ماهه اول شیردهی مادر باید روزانه 330كیلو كالری انرژی دریافتی را نسبت به قبل از بارداری، افزایش دهد. در 6 ماهه دوم شیردهی این میزان به 400 كیلوكالری روزانه افزایش می یابد. پس این باور كه مادر شیرده باید 2 برابر غذا بخورد، منجر به اضافه وزن در او می شود. این كار تاثیری در افزایش حجم شیر هم ندارد. آنچه كه باعث افزایش حجم شیر می شود، مكیدن شیرخوار و نحوه درست شیردهی و حجم مایعات دریافتی است. كیفیت تغذیه مادر بر كیفیت شیر او تاثیرگذار است و زیاد خوردن او در این زمینه تاثیری ندارد. پس زیاد غذا خوردن مادر و بی تحركی او باعث افزایش وزن در دوران شیردهی می شود. در 6 ماهه اول شیردهی، روزانه 750 میلی لیتر شیر تولید می شود. در 6 ماهه دوم، روزانه 600 میلی لیتر شیر تولید می شود. با توجه به این مقادیر، چرا انرژی دریافتی مادر در 6 ماهه دوم شیر دهی باید افزایش یابد؛ زیرا مادر در 6 ماهه اول شیردهی از ذخایر تجمیع شده دوران بارداری استفاده می كند و در 6 ماهه دوم شیردهی باید دریافت انرژی اش كمی بیشتر شود.

رادیو سلامت: آیا ارتباطی بین دریافت مواد غذایی توسط مادر و تركیب شیر مادر وجود دارد؟
بله؛ تركیب شیر مادر بسیار شبیه به دریافت مواد غذایی روزانه مادر دارد. به عنوان مثال با دریافت مواد مغذی دارای ویتامین های محلول در آب و ویتامین های محلول در چربی، شیرهم دارای همین ویتامین خواهد بود. اگر مادر از منابع حاوی امگا سه استفاده كند، شیر او حاوی امگا سه خواهد شد كه برای تكامل مغز نوزاد، لازم است. برای دریافت اسید چرب امگا 3 اصلی ترین منبع غذایی، منابع دریایی است. هفته ای یك الی 2 بار مصرف ماهی به این منظور توصیه می شود. البته مادر می تواند بخشی از امگا سه مورد نیاز خود را از طریق مصرف گردو یا پودر بذركتان بدست بیاورد. مصرف روزانه دو عدد گردو همراه پنیر و نان در وعده صبحانه كفایت می كند یا همچنین مصرف میزان 1 قاشق مربا خوری بذركتان روزانه می تواند در تامین امگا 3 مورد نیاز موثر باشد. اگرمصرف بذركتان به صورت ویتامین گروه B مادر می تواند از نان و غلات به ویژه غلات سبوس دار استفاده كند. با دریافت شیر، مادر می تواند بسیاری از ویتامین ها را دریافت كند. البته استفاده از میوه و سبزی هم می تواند بسیاری از ویتامین ها را به بدن مادر برساند كه این ویتامین ها وارد شیر مادر هم می شود. البته میزان مصرف لبنیات در مادر شیرده نباید بیشتر از سه لیوان شیر و لبنیات كه 1000 میلی گرم كلسیم به بدن می رساند، باشد.

رادیو سلامت: آیا مادران در دوران شیردهی نیازی به مكمل آهن دارند، با توجه به اینكه برخی منابع مصرف مكمل آهن را تا سه ماه بعد از زایمان توصیه می كنند؟
به نظر من نیازی به دریافت مكمل آهن در دوران شیردهی نیست؛ با توجه به اینكه نیاز مادر در دوران شیردهی، به آهن، نصف دوران بارداری است؛ اما فقط مادر زمانی باید مكمل آهن مصرف كند كه با یك كم خونی فقر آهن وارد دوران شیردهی شده باشد و یا سابقه خونریزی ضمن زایمان داشته باشد.

رادیو سلامت: خانمی كه نوزاد 15 روزه دارد می تواند میوه و حبوبات بخورد در حالیكه با خوردن این خوراكی ها، دچار نفخ می شود؟
بله، حتما باید میوه را بخورد. اگر با خوردن حبوبات نفخ می كند، بهتر است آن را 24 ساعت قبل از مصرف خیس كند و آب آن را دور بریزد تا قند نامحلول آن كه باعث نفخ می شود، خارج شود. اگر با اینكار باز هم نفخ می كند، بهتر است علاوه بر خیساندن، یك بار حبوبات را جوش بدهد و آب را دور بریزد و دوباره با آب جدید حبوبات را بپزد.