اگر كسی فشار خون و چربی خون بالا، سابقه خانوادگی دیابت، بی تحركی و بیماریهای قلبی و عروقی، سابقه دیابت بارداری و سابقه سندرم تخمدان پلی كیستیك (PCOD) دارد باید غربالگری سالانه از نظر دیابت انجام دهد.
دكتر سیدمحسن خوشنیت ، فوقتخصص غدد داخلی در گفتگو با یرنامه «فراسو» شبكه رادیویی سلامت با بیان اینكه علت بیخبری افراد از دیابت این است كه این بیماری علائمی ایجاد نمیكند، گفت: چون تصور مردم بر این است باید عطش داشته باشند، در حالی كه این علائم مربوط به زمانی است كه قند خون بالای 300-250 باشد. وقتی قند خون 180-150 میلی گرم است فرد ممكن است علامتی نداشته باشد، اما عوارض قند خون بالا در این شرایط ایجاد میشود.
وی در خصوص عوارض قند خون بالا افزود: این عوارض شامل چشمی، كلیوی، قلب و عروق و اعصاب اندامها میشود. دیابت باعث كاهش شنوایی،اختلال خواب و آپنه، اضطراب، افسردگی و كبد چرب میشود. این بیماری مرگ و میر ناشی از بعضی سرطانها را نیز افزایش میدهد.
این فوق تخصص غدد داخلی با تاكید بر اینكه فرد گیاهخوار نیز مصون از دیابت نیست، گفت: فرد گیاهخوار به علت زمینه ژنتیك، بیتحركی، چاق شدن و سایر علل مثل سندرم تخمدان (PCOD) ممكن است مستعد ابتلا به دیابت باشد.
وی با تاكید بر اینكه اگر قند خون كنترل شده نباشد، عارضه چشمی اتفاق میافتد، افزود: البته در دیابت نوع 2 زمان شروع بیماری را نمیدانیم و بیماری بیسروصدا شروع میشود. پس در بدو ورود بیمار، معاینه چشم او باید انجام شود. اما دیابت نوع یك، پر سرو صدا شروع میشود و اولین معاینه چشمی باید پنج سال بعد از شروع دیابت باشد،البته معاینه چشمی سالانه هم باید انجام شود.
خوش نیت ادامه داد: در بیشتر موارد عارضه چشمی اگر ایجاد شود برگشت ناپذیر است، چون عارضه دیابت روی شبكیه چشم است و فرد متوجه نمیشود. البته با تزریق و لیزر درمانی میتوان جلوی پیشرفت عارضه را گرفت .همچنین با كنترل قند خون، فشار خون، چربی خون و ترك سیگار میتوان پیشرفت عارضه چشمی را كنترل كرد .
وی در خصوص عوارض كلیوی دیابت تصریح كرد: عوارض كلیوی در 40 درصد بیماران مشاهده میشود بخصوص اگر فرد زمینه ژنتیك عارضه كلیوی داشته باشد دچار دفع آلبومین در ادرار میشود .معمولاً وجود این ماده در مقادیر میكروسكوپی با آزمایش ادرار چك میشود.اما بتدریج كار كلیه مختل میشود. با آن كه كراتینین بالا میرود،همچنان بیمار علامت ندارد. بعد فشار خون افزایش مییابد و ورم ایجاد میشود. به هرحال، بیماران دیابتی باید سالانه وضعیت كلیه خود را چك كنند.
این فوق تخصص غدد داخلی با بیان اینكه افرادی كه دیابت ندارند هر سه سال باید قند خون را چك كنند، گفت: آزمایش قند ناشتا بعد از هشت ساعت ناشتا بودن انجام میشود. اگر قند خون بالای 125 باشد تشخیص دیابت داده میشود به شرطی كه دوباره تائید شود. توصیه میشود افراد چاق كه عوامل خطر دیگر را هم دارند زیر 45 سالگی وقتی به پزشك مراجعه میكنند از این نظر بررسی شوند.
وی در خصوص عوامل خطر دیابت كه موجب افزایش آزمایش دیابت زیر 45 سال میشود ، بیان كرد: اگر كسی فشار خون و چربی خون بالا، سابقه خانوادگی دیابت، بی تحركی و بیماریهای قلبی و عروقی، سابقه دیابت بارداری و سابقه سندرم تخمدان پلی كیستیك (PCOD) دارد باید غربالگری سالانه از نظر دیابت انجام دهد.
خوش نیت در پاسخ به این پرسش كه برای پیشگیری از عوارض ناشی از دیابت چه اقدامی لازم است؟، گفت: باید كنترل قند خون بخوبی انجام شود .یعنی قند خون ناشتای وی كمتر از 120-115 باشد. همچنین قند دو ساعت بعد از صبحانه یا بعد از هر وعده غذایی كمتر از 160 باشد و آزمایش هموگلوبین A1C كمتر از 7 درصد باشد. (هموگلوبین A1C معدل قند خون در یك الی سه ماه گذشته است.)
این فوق تخصص غدد داخلی در پایان با اشاره به رژیم غذایی افراد مبتلا به دیابت اظهارداشت: رژیم غذایی فرد نباید جدا از رژیم غذایی خانواده باشد. غذاهای سالم باید كم چرب و سرخ نكرده باشند. چربیهای مفید در غذا باشد .روغن حیوانی كمتر بخورند. روغن نباتی مایع مثل كلزا و زیتون مصرف كنند.