تشخیص دقیق یك بیماری خودایمنی می تواند بیش از پنج سال طول بكشد.
بیماری های خودایمنی گروهی از بیماری ها هستند كه زمانی رخ می دهند كه سیستم ایمنی بدن شما به اشتباه به سلول های سالم حمله می كند. تشخیص بیماری های خودایمنی می تواند یك فرآیند طولانی باشد: تشخیص دقیق یك بیماری خودایمنی می تواند بیش از پنج سال طول بكشد.

هیچ آزمایشی وجود ندارد كه بتواند تمام 80 نوع بیماری خودایمنی را تشخیص دهد.
با این حال، برخی از آزمایش‌های خون كه در همه آزمایشگاه ها قابل انجام شدن هستند می‌توانند نشان دهند كه آیا یك فرآیند التهابی در بدن شما در جریان است یا خیر، كه مشخصه بیماری‌های خودایمنی است یا خیر و به تعیین راه تشخیص صحیح كمك می‌كند.
آزمایشات تخصصی بیشتری برای تشخیص دقیق بیماری در دسترس است.

پروتئین واكنشی سی (CRP)
این آزمایش برای اندازه گیری سطح CRP، پروتئینی كه توسط كبد تولید می شود و در پاسخ به التهاب در جریان خون آزاد می شود، استفاده می شود. تغییرات در سطح CRP می تواند التهاب فعال در بدن ناشی از بیماری های خودایمنی، عفونت باكتریایی یا قارچی، یا سایر شرایط مزمن مانند دیابت نوع 2 و آرتروز را نشان دهد.

تفسیر سطوح CRP به شرح زیر است:

كمتر از 0.3 میلی گرم در دسی لیتر:
طبیعی است (این سطحی است كه در بیشتر بزرگسالان سالم دیده می شود.)

0.3 تا 1.0 میلی گرم در دسی لیتر:
افزایش طبیعی یا جزئی (این را می توان در چاقی، بارداری، افسردگی، دیابت، سرماخوردگی، التهاب لثه، پریودنتیت، سبك زندگی بی تحرك، سیگار كشیدن و پلی مورفیسم های ژنتیكی مشاهده كرد.)

1.0 تا 10.0 میلی گرم در دسی لیتر: افزایش متوسط (این نشان دهنده التهاب سیستمیك است، مانند آرتریت روماتوئید ، لوپوس اریتماتوز سیستمیك (SLE)، یا سایر بیماری های خود ایمنی، بدخیمی ها، انفاركتوس میوكارد، پانكراتیت و برونشیت )

بیش از 10.0 میلی گرم در دسی لیتر:
افزایش قابل توجه (این نشان دهنده عفونت های باكتریایی حاد، عفونت های ویروسی، واسكولیت سیستمیك و ترومای بزرگ است.)

بیش از 50.0 میلی گرم در دسی لیتر:
افزایش شدید (علت ممكن است عفونت های حاد باكتریایی باشد.)

برای اینكه بدانید نحوه ی خواندن جواب آزمایش چكاپ كامل چگونه است این مطلب را بخوانید.

میزان رسوب گلبول قرمز (ESR)
تست ESR سرعت جمع‌آوری گلبول‌های قرمز خون (گلبول‌های قرمز) را در انتهای لوله آزمایشی حاوی نمونه خون اندازه‌گیری می‌كند. به طور معمول، گلبول های قرمز خون نسبتاً آهسته ته نشین می شوند. سرعت بالاتر از حد طبیعی ممكن است نشان دهنده التهاب در بدن باشد. این می تواند نشان دهنده یك بیماری خودایمنی، عفونت، سرطان، بیماری مزمن كلیوی یا سایر شرایط التهابی باشد.

در صورت داشتن علائم یك اختلال التهابی مانند سردرد، تب، كاهش وزن و سفتی مفاصل، پزشك ممكن است این آزمایش را تجویز كند. ESR همچنین می تواند برای تشخیص و نظارت بر بیماری های خود ایمنی استفاده شود.

محدوده طبیعی ESR عبارتند از:

0 تا 15 میلی متر در ساعت برای مردان زیر 50 سال
0 تا 20 میلی متر در ساعت برای مردان بالای 50 سال
0 تا 20 میلی متر در ساعت برای زنان زیر 50 سال
0 تا 30 میلی متر در ساعت برای زنان بالای 50 سال
0 تا 10 میلی متر در ساعت برای كودكان
0 تا 2 میلی متر در ساعت برای نوزادان
ESR بسیار بالا می تواند نشان دهنده لوپوس ، پلی میالژی روماتیكا و آرتریت روماتوئید باشد.

آنتی بادی های ضد هسته ای (ANA)
آنتی بادی ها پروتئین هایی هستند كه سیستم ایمنی بدن شما برای مبارزه با مواد خارجی مانند ویروس ها و باكتری ها می سازد. اما یك آنتی بادی ضد هسته ای به سلول های سالم خود شما حمله می كند. "ضد هسته ای" نامیده می شود زیرا هسته (مركز) سلول ها را هدف قرار می دهد. بنابراین، اگر آزمایش ANA آنتی بادی های ضد هسته ای را در خون شما پیدا كند، ممكن است به این معنی باشد كه شما یك اختلال خود ایمنی دارید. با این حال، تا 15٪ از افراد سالم می توانند ANA با تیتر پایین مثبت و بدون هیچ گونه بیماری خودایمنی زمینه ای داشته باشند.

این تست كه عمدتاً برای تشخیص SLE ( لوپوس منتشر یا لوپوس اریتماتوس سیستمیك ) استفاده می شود، سطح آنتی بادی یا تیتر را اندازه گیری می كند و معمولاً برای وجود آنتی بادی ، مثبت یا زمانی كه هیچ آنتی بادی تشخیص داده نمی شود ، منفی اندازه گیری می شود. وجود ANA تشخیص SLE را تایید نمی كند، اما كمبود ANA باعث می شود احتمال این تشخیص بسیار كمتر شود. در حالی كه ANA اغلب برای تشخیص لوپوس استفاده می شود، این آنتی بادی ها گاهی اوقات می توانند موجب سایر اختلالات خودایمنی سیستمیك (دلیل التهاب در سراسر بدن) مانند آرتریت روماتوئید، اسكلرودرمی یا سندرم شوگرن شوند.

در صورت داشتن علائم بیماری خودایمنی مانند تب، خستگی، بثورات پروانه ای، درد عضلانی و درد مفاصل، پزشك شما ممكن است آزمایش ANA را تجویز كند.

سنجش ایمونوسوربنت مرتبط با آنزیم (ELISA)
آزمایش الیزا تعدادی آنتی بادی یا آنتی ژن خاص را در نمونه خون تشخیص می دهد. پزشك شما می‌داند كه چه وضعیتی باعث علائم شما می‌شود، به همین علت خون شما را برای آنتی‌بادی‌های خاصی كه می‌توان در آن بیماری یافت، آزمایش كند. به عنوان مثال، در مورد آرتریت روماتوئید، تست ELISA می تواند برای بررسی بسیاری از نشانگرها، استفاده شود. محدوده نرمال و غیر طبیعی بر اساس آنتی ژن مورد بررسی متفاوت خواهد بود. برای برخی شرایط، تشخیص یك آنتی بادی خاص ممكن است طبیعی باشد.

فاكتور روماتوئید (RF)
آزمایش RF وجود فاكتور روماتوئید را بررسی می كند، پروتئینی كه توسط سیستم ایمنی تولید می شود و می تواند به اشتباه به مفاصل، غدد یا سلول های سالم حمله كند. معمولاً برای تشخیص آرتریت روماتوئید استفاده می شود، اما می تواند آرتریت نوجوانان، لوپوس، عفونت های خاص مانند سل، برخی از انواع سرطان مانند لوسمی و سایر اختلالات خود ایمنی را نیز تشخیص دهد.

حدود 20 درصد از افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید دارای مقدار كمی فاكتور روماتوئید در خون خود یا بدون فاكتور روماتوئید هستند. بنابراین حتی اگر نتایج شما طبیعی باشد، پزشك شما ممكن است آزمایش‌های بیشتری مانند آزمایش آنتی‌بادی‌های پپتید سیترولینه سیكلیك را برای تأیید یا رد آرتریت روماتوئید تجویز كند.

آنتی بادی های Anti-cyclic Citrullinated Peptide (Anti-CCP)
آنتی بادی های ضد CCP كه آنتی بادی های CCP نیز نامیده می شوند، نوعی آنتی بادی به نام اتوآنتی بادی هستند. آنتی بادی ها و اتوآنتی بادی ها پروتئین هایی هستند كه توسط سیستم ایمنی ساخته می شوند. آزمایش آنتی بادی CCP سطح این اتوآنتی بادی ها را اندازه گیری می كند. اگر آنتی بادی CCP در خون شما یافت شود، می تواند نشانه ای از آرتریت روماتوئید باشد.

نتایج معمولاً فقط به عنوان مثبت یا منفی فهرست می شوند. نتیجه آزمایش معمولاً همراه با نتیجه آزمایش RF تفسیر می شود:
آنتی بادی های CCP مثبت و RF مثبت به احتمال زیاد به این معنی است كه فردی مبتلا به آرتریت روماتوئید است.
آنتی بادی های CCP مثبت و RF منفی ممكن است به این معنی باشد كه فردی در مراحل اولیه آرتریت روماتوئید است یا در آینده به آن مبتلا خواهد شد.
آنتی بادی های CCP منفی و RF منفی به این معنی است كه فرد كمتر به آرتریت روماتوئید مبتلا می شود.
نتایج آزمایش آنتی‌بادی‌های CCP نیز می‌تواند به یكی از دو روش گزارش شود:
حجم، نرمال كمتر از 15
تیتر، نرمال كمتر از (1 تا 80)
بازه ی مقادیر متوسط بین آزمایشگاه های مختلف ممكن است به طور نامحسوس متفاوت باشد.

ایمونوگلوبولین ها
این آزمایش میزان ایمونوگلوبولین ها را كه به عنوان آنتی بادی نیز شناخته می شوند، در خون شما اندازه گیری می كند. معمولاً سه نوع خاص ایمونوگلوبولین را اندازه گیری می كند: igG، igM و IgA.

IgA رایج ترین آنتی بادی است و در پوشش های دستگاه تنفسی و دستگاه گوارش و همچنین در بزاق، اشك، خون، شیر مادر و سایر مایعات بدن یافت می شود. در برابر عفونت های باكتریایی و ویروسی محافظت می كند. این نوع آنتی بادی ممكن است بعد از عفونت یا ایمن سازی تشكیل شود. IgM عمدتاً در خون و مایع لنفاوی یافت می شود. این اولین آنتی بادی است كه بدن هنگام مبارزه با عفونت جدید می سازد.

نمونه هایی از بیماری های خود ایمنی كه با این آزمایش شناسایی می شوند عبارتند از:
پلی نوروپاتی دمیلینه كننده التهابی مزمن
سندرم گیلن باره
پورپورای ترومبوسیتوپنیك ایمنی
میاستنی گراویس
سندرم شوگرن
تست های غیر معمول خود ایمنی:
برای تشخیص دقیق‌تر، تعدادی از آزمایش‌های خون آنتی‌بادی‌های خاص یا نشانگرهای خودایمنی را هدف قرار می‌دهند. برخی از تست های آنتی بادی خاص كه ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما ممكن است توصیه كند عبارتند از:

آنتی بادی ضد DNA دو رشته ای (لوپوس)
آنتی ژن هسته ای قابل استخراج (لوپوس، اسكلروز سیستمیك شوگرن، میوزیت التهابی، بیماری بافت همبند مخلوط)
تست ذرات تشخیص ضد سیگنال (میوزیت التهابی)
آنتی بادی سیتوپلاسمی ضد نوتروفیل (گرانولوماتوز همراه با پلی آنژیت، گرانولوماتوز ائوزینوفیلیك با پلی آنژیت ، بیماری التهابی روده )
كمپلكس های مكمل (لوپوس)
كرایوگلوبولین ها ( سندرم رینود )
ضد انعقاد لوپوس، ضد كاردیولیپین یا اتوآنتی بادی های ضد فسفولیپید (لوپوس، سندرم آنتی فسفولیپید
تشخیص بیماری خودایمنی می تواند یك فرآیند طولانی و خسته كننده باشد. ممكن است نیاز به انجام چندین آزمایش خون داشته باشید، اما این آزمایش ها لزوماً تصویر كاملی را نشان نمی دهند. با پزشك خود در مورد علائمی كه دارید، صحبت كنید، حتی اگر فكر می كنید به یك بیماری خاص مربوط نمی شود. هر علامتی سرنخی است كه می تواند به پزشك شما كمك كند تا تشخیص افتراقی آنها را محدود كند.