برنامه "پاسخگو" 1 تیر از گروه "تغذیه و سلامت" میزبان دكتر شیما جزایری (پزشك و دكترای تخصصی تغذیه) بود.
ایشان ضمن تاكید بر ضعف سیستم ایمنی در دیابتی ها گفت: دیابتی ها از گروه های پرخطر برای ابتلا به بیماری كووید 19 هستند و باید تلاش كنند قند خون خود را در محدوده نرمال نگه دارند.
دكتر جزایری ادامه داد: در شرایط نرمال، ما سیستم ایمنی بسیار قوی، برای مقابله با عوامل خارجی چون باكتری ها، ویروس ها و سموم داریم. وقتی یك عامل خارجی به بدن ما حمله می كند سیستم ایمنی از چند طریق دفاع می كند. پوشش مخاطی ما و سلول هایی كه در آنجا قرار دارند كه اصصلاحا به آنها ماكروفاژ یا بیگانه خوار گفته می شود یكی از سدهای دفاعی ست كه عملكرد این سلول ها در فرد دیابتی دچار اختلال می شود و به همین دلیل این سلول ها نمی توانند عوامل خارجی را شناسایی كرده و از بین ببرند. همچنین پادتن ها یا آنتی بادی ها و پروتئین هایی كه در سیستم ایمنی ترشح می شوند به دفاع ما كمك می كند. اما سیستم ایمنی در دیابتی ها به دلایلی چون بالا بودن قند خون و ناكافی بودن انسولین، ضعیف است و مطالعات مختلفی نشان داده است كه در كسانی كه قند خون بالا دارند این سیستم به درستی كار نمی كند.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی ایران در مورد كاهش مراجعات دیابتی ها به مطب ها و مراكز درمانی برای كنترل بیماری هم عنوان كرد: متاسفانه مراجعات به پزشكان و متخصصین تغذیه و آزمایشگاه ها كاهش پیدا كرده است. به همین دلیل دیابتی ها باید حداقل در منزل قند خون خود را كنترل كنند و در حال حاضر بهترین راهكاری كه توصیه می شود خودپایشی قند خون است.
اگر میزان قند خون ناشتا بالاتر از 125 میلی گرم بر دسی لیتر یا قند خون دو ساعت بعد از تست تحمل خوراكی گلوكز بالاتر از 200 میلی گرم بر دسی لیتر یا هموگلوبین A1C كه قند خون را در دو سه ماه گذشته نشان می دهد بیشتر از 5/6 درصد باشد و این تغییرات در دو نوبت ثبت شود فرد دیابتی است. در افردی كه در مرحله قبل از دیابت یا پیش دیابت هستند قند خون ناشتا بین 100 تا 125 میلی گرم بر دسی لیتر و قند خون دو ساعت بعد از تست تحمل خوراكی گلوگز 140 تا 200 میلی گرم بر دسی لیتر و هموگلوبین A1C بین 7/5 تا 5/6 درصد است.
دكتر جزایری در مورد زمان اندازه گیری قند خون در مبتلایان به دیابت گفت : دیابتی ها باید چندین نوبت قند خون خود را قبل از صبحانه، ناهار، شام و خواب اندازه گیری كنند و در صورت نیاز حتما به پزشك مراجعه نمایند. این میزان باید زیر 130 میلیگرم بر دسی لیتر باشد و قند خون دو ساعت بعد از غذا باید زیر 180 میلگی گرم در دسی لیتر باشد. در صورتی كه فرد دیابتی قبل از ناهار و قبل از وعده غذایی میزان مناسبی كربوهیدرات استفاده كند بعد از غذا 30 تا 60 میلی گرم قند خون افزایش پیدا می كند و این اندازه گیری به او كمك می كند كه متوجه شود رژیم مناسبی داشته است یا خیر.
دكتر جزایری درباره عوامل تاثیرگذار بر قند خون عنوان كرد: عوامل متعددی بر قند خون تاثیر می گذارند كه مهمترین آنها میزان و نوع كربوهیدرات است. كربوهیدرات هایی كه شاخص گلیسمی پایینی دارند كمتر میزان قند خون را افزایش می دهند. مثلا میزان كربوهیدرات یك قاشق غذاخوری عسل با نصف لیوان حبوبات پخته برابر است. اما قند خون با مصرف حبوبات كمتر افزایش پیدا می كند. عامل دیگری كه به كنترل قند خون ما كمك می كند مصرف منابع غذایی حاوی فیبر چون سبزی ها و میوه ها است. در ضمن اگر غذایی كه مصرف می كنیم علاوه بر كربوهیدرات، حاوی پروتئین و چربی هم باشد قند خون كمتر افزایش پیدا می كند. پروتئین ها به دلیل این كه دیرتر از معده تخلیه می شوند و نیز به دلیل دارا بودن اسیدهای آمینه كه روی ترشح انسولین تاثیر می گذارند میزان قند خون را كمتر افزایش می دهند. چربی ها باعث می شوند كربوهیدارت ها از معده دیرتر تخلیه بشوند و قند خون را كمتر افزایش دهند. اما با توجه به كنترل وزن باید دیابتی ها مراقب مصرف چربی ها باشند. در حال حاضر بهترین گزینه برای دیابتی ها مصرف روغن زیتون در كنار روغن های مایع حاوی كانولا و كنجد در حد متعادل است.