مسمومیت غذایی معمولاً زمانی رخ می دهد كه عوامل بیماری زا، غذا یا آب آشامیدنی را آلوده كنند. اگرچه مسمومیت غذایی ناراحت كننده است، اما نسبتاً شایع است.

چه چیزی باعث مسمومیت غذایی می شود؟
پنج پاتوژن مسئول بیشتر بیماری های ناشی از غذا ( مانند مسمومیت غذایی) هستند. این عوامل بیماری زا عبارتند از:

نوروویروس: كه معمولا در صدف ها، میوه ها و سبزیجات یافت می شود
سالمونلا: كه معمولا در تخم مرغ، گوشت و محصولات لبنی یافت می شود
كلستریدیوم پرفرنجنس: در گوشت و مرغ یافت می شود
كمپیلوباكتر: در گوشت نیم پز و آب آلوده یافت می شود
استافیلوكوك: در محصولات حیوانی مانند خامه، تخم مرغ و شیر یافت می شود
سالمونلا و نوروویروس مسئول بیشتر بستری شدن در بیمارستان برای مسمومیت غذایی هستند. اما بستری شدن در بیمارستان برای مسمومیت غذایی نیز می تواند ناشی از موارد زیر باشد:

باكتری ها
انگل ها
سموم
آلاینده ها
آلرژن ها
گوشت های نپخته از عوامل رایج مسمومیت غذایی هستند. دست ها، ظروف و بشقاب های خود را بین مرحله خام و پخته ی گوشت حتما بشویید.

ناراحتی معده، استفراغ و اسهال شایع ترین علائم هستند. معمولا پس از 48 ساعت فروكش می كنند. اگر سابقه كم آبی بدن، بیماری قلبی، آمبولی یا سایر مشكلات جدی سلامتی دارید، به دنبال كمك باشید و مایعات فراوان بنوشید.

علائم شدید مسمومیت غذایی عبارتند از:
خون در مدفوع شما
گرفتگی شدید شكم
تاری دید
اسهالی كه بیش از 3 روز طول بكشد
بعد از مسمومیت غذایی چه اقداماتی باید انجام داد؟
بگذارید معده شما آرام شود. پس از اینكه شدیدترین علائم از مسمومیت غذایی مانند استفراغ، اسهال و ناراحتی معده را تجربه كردید ، متخصصان توصیه می كنند كه به معده خود استراحت دهید. این بدان معناست كه برای چند ساعت به طور كامل از خوردن و نوشیدن خودداری كنید.

هیدراته بمانید
مصرف مایعات برای كمك به بدن در مبارزه با اثرات مسمومیت غذایی بسیار مهم است. استفراغ و اسهال می تواند باعث كم آبی بدن شود ، بنابراین مكیدن یخ یا نوشیدن جرعه های كوچك آب نقطه شروع خوبی است.

نوشیدنی هایی برای مقابله با كم آبی بدن:
نوشابه های بدون كافئین
دمنوش زنجبیل
چای بدون كافئین
آب مرغ یا سبزیجات
غذای ملایم و سبك بخورید
زمانی كه احساس می‌كنید معده ی شما برای دریافت و هضم غذا آماده است، غذاهایی بخورید كه برای معده و دستگاه گوارش شما ملایم و سبك هستند . از غذاهای ملایم، كم چرب و كم فیبر كمك بگیرید. هضم چربی برای معده سخت است، به خصوص وقتی ناراحتی معده دارید و یا دچار مسمومیت غذایی شده اید. برای جلوگیری از ناراحتی بیشتر از غذاهای چرب خودداری كنید.

غذاهایی كه برای معده ملایم هستند، عبارتند از:
موز
غلات
ژله
سفیده تخم مرغ
عسل
بلغور جو دوسر
سیب زمینی ساده، پوره سیب زمینی
برنج ساده
نان تست
سس سیب
درمان های طبیعی را امتحان كنید
در طول یك دوره مسمومیت غذایی، برای بدن شما مهم است كه واكنش طبیعی خود را برای پاكسازی و بهبود شرایط دستگاه گوارش دنبال كند تا از شر باكتری های مضر خلاص شود. به همین دلیل است كه داروهای اسهال بدون نسخه (OTC) راه خوبی برای درمان مسمومیت غذایی نیست.

وقتی كه علائم شما به اوج خود می رسد، می توانید برای بهبود نسبی شرایط نوشیدن چای زنجبیل را امتحان كنید و یا هنگامی كه احساس خوبی دارید، ممكن است بخواهید فلور طبیعی روده خود را با ماست های طبیعی یا كپسول های پروبیوتیك برای حداقل 2 هفته جایگزین كنید.

این به بدن شما كمك می كند تا باكتری های سالم از دست رفته در طول مسمومیت غذایی را بازسازی كند و سیستم گوارش و سیستم ایمنی بدن شما را به حالت عادی برگرداند.

نكاتی كه باید به آنها توجه كنید
مسواك زدن دندان های خود را حداقل یك ساعت به تاخیر بیندازید. اسید معده دفع شده در هنگام استفراغ می تواند به مینای دندان آسیب برساند و مسواك زدن بلافاصله پس از استفراغ می تواند مینای دندان را بیشتر در معرض فرسایش قرار دهد؛ در عوض، دهان خود را با مخلوطی از آب و جوش شیرین بشویید.

دوش گرفتن به پاكسازی بدن شما از باكتری های ناسالم كمك می كند. همچنین باید حتما استراحت كافی داشته باشید. استراحت كافی می تواند به شما كمك كند تا سریعتر احساس بهتری نسبت به خود پیدا كنید.

از غذاها و نوشیدنی های زیر اجتناب كنید
اولویت شما بعد از مسمومیت غذایی، باید پرهیز از غذاهایی باشد كه در وهله اول باعث بیماری شما شده اند. از خوردن غذاها، نوشیدنی ها و موادی كه برای معده سفت و یا نا مناسب هستند و فرآیند هضم را با مشكل روبرو می كنند، خودداری كنید، مانند:

الكل
كافئین، كه در نوشیدنی هایی مانند نوشابه، نوشابه های انرژی زا یا قهوه وجود دارد
غذاهای سرشار از فیبر
غذاهای ادویه دار
محصولات لبنی
غذاهای چرب
غذاهای سرخ شده
نیكوتین
غذاهای چاشنی شده
همچنین، به یاد داشته باشید كه از مصرف داروهای خوراكی اسهال OTC خودداری كنید.

مسمومیت غذایی در چه قشری خطر بیشتری دارد؟
نوزادان و كودكان
مسمومیت غذایی در كودكان به همان اندازه در بزرگسالان شایع است و می تواند باعث نگرانی شود. كودكان، به ویژه كودكان زیر 1 سال، مستعد ابتلا به بوتولیسم هستند؛بوتولیسم نادراست، اما اگر زود تشخیص داده نشود می تواند منجر به فلج و حتی مرگ شود.

كودكان همچنین در معرض خطر بیشتری برای داشتن واكنش های جدی به باكتری های E.coli هستند.

هر نوزاد یا كودكی كه به نظر می رسد علائم مسمومیت غذایی را دارد باید توسط یك متخصص پزشكی ویزیت شود تا نشانه های بوتولیسم و یا ​​كم آبی بدن را بررسی كند. كودكان راحت تر از بزرگسالان دچار كم آبی می شوند و نیاز به نظارت بیشتری دارند.

افراد باردار
افراد باردار در صورت مشاهده هرگونه علائم مسمومیت باید با احتیاط و تحت نظارت پزشك، هر گونه مسمومیت غذایی را درمان كنند؛ تحقیقات انجام شده نشان داده است كه مسمومیت غذایی لیستریا، به رشد جنین آسیب برساند.

تغذیه مناسب در افراد باردار برای كمك به رشد جنین ضروری است؛ به همین دلیل، هر گونه علائم مسمومیت غذایی باید به پزشك متخصص ارائه شود.

این باكتری بیشتر در غذاهای زیر یافت می شود:
لبنیات غیر پاستوریزه یا خام
برخی از گوشت های اغذیه فروشی
خربزه
سبزیجات خام
لیستریوز در اكثر افراد سالم جدی نیست، زیرا ممكن است هرگز علائم یا عوارض عفونت را تجربه نكنند. با این حال، برای برخی از افراد، این عفونت می تواند شدید یا تهدیدكننده باشد.

شیوه ی درمانی نیز بستگی به شدت عفونت و سلامت كلی شما دارد. ایمنی غذایی مناسب می تواند به كاهش خطر ابتلا به لیستریوز كمك كند.

علائم
در اكثر افراد، لیستریوز می تواند علائمی را ایجاد كند كه با سایر بیماری های ایجاد شده ناشی از غذا یكسان و سازگار است.شایع ترین علائم تب(همراه یا بدون لرز) و اسهال است.

سایر علائم بالقوه ممكن است شامل موارد زیر باشد:

تهوع و استفراغ
خستگی
درد شكم
بدن درد
سردرد
سالمندان
افراد مسن نیز بیشتر مستعد عوارض ناشی از مسمومیت غذایی هستند. به طور خاص، گونه های خاصی از E. coli می تواند منجر به خونریزی و نارسایی كلیه شود. اگر بزرگسالان بالای 65 سال، علائم مسمومیت غذایی دارند، باید برای مشاوره با پزشك خود تماس بگیرند.

افراد مبتلا به بیماری های مزمن
افرادی كه به بیماری‌های مزمن مانند HIV، بیماری كبد یا دیابت مبتلا هستند، در معرض خطر بیشتری برای تجربه عوارض جدی‌تر مسمومیت غذایی می باشند.

همچنین افرادی كه تحت شیمی درمانی هستند، به علت اینكه پاسخ سیستم ایمنی را سركوب می كند، در معرض خطر بیشتری بوده و به نظارت دقیق پزشك نیاز دارند.

رژیم غذایی ملایم و سبك
یك رژیم غذایی ملایم و سبك شامل غذاهای كم فیبر است كه قوام نرمی دارند و برای سیستم گوارشی مشكل ایجاد نكرده و به راحتی هضم می شوند.

پزشك ممكن است رژیم غذایی ملایم را برای افرادی كه دچار التهاب دستگاه گوارش ناشی از عفونت، دیورتیكولیت ، بیماری كرون یا كولیت اولسراتیو هستند، توصیه كند.

افراد مبتلا به سایر بیماری های گوارشی، از جمله رفلاكس اسید و رخم معده، ممكن است از رژیم غذایی سبك نیز بهره مند شوند.

علاوه بر توصیه‌های غذایی خاص، افرادی كه از یك رژیم غذایی ملایم پیروی می‌كنند، ممكن است مجبور شوند وعده‌های غذایی كوچك‌تری را به دفعات بیشتر بخورند، آهسته‌تر غذا بخورند و بلافاصله پس از صرف غذا از دراز كشیدن خودداری كنند.

افراد غذاهای مختلف را به میزان های متفاوتی تحمل می كنند. با این حال، به طور كلی، یك رژیم غذایی ملایم و سبك ممكن است مشكلات گوارشی مانند نفخ،اسهال ، گاز و حالت تهوع را برطرف كرده و یا بهبود ببخشد.

از آنجایی كه ممكن است افراد قبلاً علائم قابل توجهی را تجربه كرده باشند، هدف این است كه از خوردن غذاهایی كه می‌توانند علائم اضافی ایجاد كنند یا علائم موجود را بدتر كنند، اجتناب كنند.

غذاهای توصیه شده عبارتند از:
گوشت های لطیف مانند ماهی، گوشت خوك، گوشت گاو و مرغ
توفو
ابگوشت
تخم مرغ
سبزیجات بدون پوست و بدون هسته كاملا پخته شده مانند سیب زمینی، كدو حلوایی و هویج
جایگزین های شیر گیاهی مانند شیر بادام، شیر گردو، شیر كتان و شیر نارگیل
غلات تصفیه شده مانند برنج، نان سفید، خامه گندم
چای سیاه ضعیف، چای سبز و برخی چای های گیاهی

مسمومیت غذایی در رستوران ها
سوال: برای پیشگیری از مسمومیت غذایی بیرون از خانه چه كاری باید انجام دهم؟

پاسخ: برای اجتناب از مسمومیت غذایی در رستوران ها، فقط رستوران هایی را انتخاب كنید كه هیچ نقض كد بهداشتی ای نداشته باشند.