فصل تابستان از راه رسیده و گرمای هوا روزهای طاقت فرسایی را به دنبال خواهد داشت؛ روزهایی كه میل به وسائل خنك كننده و مواد غذایی سرد، بسیار زیاد شده و مردم در هر كوی و برزن و محلی سعی دارند تن گرما زده و حرارت دیده خود را با ماده غذایی خنكی آرام كنند.

باید بدانیم گرمای هوا شدت تعریق بدن را افزایش داده و سطح آب بدن كاهش پیدا می‌كند. نتیجه این كاهش بیحالی، ضعف و در موارد شدید و حادتر به كما رفتن فرد است. برای جلوگیری از بروز گرمازدگی رعایت نكاتی ساده اما كاربردی می‌تواند از بروز گرمازدگی و تبعات منفی آن جلوگیری كند.

در كشورمان نه تنها به خاطر تنوع فرهنگی غذاهای متنوع بسیاری داریم؛ بلكه نوشیدنی‌های متنوع و دلچسبی هم داریم كه خیلی از آنها قدمتی دیرینه دارند و ما را یاد خانه مادربزرگ و دورهمی‌های خانوادگی می‌اندازند.

حتی در روزگاران قدیم به قدری این مساله پررنگ بوده كه مكان‌هایی به اسم شربت‌خانه ساخته بودند و در آن انواع نوشیدنی‌ها اعم از شربت‌ها و دمنوش‌ها را سرو می‌كردند.

اغلب نوشیدنی‌های اصیل ایرانی متشكل از عصاره‌های گیاهی هستند و خواص بسیاری برای سلامتی دارند. شما با توجه به ذائقه خود می‌توانید این نوشیدنی‌ها را به راحتی در خانه درست كنید و در كنار خانواده از نوشیدن‌شان لذت ببرید.

برای خنك شدن در روزهای گرم تابستان با محبوب‌ترین نوشیدنی‌های اصیل ایرانی و طرز تهیه و خواص آنها آشنا شوید.

شربت سكنجبین
شربت سكنجبین یكی از قدیمی‌ترین و لذیذترین نوشیدنی‌های تابستانی است كه از تركیب آب، سركه، شكر یا عسل و عصاره نعناع درست می‌شود. احتمالا با شنیدن اسم سكنجبین یاد كاهو سكنجبین خوردن در روزهای تابستان و حیاط خانه‌های قدیمی افتادید. شربت سكنجبین را هم می‌شود به صورت شربت و نوشیدنی استفاده كرد هم می‌توان با كاهو خورد كه اتفاقا این تركیب محبوبیت زیادی هم دارد.
شربت سكنجبین طبع گرم دارد و برای رفع تشنگی، تعدیل حرارت بدن، پاكسازی كبد و پاكسازی صفرا بسیار مفید است.

طرز تهیه شربت سكنجبین
برای درست كردن این شربت آب را داخل قابلمه یا هر ظرفی كه مدنظرتان است بریزید و روی شعله قرار دهید. شكر یا عسل را به آن اضافه كرده و به خوبی در آب مخلوط و حل كنید. حال عصاره نعناع را اضافه كنید.

در واقع به این منظور باید نعناع‌های تازه را بعد از شستن با نخ به هم ببندید كه وقت جوشیدن از هم جدا و در شربت پخش نشوند، سپس در تركیب آب و شكری كه روی گاز می‌جوشد قرار دهید تا عصاره نعناع خارج شود.

اجازه دهید روی حرارت كم شربت به غلظت مورد نظر برسد، شاید دو ساعت طول بكشد. سپس سركه را اضافه كنید تا در شربت كمی جوش بخورد. در نهایت بگذارید شربت خنك شود و آن را از صافی رد كنید. اگر دوست داشتید كمی خیار رنده شده هم به آن اضافه كنید. شربت را در یخچال بگذارید و هر بار با اضافه كردن مقداری آب به شربت از نوشیدنی خوشمزه خود لذت ببرید.

شربت تخم شربتی
یكی از پرخاصیت‌ترین نوشیدنی‌های اصیل ایرانی تخم شربتی، ناجی روزهای گرم تابستانی است. علاوه بر پراستفاده بودن این شربت در پذیرایی‌ها و مهمانی‌های تابستان، خیلی از افراد در سفره افطار هم حتما تخم شربتی را می‌گذارند؛ چرا كه هم پرخاصیت است و هم تشنگی را رفع می‌كند.

البته كه خواص این شربت فراتر از رفع عطش و تشنگی است. این دانه‌های سیاه سرشار از فیبر، پروتئین، كربوهیدرات و چربی‌های ضروری هستند و برای بهره‌مندی از خواص آن توصیه می‌شود كه به صورت خام مصرف نشوند و دانه‌ها در آب خیسانده شوند. از جمله خواص تخم شربتی می‌توان به كمك به كاهش وزن، كاهش حرارت بدن، كنترل سطح قند خون، رفع یبوست، درمان سوزش سر دل، تسكین سرفه و كمك به سلامت پوست و مو اشاره كرد.
طرز تهیه شربت تخم شربتی
همان‌طور كه گفتیم تخم شربتی زمانی بیش‌ترین خواص را دارد كه در آب خیسانده شود و بافتی ژلاتینی پیدا كند. به این منظور هر مقدار از تخم شربتی كه مدنظرتان است (مثلا دو قاشق) را به مدت 20 الی 30 دقیقه در آب گرم بخیسانید تا كاملا پف كنند و آنتی‌اكسیدان‌ها و آنزیم‌های گوارشی مفید آنها آزاد شود.

در یك قابلمه آب و شكر را بریزید و روی شعله بگذارید تا شكر كاملا حل شود. به غلظت مورد نظر كه رسید زیر گاز را خاموش كنید تا خنك شود؛ سپس تخم شربتی، زعفران دم‌كرده و مقداری آب لیموترش را هم به آن اضافه كنید.

شربت بهار نارنج
شربت بهار نارنج را می‌توان به جرات بهترین نوشیدنی سنتی ایرانی دانست. در میان نوشیدنی های اصیل ایرانی عطر خوش شربت بهار نارنج مثل و مانند ندارد و خاصیت آرامش‌بخشی آن هم مثال‌زدنی است. این شربت را هم با عرق بهار نارنج و هم با شكوفه‌های درخت نارنج می‌توان درست كرد.

بهار نارنج با تاثیر بر سیستم عصبی باعث كاهش استرس می‌شود و در درمان بی‌خوابی هم موثر است. همچنین برای رفع میگرن و سردرد از آن استفاده می‌شود. برای تقویت معده، تقویت سیستم ایمنی بدن، سلامت قلب و داشتن پوستی روشن و درخشان نیز نوشیدن این شربت لذیذ پیشنهاد می‌شود.

طرز تهیه شربت بهار نارنج
برای درست كردن این شربت مقداری شكوفه بهار نارنج را در آب جوش بریزید و اجازه دهید 20 دقیقه بجوشد. سپس آن را از صافی عبور دهید و به میزان دلخواه عسل یا نبات اضافه كنید. بهار نارنج را می‌توانید از عطاری تهیه كنید یا در فصل بهار آن را تازه بچینید یا بخرید. برای درست كردن این شربت می‌توانید از عرق بهار نارنج هم استفاده كنید.


شربت گلاب
استفاده از گلاب در طب سنتی بسیار توصیه شده و از زمان‌های قدیم تا امروز یكی از پرمصرف‌ترین و محبوب‌ترین نوشیدنی‌های اصیل ایرانی شربت گلاب است. شربت گلاب را هم می‌توانید به تنهایی میل كنید و هم می‌توان آن را با عرقیجات دیگر به صورت تركیبی نوش جان كرد.

گلاب حاوی آنتی‌اكسیدان‌های قوی است و می‌توان از آن برای آرامش سیستم اعصاب مركزی استفاده كرد. همچنین گلاب با وجود خواص ضدالتهابی برای پوست هم بسیار مفید است و به عنوان محصول ضدپیری شناخته می‌شود. سرعت بخشیدن به بهبود زخم‌ها، بهبود عملكرد مغز و درمان سردرد و درمان یبوست از دیگر خواص گلاب است.

طرز تهیه شربت گلاب
برای درست كردن یك شربت گلاب مجلسی و خوشمزه ابتدا مقدار مناسب آب را در ظرفی بریزید و روی اجاق بگذارید تا جوش بیاید؛ سپس شعله را كم كنید، زعفران سابیده‌شده را به آب اضافه كرده، درب ظرف را بگذارید و 20 دقیقه صبر كنید تا زعفران دم بكشد و رنگ بیندازد.
حالا شكر و گلاب را هم به آن اضافه كنید و مداوم هم بزنید تا شكر حل شود. بعد از این كه شكر حل شد شعله را كمی زیاد كنید تا شربت به غلظت مناسب برسد. 10 دقیقه زمان بدهید كافیست. در این حین كف‌های روی شربت را بگیرید تا رنگش كدر نشود.بعد از این كه شربت خنك شد آن را داخل یخچال بگذارید.

شربت زعفران
این شربت خوش‌طعم و عطر یكی از نوشیدنی‌های اصیل ایرانی و در نشاط‌آوری زبانزد است. زعفران سرشار از انواع مواد معدنی، ویتامین‌های A، C، E و ویتامین‌های گروه B است و خواص درمانی زیادی دارد. مصرف شربت زعفران به كسانی كه مدام دچار استرس و اضطراب می‌شوند توصیه می‌شود؛ چرا كه خواص ضدافسردگی دارد.

شربت زعفران همچنین برای تقویت سیستم ایمنی، حفظ سلامت قلب، كاهش خطر ابتلا به دیابت، جلوگیری از كم‌خونی، تقویت استخوان‌ها و كاهش نفخ شكم و درمان یبوست بسیار مفید است.
طرز تهیه شربت زعفران مجلسی
مقدار مورد نظر از زعفران سابیده‌شده را داخل آب جوش بریزید تا حل شود و رنگ بیندازد. از طرف دیگر شكر، آب و تكه‌های یخ را داخل مخلوط‌كن بریزید تا یخ‌ها خرد شود و مواد تركیب شوند. بعد از آن هر كدام از عرق‌های گیاهی كه دوست دارید مانند گلاب یا عرق هل را به همراه زعفران داخل مخلوط‌كن بریزید و دوباره با هم مخلوط كنید. شربت شما آماده است.

شربت آبلیمو
شربت آبلیمو كه یكی از نوشیدنی‌های اصیل ایرانی است؛ البته از آن‌جایی كه سرشار از ویتامین C است و ویتامین C هم دشمن كروناست؛ این روزها نیز از نوشیدن شربت آبلیمو غافل نشوید.

شربت آبلیمو آنتی‌اكسیدانی بسیار قوی است و سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌كند. لیمو حاوی مقادیر فراوانی ویتامین C، پتاسیم، كلسیم، آهن، منیزیم و فیبر است و فرآیند هضم را بهبود می‌بخشد. جوانسازی پوست و كاهش چین و چروك، كمك به كاهش وزن، كاهش التهاب و كاهش عفونت‌های ویروسی از دیگر فواید شربت آبلیموست.

طرز تهیه شربت آبلیمو
برای درست كردن شربت آبلیمو نصف لیوان آبلیمو، یك لیوان شكر (یا اگر دوست داشتید مقدار دلخواه عسل به جای شكر) و یك‌چهارم لیوان گلاب را با هم مخلوط كنید. سه یا چهار لیوان آب ؛ بستگی به این كه می‌خواهید چقدر شربت شیرین باشد را به آن اضافه كنید تا شربت آماده شود. اگر دوست داشتید شربت آبلیموی شما زعفرانی و مجلسی شود می‌توانید كمی هم زعفران دم‌كشیده به آن اضافه كنید.

شربت بیدمشك
از گیاه بیدمشك، عرق بیدمشك به دست می‌آید كه ضمن خوش‌عطر بودن بسیار پرخاصیت است و می‌توان با آن یكی از لذیذترین نوشیدنی های اصیل ایرانی را درست كرد. شربت بیدمشك به عنوان یكی از نوشیدنی‌های سنتی و محبوب شیراز هم معرفی می‌شود.

بیدمشك دستگاه گوارش را تقویت كرده و اشتها را زیاد می‌كند. همچنین طب سنتی بیدمشك را درمانی برای اسهال می‌داند. مصرف عرق این گیاه به افرادی كه دارای قند خون بالا هستند نیز توصیه می‌شود؛ البته بدون شكر و هر گونه ماده شیرین‌كننده. از دیگر خواص شربت بیدمشك می‌توان به تقویت قلب، آرامش‌بخش اعصاب، تسكین سردرد و پاكسازی كیسه صفرا اشاره كرد.
طرز تهیه شربت بیدمشك
آب را داخل قابلمه ریخته و روی اجاق گاز بگذارید تا بجوشد. وقتی آب جوش آمد شكر را به آن اضافه كنید تا شكر در آب حل شود. بعد از این كه مخلوط آب و شكر را از روی شعله برداشتید و سرد شد، به میزان دلخواه عرق بیدمشك به آن اضافه كنید؛ برای این كه شربت خوشمزه‌تر و خوش‌عطرتر شود در آخر اگر دوست داشتید مقداری گلاب و زعفران دم‌كرده هم به آن اضافه كنید.

شربت خاكشیر

شربت خاكشیر یكی از معروف ترین شربت‌های خانگی است كه به راحتی و با مواد مختلف می‌توانیم تهیه كنیم و همراه با وعده‌های غذایی به جای انواع نوشیدنی‌های مضر سرو كنید و از خوردن آن لذت ببرید. شربت خاكشیر یكی از شربت‌هایی كه است از گرمازدگی فصل تابستان جلوگیری می‌كند.
برای تهیه شربت خاكشیر بعد از اینكه خاكشیر را تمیز كردید، داخل پارچی بریزید و روی آن آب بریزید و بعد شكر را به آن اضافه كنید؛ اجازه بدهید شكر مدتی بماند و بعد آن را هم بزنید. تا شكر حل شود، زمانی كه حل شد گلاب و در صورت تمایل مقداری آب لیمو ترش به آن اضافه كنید و تعدادی یخ داخل آن بریزید. شیرینی و ترشی شربت خاكشیر به ذائقه شما بستگی دارد.