فشار خون طبیعی یك عملكرد حیاتی بدن است. فشار خون همان نیرویی است كه خون را از طریق سیستم گردش خون ما به حركت در می‌آورد و بدون آن، اكسیژن یا مواد مغذی از طریق شریان‌ها به بافت‌ها و اندام‌های ما نمی‌رسد و گلبول‌های سفید خون در بدن ما توزیع نمی‌شوند. فشار خون همچنین به حمل مواد زائد سمی در بدن ما از طریق كبد و كلیه كمك می‌كند. قلب با بیرون راندن خون هنگام انقباض در هر ضربان قلب، فشار خون ایجاد می‌كند. فشار خون نیز به دلیل اختلاف فشار بین قلب و شاخه‌های كوچكتر سرخرگ‌ها ایجاد می‌شود.

فشار خون چگونه اندازه‌گیری می‌شود؟

فشار خون با دو عدد به یك اندازه مهم بیان می‌شود؛ برای مثال 120/80. عدد بالایی نشان دهنده فشار سیستولیك یعنی میزان فشار در شریان‌ها در طول انقباض عضله قلب است. عدد پایینی فشار دیاستولیك است كه به فشار خون زمانی كه عضله قلب بین ضربان است اشاره دارد.

فشار خون طبیعی چند است؟

زمانی كه فشار خون طبیعی است، عدد بالایی كمتر از 120 و عدد پایینی كمتر از 80 است. اگر اعداد بالاتر از این محدوده ایده آل باشد، قلب برای پمپاژ خون به بدن بسیار سخت كار می‌كند و در واقع نشان دهنده فشار خون بالا است. در مقابل وقتی اعداد كمتر از حد ایده آل هستند، به این معنی است كه فشار خون شما خیلی پایین است و خون اكسیژن‌دار كافی برای بدن و قلب شما تامین نمی‌كند. فشار خون پایین به عنوان افت فشار خون نیز شناخته می‌شود. البته اگر اعداد كمی بالاتر یا كمی پایین‌تر باشند جای نگرانی نیست؛ مگر این كه علایم خاصی را تجربه كنید.

در صورتی كه فشار خون بالا و در محدوده خطرناك داشته باشید ممكن است موارد زیر را تجربه كنید:

تنگی نفس
درد قفسه سینه
مشكل در توانایی دیدن یا صحبت كردن
احساس درد در پشت
ضعف یا بی حسی

محمدرضا سهرابی، معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی با اشاره به شعار امسال این روز جهانی مبنی بر «فشارخون خود را دقیق اندازه‌گیری كنید»،گفت: این شعار به مردم پیام می‌دهد كه با اندازه گیری فشارخون و كنترل آن می‌توانند عمر طولانی‌تری داشته باشند.

تاثیر كاهش فشارخون در كاهش خطر سكته‌های قلبی و مغزی

وی فشارخون بالا را مهمترین عامل تاثیرگذار در آمار مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی برشمرد و افزود: شواهد نشان می دهد كه كاهش فشارخون حدود 35تا 40 درصد خطر سكته مغزی و 25 تا 20 درصد خطر سكته‌های قلبی را كاهش می‌دهد.

به گفته وی گرچه بیماری فشارخون به راحتی قابل تشخیص است و درمان دارویی دارد اما در بسیاری از نقاط جهان به میزان كافی شناسایی، درمان و كنترل نمی‌شود.

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت در سال 2019 گفت: فشارخون بالا حدود یك میلیارد و 300 هزار نفر از جمعیت 30 تا 79 ساله را در جهان تحت تاثیر قرار داده است. این در حالی است كه تقریبا نیمی از این افراد از بیماری خود مطلع نیستند.

وی افزود: براساس این گزارش در سال 2019 بیش از 10 میلیون نفر در جهان به دلایل مرتبط با فشارخون بالا جان خود را از دست دادند.

ابتلای 32 درصد ایرانیان بالای 18 سال به فشارخون بالا

سهرابی از ابتلای 32 درصد افراد بالای 18 سال در كشور به فشارخون بالا خبر داد و گفت: براساس نتایج پیمایش ملی بیماری‌های غیرواگیر در سال1400 تقریبا 61.5 درصد از افراد مذكور از بیماری خود اطلاع داشتند.

معاون بهداشتی دانشگاه با تاكید بر اهمیت شناسایی، مراقبت و درمان فشار خون بالا خاطرنشان كرد: اندازه‌گیری فشارخون در تمام مراكز خدمات جامع سلامت، پایگاه‌ها و خانه‌های بهداشت توسط پزشكان، مراقبان سلامت و بهورزان انجام می‌شود.

به گفته وی در این مراكز ارایه خدمات درمانی به بیماران مبتلا به فشارخون، مراقبت‌های بهداشتی و مشاوره تغذیه ارایه می شود.

فاطمه نواییان،رئیس گروه بیماری‌های غیرواگیر معاونت بهداشت نیز ضمن توصیه به افراد برای اندازه‌گیری فشارخون در منزل، گفت:اندازه‌گیری فشارخون در منزل باعث افزایش مراقبت‌ها شده است اما در این زمینه وجود دستگاه‌های سنجش فشارخون كالیبره با دقت مناسب ضروری است.

رئیس گروه بیماری‌های غیرواگیر معاونت بهداشت در ادامه خاطرنشان كرد: تنها با یك بار اندازه‌گیری فشارخون نمی‌توان گفت كه فرد مبتلا به فشارخون بالا است. برای تشخیص این بیماری ممكن است پزشك از شما بخواهد به مدت چند روز فشارخون خود را اندازه گیری كرده و یادداشت كنید و حداقل دو بار توسط پزشك ویزیت شوید.

نكات مهم در هنگام اندازه گیری دقیق‌تر فشارخون

وی برای اندازه گیری دقیق‌تر فشارخون نكاتی را به افراد توصیه كرد كه شامل موارد زیر است.

حداقل پنج دقیقه قبل از اندازه گیری فشارخون استراحت كنید.

از مصرف قهوه، سیگار، غذا و فعالیت بدنی شدید نیم ساعت قبل از اندازه گیری فشارخون پرهیز شود.

تخلیه كامل مثانه نیم ساعت قبل از اندازه‌گیری فشارخون انجام شود.

هنگام اندازه گیری فشارخون فرد نباید صحبت كند.

هنگام اندازه گیری فشارخون پاها را روی هم نیندازید و دست را در امتداد قلب و روی یك تكیه‌گاه قرار دهید.

اندازه گیری فشارخون در همه افرادضروری است.

نواییان از عوامل غیردارویی موثر بر كاهش فشارخون به كاهش وزن، اصلاح الگوی تغذیه، كاهش مصرف نمك، ترك دخانیات و الكل اشاره كرد.

وی فعالیت بدنی منظم با شدت متوسط و حداقل روزی نیم ساعت (حداقل 150 دقیقه در هفته) و آموزش كنترل استرس و خواب كافی را از دیگر عوامل موثر بر كنترل فشار خون برشمرد.

نواییان با اشاره به نام دیگر بیماری فشارخون بالا با عنوان قاتل خاموش تاكید كرد: تمام افراد باید با اندازه‌گیری فشارخون از ابتلا یا عدم ابتلا خود به بیماری فشارخون بالا مطلع باشند و درصورت ابتلا به فشارخون بالا حتما تحت درمان دارویی قرار گیرند.