به گزارش روابط عمومی رادیو سلامت، مژگان فروتن، فوق‌تخصص گوارش در گفتگو با برنامه «فراسو» شبكه رادیویی سلامت در تعریف غربالگری افزود: اگر ماقبل از این كه دچار علائم بالینی بیماری بشویم به پزشك مراجعه كنیم و آزمایشاتی انجام بدهیم و از بروز بیماری‌ها پیشگیری كنیم، غربالگری انجام داده‌ایم.
وی ژنتیك، عوامل محیطی و ضایعات پیش سرطانی را عوامل دخیل در ایجاد هر بیماری از جمله سرطان دانست و ادامه داد: در مورد سرطان روده بزرگ، ضایعات پیش سرطانی، پولیپ‌های آدنوماتوز هستند كه به‌راحتی با كلونوسكوپی قابل مشاهده و برداشتن هستند. برخی پولیپ‌ها، شبیه قارچ و یك كلاهك و پایه دارند. اگر پایه سالم باشد، كلاهك برداشته می‌شود و نیازی به جراحی ندارد.
فروتن در ادامه تصریح كرد: در مورد معده، مخاط معده نازك می‌شود یعنی آتروفی می‌شود و بعد به سمت دیسپلازی (تغییرات سلولی) می‌رود. اگر در این مرحله عوامل خطر را بشناسیم و آنها را برطرف كنیم، از سرطان پیشگیری می‌شود. در غیر این صورت بعد از آتروفیه شدن، با سرطان مواجهه می‌شویم.
وی در خصوص افراد خطرپذیر سرطان روده بزرگ گفت: كسانی كه سابقه خانوادگی این سرطان را دارند. این افراد باید از سن خیلی پایین‌تر، غربالگری شوند. افراد پرخطر، سابقه بیماری‌های گوارشی مانند پولیپ دستگاه گوارش را ذكر می‌كنند. از بیماری‌های التهابی روده، كولیت زخمی، خطر سرطانی شدن را دارد. این افراد حتما باید بررسی شوند و درمان خود را پیگیری كنند. اگر فرد مبتلا به كولیت تمام روده است، هفت سال بعد از شروع بیماری و اگر دچار كولیت سمت چپ است، 12 سال بعد از شروع بیماری هر ساله یا یك سال در میان باید بررسی شوند.
این فوق‌تخصص گوارش ادامه داد: البته اگر بیماری كولیت زخمی به صورت خاموش است، یعنی اسهال و خونریزی ندارند، باز هم باید مراجعه كنند. بررسی سالانه یا یك سال در میان با روش كلونوسكوپی انجام می‌شود. اگر كسی سابقه پولیپ روده را در خانواده اش دارد هم باید مراجعه كند. اگر كسی سابقه پولیپ روده را در خود یا خانواده اش ذكر می‌كند،آن هم در سنین زیر 50 سال، جزو عوامل پر خطر محسوب می‌شود و باید كلونوسكوپی انجام دهد.
وی در پاسخ به این پرسش كه كسی كه سابقه بیماری‌های روده مثل پولیپ و سرطان روده را در خود و خانواده‌اش ذكر نمی‌كند باید چه زمانی برای كلونوسكوپی مراجعه كند؟، افزود: باید در سنین بالای 50 سال مراجعه كند. پزشك باید دستور كلونوسكوپی را بدهد. انجام آزمایش خون مخفی، عكس رنگی و كلونوسكوپی از طریق سی‌تی اسكن یا كلونوسكوپی از طریق آندوسكوپی بسته به تعامل پزشك و بیمار انجام می‌شود.
فروتن در خصوص غربالگری سرطان معده تصریح كرد: اگر سابقه سرطان معده در زیر 40 سالگی در خانواده وجود داشته باشد بقیه افراد باید غربالگری شوند در غیر این صورت ما به كسی كه علامت ندارد پیشنهاد آندوسكوپی نمی‌دهیم.
وی تاكید كرد: در سرطان كیسه صفرا متاسفانه زمانی متوجه بیماری می‌شویم كه نمی‌توان كاری برای بیمار انجام داد بنابراین تشخیص زودهنگام آن كمك‌كننده است.
این فوق‌تخصص گوارش در خصوص چگونگی پیشگیری از سرطان كبد، تصریح كرد: كسانی كه هپاتیت B و C دارند یا كبدشان چرب است، درست است كه همه آنها به سمت سرطان كبد پیش نمی‌روند، اما باید این افراد مراجعه كنند و پیگیر شوند.
وی با بیان اینكه سرطان مقعد خیلی شایع نیست، اما قابل پیشگیری است، گفت: عامل این سرطان پاپیلوما ویروس است كه بر اثر رفتارهای پرخطر جنسی ایجاد می‌شود. این ویروس عامل خطر سرطان دهانه رحم هم محسوب می‌شود. امروزه علیه ویروس پاپیلوما واكسن وجود دارد. خانم‌هایی كه رفتارهای پرخطر جنسی دارند باید خودشان را واكسینه كنند. تزریق واكسن قبل از شروع ارتباطات ناسالم هم از سرطان رحم و هم از سرطان مقعد پیشگیری می‌كند.
فروتن در پایان توصیه كرد: غذای سالم و تازه بخورید. غذاها كنسروی نباشد. بویژه شور و ترشی و غذاهای كبابی زیاد نخورید. مصرف غذاهای حاوی نیترات و فست فود را بسیار محدود كنید. از مصرف دخانیات و الكل خودداری كنید. اگر اضافه وزن دارید اقدام به كاهش وزن داشته باشید هر وقت با خونریزی دستگاه گوارش مواجه شدید چه به صورت خون روشن باشد چه به مدفوع تیره رنگ حتماً به پزشك مراجعه كنید.