هپاتیت الكلی كه در اثر مصرف الكل ایجاد می شود ،كبد چرب ، مصرف نابجای داروها ، بیماری های خودایمنی وارثی همه باعث هپاتیت می شوند .اما هپاتیت بی وسی در نظر مردم معروف ترند و این ها هپاتیت های مزمن هستند .سازمان بهداشت جهانی ازدولت مردان می خواهد كه این بیماری ها را كنترل یا درمان كنند.

انواع هپاتیت كدام است؟
هپاتیت یا از راه مصرف خوراكی های الوده و دست دادن ایجاد میشودمثل هپاتیت آ و ای .هپاتیت ای بیش از 30 سال است كه در كشور ما گزارش نشده است،علتش گسترش شبكه ابرسانی سالم استومردم به مصرف اب اشامیدنی سالم توجه دارند .اما كشور عراق به علت درگیری با جنگ وكشور پاكستان به علت توسعه نیافتن ،دسترسی به اب سالم ندارندوهم چنان با این مشكل دست به گریبانند.

هپاتیت نوع آ را اغلب ما در كودكی گرفته ایم . جوانان ما به علت سطح بهداشت بالا در دوران كودكی شان ، مستعد هپاتیت آ هستند .احتمالا در اینده واكسن هپاتیت آ برای جوانان استفاده خواهد شد .ما در دوره گذرا هستیم .یعنی در دوره كودكی به هپاتیت آ مبتلا نمی شویم .اما در جوانی به علت سفر، به علت ازدحام و تماس های زیاد زمینه هپاتیت آرا دارند .
خون های ما از نظر هپاتیت های آ –بی وسی سالم استو ما از نظر سلامت خون در منطقه حرف اول را می زنیم .هم كیفیت خون ما بالاست هم اهدا خون ها سالم است .اهدا خون ،داوطلبانه است و برای این كارپولی دریافت نمی كنند .اما هپاتیت بی وسی با تماس خونی فرد الوده منتقل می شوند .درقدیم هپاتیت بی از مادر به نوزاد منتقل می شد .در دهه 70 هر هفته مادری با 3 یا 4 فرزند مبتلا مراجعه می كرد .وقتی هپاتیت بی شناسایی شد ما از یك خانواده 42 نفر را پیدا كردیم .مادر-خاله –دایی –بچه های خاله –بچه های دایی همه مبتلا بودند .اما چون از سال 72 -73 واكسن هپاتیت بی را تزریق كردیم امروزه این مشكلات را نداریم .در گذشته شیوع هپاتیت بی در اكثر نقاط كشور ما بیش از 3 درصد بود ولی الان زیر 2 درصد وبعضی شهرها زیر یك درصد است .همه ی این موفقیت ها را مدیون زحمات بهورزان وماماهای این مرزوبوم می دانیم.ما توانستیم 35 میلیون ایرانی را واكسینه كنیم .این 35 میلیون هپاتیت بی نمی گیرند .چون واكسن گرفته اند . الان رفتار پر خطر واعتیاد در جامعه هستكه بایدافراد مبتلا را نسبت به خطرات بیماری اگاه كنیم .دوری از رفتارهای پرخطر-رفتارهای محافظت شده –دریافت واكسن هپاتیت بی –داشتن زندگی سالم برای خانم واقای مبتلاتوصیه می شود .فرد مبتلا باید دارو مصرف كند .داروی هپاتیت بی وسی در ایران تولید می شود. اثربخشی داروهای ایرانی كم تر از داروهای خارجی نیست.

آیا ناقلین بیماری هپاتیت بی با ازمایش مشخص می شوند؟
وقتی فرد ویروس را حمل می كند ،ناقل می گوییم .دوره كمون یا نهفته در این بیماری یعنی هپاتیت بی كم تر از یك ماه است .از قدیم هپاتیت سی سه ماه طول می كشید تا ما متوجه ان بشویم .ولی الان با ان خیلی مشكل نداریم .هپاتیت حاد اگر شدید باشد مراقبت شدید وبستری در بیمارستان می خواهد .
ما برای هپاتیت سی واكسن نداریم .واكسن هپاتیت بی بسیار موثر است .بسیار بی عارضه است .حدود یك میلیارد نفر ان را دریافت كردند .دركشور ما برای هپاتیت آ واكسن نداریم .دركشور امریكا به همه ی جوانان یك دوز واكسن هپاتیت آ را می دهند .روی واكسن هپاتیت سی 20 سال كار كردند .یك تیم از دانشگاه تهران ویك تیم از دانشگاه اخن المان .بعد از سال 2013 كه داروی قطعی اش به یازار دارویی امد ،دیگر روی واكسن كار نشد .از انجایی كه ویروس هپاتیت سی تغییر شكل می دهد ،تا به حال هزینه بسیار زیادی برای واكسن شده ونتیجه ای نداشته است .ان هایی كه درحال حاضر روی واكسن هپاتیت سی تحقیق می كنند ، هدفشان اچ –ای –وی است .چون ویروس این دو خیلی به هم شبیه هستند.
خانمی هپاتیت بی دارد .همسر ایشون قبل از ازدواج واكسن زده است .ایا همسرو فرزندان هپاتیت بی می گیرند ؟
خانمی كه اچ –بی –اس انتی ژن مثبت است هیچ مشكلی در روابط زناشویی و بچه دارشدن ندارد به شرطی هم كه واكسن بزنید وانتی بادی شما بیش از 30 باشد .فرد مبتلا به هپاتیت بی را اذیت نكنید .همین پاسخ را برای اقای اچ –بی –اسانتی ژن مثبت داریم .شاید تا 27-28 سال پیش ما نمی دانستیم هپاتیت سی وجود دارد اما امروزه هپاتیت سی را طی سه تا شش ماه درمان می كنیم. در 5تا10 سال اینده درمان قطعی برای هپاتیت بی خواهد امد .مادر مبتلا به هپاتیت بی می تواند بچه سالم به دنیا بیاورد .در افراد زیر 24 -25 سال ما مبتلا به هپاتیت بی بسیار بسیار نادر است .كسانی كه واكسن می زنند نیاز به تكرار واكسن ندارند .اما كسی كه با فرد مبتلا زندگی می كند بایدتیتر انتی بادی بدهد .اگر بالای سی باشد ،5 سال بعد تكرار می كنیم .
كبد چرب با هپاتیت چه فرقی دارد ؟التهاب كبد یعنی چه ؟
هپاتیت همان التهاب كبد است .كبد چرب هم می تواند التهاب كبد بدهد .همه ی مبتلا یان به كبد چرب التهاب ندارند .گاه افراد هپاتیت بی وسی دارند ، كبد چرب هم می گیرند .چون درجامعه چاقی –بی تحركی –استرس –بدغذ ایی شیوع دارد .كودكان ما به پیتزا و فست فود تمایل دارند كه این مراقبت می خواهد .
10 سال پیش هنگام انتقال خون متوجه شدم هپاتیت بی غیر فعال دارم .ازمایش دادم منفی است .شمارش ویروس را هر دو سال انجام می دهم ،منفی شده .ایا خطری برای من هست؟ شما باید شكر گزار باشید كه ویروس فعال نیست .سیستم ایمنی بدن شما ویروس را مهار كرده است .بدن شما سالم است .كبد شما سالم است .شما نباید سیگاروقلیان والكل استفاده كنید .هم چنین باید غذای كم چرب بخورید .بی تحرك نباشید . چون درغیراین صورت ویروس هپاتیت بی فعال می شود .كسانی كه هپاتیت بی هم ندارند مواردی كه ذكرشد را رعایت كنند .
بین سالهای 84 تا 88 واكسن هپاتیت بی را به جوانان می دادند من از واكسن استفاده نكردم .ایا الان واكسن را می توانم دریافت كنم ؟
ما در این سال ها 4 گروه سنی را واكسینه كردیم .الان سازمان بهداشت جهانی توصیه می كند سراغ جوانان برویم .كشور ایتالیا درحال واكسیناسون نوجوانان است .قبلا من می گفتم خالكوبی نكنید. ولی الان می گویم خالكوبی بهداشتی كنید .یعنی اول واكسن هپاتیت بی را بزنید .بهداشت را رعایت كنید .ما می توانیم در برخی امور كوتاه بیاییم .برای حفظ سلامتی مردم باید اموزش بدهیم .اینكه چرا بعد از رفتن ما از وزارت بهداشت این واكسیناسیون ادامه نیافت ،علی رغم كم هزینه بودن ان نمی دانم .واكسن هپاتیت بی تولید كشورما است .ما تنها كشورمنطقه هستیم كه واكسن هپاتیت بی را تولید می كند .برای كشورهای دیگر واكسن از نوروژ وسایر كشورها وارد می شود .قبل از ما مصر بعد پاكستان بعد ایران تولید كرد .ایران ومصرو پاكستان داروی هپاتیت بی را تولید می كنند .هزینه یك ماه درمان 110 هزارتومان است اما همین دارو در دبی 140 یورو هزینه دارد .من شرمنده هستم كه بعد از 4 سال واكسیناسیون نوجوانان نتوانستم مسئولین را قانع كنم كه افراد زیر 50 سال را واكسینه كنند .

پرسنل ازمایشگاه كه تیتر انتی بادی شون پایین است باید یك دوره كامل واكسیناسیون دریافت كنند؟
بله .این ها جز افراد پر خطر هستند .این ها باید مراقب باشند موقع خونگیری سوزن وارد دستشان نشود .

سلامت كبد افراد مبتلا به هپاتیت بی چگونه است؟
دوحالت دارد یا ویروس فعال است یا فعال نیست .اگر فعال نیست توصیه های بهداشتی را رعایت كنند .هر 6 ماه تایك سال پی گیری كنند .اگر فعال است دارو استفاده كند .داروی ضد ویروس تولید ایران بسیارموثر است و از پیشرفت بیماری جلوگیری می كند .داروهای جدیدی كه برای هپاتیت بی امده بسیار موثر است از بیمه ها خواهش می كنم ،برای ان ها پوشش بیمه ای ایجاد كنند .
هپاتیت سی باید هر چه زودتر درمان شود .باید فرد عاری از ویروس شود .وقتی درمان شدید و پی- سی- آر شما مثبت شد ، یعنی شما خوب شدید .انتی بادی ممكن است مثبت باشد اما هپاتیت سی ندارید .باید ببینیم كبد چه قدر اسیب دیده .اگر اسیب دیده درمان كنیم .
برای پیشگیری از كبد چرب ،باید رفتار پرخطر نداشته باشیم .سیگار وقلیان استفاده نكنیم –الكل –نوشابه – فست فود نخوریم .سیگار كبد چرب وسرطان كبد ایجاد می كند .
ما دركشورمان ازهپاتیت بی پیشگیری كردیم .درهموفیلی ها وتالاسمی ها از هپاتیت سی پیشگیری كردیم .از سال 84 تا كنون بیش از 20 هزار هموفیلی وتالاسمی درمان شدند .من مسئولیت علمی و اجتماعی دارم و از مردم عذر خواهی می كنم به خاطر ان 60-70 درصد افراد مبتلا به هپاتیت كه ناشناخته اند .من پوزش می خواهم كه هنوز اعتیادباعث ابتلا به هپاتیت است .ما 5 سال قبل 5 شركت دارویی داشتیم و حالا دو شركت دارویی داریم و از این بابت هم از مردم عذرخواهی می كنم.

كارشناس: دكتر موید علویان، فوق تخصص كبد و گوارش ،دبیر جامعه كنترل هپاتیت