در چند سال اول، طیف كاملی از انواع مدفوع "عادی" نوزاد را تجربه خواهید كرد كه به سادگی نشان می دهد كودك شما به طور سالم در حال رشد و تغییر است.
به عنوان یك والدین جدید هنگام تعویض پوشك كودكتان با طیف گسترده ای از رنگ ها و بافت هایی مواجه خواهید شد كه گاهی نگران كننده یا كاملا تكان دهنده هستند. جیسون شرمن، متخصص اطفال میگوید كه چه رنگ‌هایی سالم هستند و كدام رنگ‌ها نیاز به تماس با پزشك اطفال را دارند.

رنگ و بافت مدفوع به طور چشمگیر و گاهی اوقات به طرز نگران كننده ای در طول روزها و ماه های اول نوزاد تغییر می كند. ولی برای دفع بد بو جای نگرانی نیست.

سیاه متمایل به سبز (قیرمانند):
اولین مدفوع نوزاد، در چند روز اول زندگی، به نام مكونیوم، نوزاد تازه متولد شده را از شر تمام مواد بلعیده شده در رحم خلاص می كند: مایع آمنیوتیك، سلول های اپیتلیال روده، لانوگو، مخاط، صفرا و آب. (اگر ظرف 48 ساعت نوزادتان دفع نداشت آن را به پزشك اطفال خود معرفی كنید.) بسیار چسبناك است .

مامیزه، در واقع ماده چسبنده‌ای از صفرا و ترشحات و سلول‌های مخاطی روده كودكان در حالت جنینی آنها است و رنگ آن تركیبی از سبز و سیاه است.

جنین زمانی كه در رحم بوده، این مواد را كه شامل سلول‌های اپی‌تلیال روده، موكوس، مایع آمنیوتیك، صفرا، لانوگو و آب می‌باشد، بلعیده است. با استفاده از پارچه نخی مرطوب، بدن كودك را پاك كنید.

دكتر شرمن می گوید: «پس از چند روز اول، مدفوع مكونیومی هرگز نباید دوباره سیاه شود. اگر مدفوع سیاه، سفید، یا به رنگ خاك رس است یا می توانید خون یا مخاط را در مدفوع ببینید، باید با پزشك اطفال خود تماس بگیرید و به او اطلاع دهید.
زرد دانه دار (با بوی شیرین) :
پس از چند روز كه كودك از شیر مادر خورد، مدفوع او روشن‌تر شده و رنگ زرد خردلی به خود می‌گیرد. این مدفوع نسبتا شل و خمیر مانند است.آن را نباید با اسهال اشتباه گرفت. تا زمانی كه مدفوع كودك، همینطور نرم باشد، او یبوست ندارد.

در هفته اول زندگی، نوزادانی كه با شیر مادر تغذیه می‌شوند، هر 24 ساعت، 3 تا 4 مدفوع زرد خردلی، دانه‌دار و شل دارند. بسیاری از نوزادان بعد از هر بار شیر خوردن مدفوع می كنند، بنابراین نگران تعداد دفعات زیاد با توجه به جثه كوچك نوزادنباشید . بعداً، ممكن است به عادت مدفوع كردن بعد از هربار شیردهی ادامه دهند یا فقط یك بار در هفته مدفوع كنند. هر دو به نوعی طبیعی است!

قهوه ای خمیر مانند
مدفوع كودكانی كه با شیرخشك تغذیه می‌شوند، قهوه ای رنگ و خمیر مانند است و با مدفوع كودكانی كه شیر مادر می‌خورند، بسیار فرق دارد.در ضمن اگر حتی چند روز یك بار شكم كودك كار كرد ولی مدفوع او نرم و یكدست بود، نباید نگران شد. زیرا او یبوست و مشكل خاصی ندارد.

قهوه ای تیره ( با بوی شدید) :
نوزادانی كه با شیر خشك تغذیه می‌شوند، از روز اول، یك بار در روز (یا بیشتر اوقات) مدفوع تیره‌تر و غلیظ‌تری دارند. آنها معمولاً خرمایی هستند، اما می توانند زرد یا سبز نیز باشند. قوام آن شبیه كره بادام زمینی است.

سفت و قهوه‌ای رنگ، تقریبا گلوله‌ای شكل
مدفوع سفت علامت یبوست در كودك است. مدفوع كودك به راحتی از بدن او خارج نمی‌شود و دیر به دیر شكم او كار می‌كند.

در اینگونه مواقع هرگز بدون نظارت پزشك نباید از ملین‌ها استفاده كرد.

یكی از روش‌های كمك به كودك، خواباندن او به پشت و حركت دادن پاهای او به شكل دوچرخه است تا به حركت دودی روده كمك شود.

قهوه ای مایل به سبز:
نترسید: هنگامی كه تغذیه با مواد غذایی جامد را معرفی كردید، بدانید كه در زمان تعویض پوشك، رنگ جدیدی به نام "گوآكامولی" در انتظار شماست. با افزودن مواد غذایی بیشتر، ممكن است متوجه رنگ های دیگری مانند نارنجی و زرد و گاهی اوقات لوبیا كامل یا كشمش شوید.

حتی ممكن است مدفوع كودك قبل از اینكه غذای جامد بخورد، قهوه‌ای شود كه معمولا طبیعی است، اما اگر علایم دیگری مشاهده شد، بهتر است نزد پزشك برده شود.

قرمز متمایل به صورتی
وقتی كودك شروع به خوردن غذاهای جامد می‌كند، انواع رنگ‌های مختلف، از جمله، قرمز متمایل به صورتی، سبز یا نارنجی در مدفوع او دیده می‌شود.این مساله می‌تواند به دلیل هضم نشدن ذرات غذا باشد كه در مدفوع مشاهده می‌شود.

اما اگر كودك هنوز غذای جامد مصرف نكرده است و مدفوع او به چند رنگ متفاوت دیده می‌شود، حتما باید به پزشك اطفال مراجعه كرد.
قهوه ای نرمال ( نزدیك تر به جامد)
مدفوع كودكان نوپا به تدریج حجیم می شود .اینكه چند بار مدفوع می كنند مهم نیست. آنچه اهمیت دارد ثبات دفعات دفع است. در این حالت بویی شبیه به بوی مدفوع بزرگسالا ن دارد.

سبز تیره
مدفوع غلیظ و سبز تیره مانند رنگ یك درخت كاج در شب ، ممكن است ناراحت كننده به نظر برسد، اما معمولاً دلیلی برای نگرانی نیست. متداول ترین دلایل: مكمل آهن یا شیرخشك غنی شده با آهن. این تغییر رنگ هیچ تأثیری بر سلامت كودك شما ندارد .

این اتفاق همچنین می‌تواند در كودك‌هایی كه از شیرمادر- زمانی كه مادر مكمل‌های آهن مصرف می‌كند- تغذیه می‌كنند، رخ دهد.

این موضوع نگران كننده نیست و اتفاقی برای كودك نمی‌افتد. اما اگر شكم كودك به رنگ سبز و مایع كار كرد و او میلی به غذا نداشت، حتما باید با پزشك مشورت كرد.

سبز روشن و كف آلود
این رنگ ممكن است در نوزادانی كه با شیر مادر تغذیه می‌شوند و اغلب سینه‌هایشان را عوض می‌كنند و شیركم‌چرب را بیشتر از شیر پرچرب مصرف می‌كنند، دیده شود. حتما مطمئن شوید تا زمانی كه نوزاد قبل از تعویض سینه، سینه را تخلیه كند. ویروس‌ها همچنین می‌توانند باعث مدفوع سبز روشن شوند، بنابراین اگر مدفوع كودك شما به طور طبیعی نیست با پزشك اطفال خود تماس بگیرید.

مدفوع كف مانند و سبز روشن ناشی از عدم تعادل در شیردهی كودكانی است كه با شیر مادر تغذیه می‌كنند.این وضعیت در دوره‌هایی از شیردهی رخ می‌دهد و چندان طولانی نیست.

زمانی كه شیر مادر بسیار رقیق و شیرین‌تر است و كودك از این نوع شیر بسیار بیشتر از شیر غلیظ‌تر و چرب‌تر دریافت می‌كند، مدفوع او به رنگ سبز روشن در می‌آید.

برای بهبود این وضعیت، بهتر است مادر به مدت طولانی‌تر با هر دو سینه، كودك خود را شیر دهد.

قهوه‌ای، شل و آبكی
مدفوع شل و اسهالی، كه البته تكه‌های سفت كوچكی از مدفوع نیز در آن دیده می‌شود و دارای رنگ‌های زرد، سفید یا متمایل به سبز تا قهوه‌ای است، چندان نگران كننده نیست.

اما اگر این وضعیت طولانی، تا 24 ساعت، و مدفوع اسهالی‌تر شود، بدن كودك دچار كم آبی شده و او به خطر می‌افتد. بنابراین در این حالت باید او را به سرعت به پزشك رساند.

برخی از نوزادان با هر تغذیه مدفوع می كنند و برخی دیگر هر پنج تا هفت روز مدفوع می كنند. اگر كودك شما كمتر مدفوع می‌كند، تا زمانی كه شكمش منبسط نمی‌شود و بیش از حد تحریك‌پذیر نیست، نیازی به درمان طبی نیست. نمونه های مدفوع معمولاً حدود دو تا سه ماه تغییر می كند. "اغلب، نوزادان چندین بار در روز مدفوع می كنند و سپس در حدود دو تا سه ماهگی دفعات مدفوع به روزانه یا یك روز در میان تغییر می كند. تا زمانی كه مدفوع نرم باشد، جای نگرانی نیست.

در صورت مشاهده هر یك از موارد زیر فوراً با پزشك اطفال خود تماس بگیرید:
قرمز : مدفوع نوزاد نباید قرمز باشد. در صورتی كه این قرمزی به دلیل خوردن چغندر، برخی داروها یا رنگ های خوراكی باشد خطری وجود ندارد. با این حال، رگه های قرمز در پوشك ممكن است نشان دهنده وجود خون در مدفوع باشد. مقادیر كم ممكن است ناشی از یبوست باشد در حالی كه مقادیر بیشتر باعث نگرانی بیشتر می شود.

رگه‌های قرمز: وجود خون در مدفوع می‌تواند در نتیجه یبوست باشد. وقتی مدفوع كودك، با فشار از بدن او خارج می‌شود، مقعد او دچار ترك و شكاف‌هایی شده كه مدفوع را خونی می‌كند. دلیل دیگر وجود رگه‌های قرمز در خون می‌تواند وجود مخاط باشد.

اگر بیش از چند قطره خون در مدفوع كودك باشد و مدفوع او نرم نشود و همچنان كودك خونریزی داشته باشد، باید حتما او را نزد پزشك برد.
سفید گچی: مدفوع شبح‌آلود موضوع شوخی نیست. اگر كودك شما صفرا تولید نمی كند (كه به مدفوع رنگ مشخص می دهد)، بی رنگ، سفید یا گچی به نظر می رسد. این می تواند نشانه ای از یك مشكل جدی كبد یا كیسه صفرا باشد.رنگ قهوه‌ای مدفوع در نتیجه وجود صفرا است. صفرا به وسیله كبد تولید شده و در كیسه صفرا ذخیره می‌شود و هنگام هضم غذا دفع می‌شود. مدفوع رنگ پریده یا سفید بسیار نادر است و می‌تواند علامت مشكل در كبد یا كیسه صفرا باشد. بنابراین به محض مشاهده چنین رنگی باید كودك را نزد متخصص اطفال برد.

سیاه : در حالی كه مدفوع قیر مانند در نوزادان طبیعی است، اما اگر كودك شما بیش از سه روز سن داشته باشد باعث نگرانی است. این نوع مدفوع غلیظ و سیاه رنگ كه ملنا نام دارد ممكن است نشانه ای از ورود خون به دستگاه گوارش كودك شما باشد.

چند نكته در مورد اسهال و یبوست:
در صورتی كه مدفوع خیلی مایع باشد (مدفوع نوزاد به اندازه مدفوع بزرگسالان جامد نیست) اگر به شدت شل و آبكی باشد، این همان اسهال است. این پوشك ها را نادیده نگیرید زیرا می توانند نشانه عفونت باشند و كودك شما را در معرض خطر كم آبی قرار دهند.

علل دیگر: حساسیت غذایی، آبمیوه دادن بیش از حد به كودك نوپا، عوارض جانبی آنتی بیوتیك ها یا علائم التهاب روده یا بیماری سلیاك( اختلال خودایمنی روده باریك با زمینه ژنتیكی ) اگر بیش از 24 ساعت طول كشید با پزشك اطفال خود تماس بگیرید. اكثر موارد در عرض دو تا سه روز برطرف می شوند.

اگر كودك شما قبل از اجابت مزاج زور می زند و مدفوع تیره و سفت تولید می كند، كودكتان یبوست دارد. گاهی اوقات فقط دستگاه گوارش نوزاد آب زیادی جذب می كند (از پزشك اطفال خود بپرسید زیرا ممكن است راه حل های ساده ای وجود داشته باشد.)

سایر علل احتمالی: حساسیت غذایی، كم آبی بدن، یا در موارد نادر، شرایط جدی تری مانند مشكلات آناتومیكی، اختلال عملكرد تیروئید، اختلالات متابولیك یا بیماری هیرشپرونگ (یك اختلال عصبی - عملكردی در ناحیه شكمی بوده كه طی آن تمام یا بخشی از روده بزرگ یا قسمت‌های ابتدایی دستگاه گوارش فاقد اعصاب و در نتیجه دچار اختلال عملكردی می‌شوند.)

برای نوزادان، مدفوع باید بیشتر مانند سس باشد. همانطور كه بچه ها كمی بزرگتر می شوند، تا حدود 1 یا 2 سالگی، قوام بیشتری پیدا میكنند مانند خمیر دندان میشود. اگر مدفوع سفت است و از گلوله های كوچك تشكیل شده است، اغلب نشانه یبوست است و باید با پزشك اطفال خود مشورت كنید.

شانس این است كه در طول تعویض صدها پوشك، مطمئناً با تعدادی از آنها برخورد خواهید كرد كه شما را شگفت زده می كند. از آنجایی كه تشخیص اینكه چه چیزی طبیعی است و چه چیزی غیرعادی است همیشه آسان نیست، اگر شك دارید با پزشك اطفال خود تماس بگیرید.