1. هورمون ها
هورمون ها دلیل مشترك اغلب ریزش مو در خانم ها و آقایان است. در هر دو جنس پاسخ یكسانی به هورمون دی هیدروتستوسترون دارند كه اصطلاحا هورمون مردانه نامیده می شود. در مردان میزان تستوسترون نسبت بالاتری نسبت به استروژن (هورمون زنانه) تولید می شود و در زنان این نسبت برعكس است. میزان استروژن و پروژسترون یا همان هورمون زنانه به مقدار بیشتری نسبت به تستوسترون تولید می شود.
بسیاری اعمال بدن نظیر عمل جنسی تا نگهداری بافت استخوانی و عضلانی و سلامتی و قدرت بدن وابسته به هورمون تستوسترون است. هورمون تستوسترون پیش ساز تولید چندین هورمون دیگر در بدن می باشد كه یكی از آن ها دی هیدرو تستوسترون (DHT) است. DHT با تاثیر مستقیم روی ریشه مو (فولیكول مو) كه با نازك شدن موها همراه است و رشد موها متوقف می شود و به دنبال آن ریزش مو اتفاق می افتد. این نوع از دست دادن مو، ریزش موی زنان با الگوی مردانه (آلوپسی آندروژنیك) نامیده می شود. این مهم ترین و جدید ترین نوع ریزش مو در خانم هاست. زیرا اگر دیر درمان شود موها به شدت نازك شده و كاملا از دست می رود. و این اتفاق می تواند یك آسیب دائمی برای رویش مو را رقم بزند.
ریزش موی هورمونی در زنان با مردان متفاوت است. در مردان از دست رفتن مو به شكل نعل اسبی اتفاق می افتد در حالیكه در زنان از فرق سر و در تمامی نواحی مركزی سر موها نازك شده و فرق سر كاملا نمایان می گردد.
در موارد ساده تر ریزش موی هورمونی در زنان شما عقب نشینی در مو در جلوی موها ندارید اما نازك شدن و كم حجم شدن مو قابل مشاهده است. خوشبختانه این نوع ریزش مو در زنان قابل درمان است. ما در مقاله بعدی معالجه موثر در این موارد را كاملا توضیح خواهیم داد.
2. منوپوز (یائسگی)
در زنان یائسه به دلیل آنكه تولید هورمون ها در بدن دچار تغییرات زیادی می شود، موها به میزان زیادی می تواند از دست برود. یائسگی و ریزش مو ارتباط مستقیم دارند. در این دوران تولید استروژن و پروژسترون كاهش می یابد و تولید هورمون های مثل (DHT) دی هیدروتستوسترون افزایش می یابد. اگر شما به طور ژنتیكی به این هورمون ها حساس باشید این مسئله می تواند به نازكی بیشتر مو و افزایش ریزش مو كمك كند.
از دست دادن مو در دوران یائسگی معمولا بین سنین 50 تا 60 سالگی در اغلب زنان اتفاق می افتد كه با نازك شدن و كم حجم شدن مو همراه است. البته گاهی در 30 تا 40 سالگی نیز اتفاق می افتد كه به سن شروع یائسگی در زنان متغیر است. شبیه دیگر نمونه های ریزش موی زنان این نوع ریزش مو نیز قابل درمان است و راهنمای درمان ریزش مو در مقاله بعدی با جزئیات كامل توضیح داده خواهد شد.
3. هورمون تیروئید و ریزش مو
كم كاری تیروئید و یا پركاری تیروئید می تواند باعث ریزش موی معنی داری شود و این به دلیل نقش مهم هورمون تیروئید در استحكام ریشه مو می باشد و در نگهداری مو و تولید موهای جدید نیز نقش موثری دارد. اگر تیروئید درست كار نكند شما به طور نرمال روزانه موهایی را كه از دست داده اید جایگزین نمی شود. زیرا این هورمون به نگهداری و دوام مو در ریشه كمك می كند. مشكل تیروئید نه تنها باعث از دست دادن مو می شود بلكه باعث می شود موها ضعیف، نازك و شكننده شود. مشكل تیروئید باعث از دست دادن مو به طور كلی می شود و تنها ریزش مو در ناحیه خاص یا تاج سر یا پیشانی را مشاهده نمی كنید.
درمان كم كاری و یا پر كاری تیروئید حتما باید زیر نظر پزشك انجام شود. برخلاف ریزش موی هورمونی، ریزش مو به دلیل مشكل تیروئید موقتی است و بعد از تشخیص و درمان به طور كامل متوقف و موهای جدید به تدریج از نازكی و شكنندگی خارج شده و رشد مجدد می یابند و ضخیم می شوند.
4. استرس
اگر شما ساعات طولانی كار می كنید و یا در محیط پر استرس زندگی می كنید؛ بعد از چند هفته پر استرس، شما ناگهان به موهای خود توجه كنید و با از دست دادن مقدار زیادی از موهای خود مواجه شوید و البته روند تدریجی و زیاد آن را به دلیل مشغول بودن ذهن و زندگی تان متوجه نشوید. از دست دادن مو تحت تاثیر استرس اصطلاحا تلوژن افلولیوم نامیده می شود و معمولا دائمی نیست. در این شرایط نازك شدن ناگهانی مو در پوست سر مواجه می شوید و موهای زیادی در روی بالشت و لباس ها یا شانه مشاهده می كنید.

شبیه موارد دیگر ریزش موی موقتی، فرق سر شما كاملا باز می شود و این به دلیل فشاری كه روی موها در فاز تلوژن (استراحت) ایجاد می شود و در واقع زمان نگهداری مو روی سر به شدت كاهش می یابد. موها در زمان 2 تا 4 ماهگی از سر جدا می شوند و این باعث می شود موها از سر جدا شوند بدون اینكه توجه كنید كه ریزش موی قابل مشاهده در اثر استرس معمولا بعد از 2 تا 3 ماه از شرایط استرس شدید ظاهر می شود و با تغییر روش زندگی و كاهش استرس و دریافت داروی مناسب می توانند دوباره وارد فاز طبیعی رشد و جایگزینی شوند. برای آشنایی بیشتر با این موضوع پیشنهاد میكنیم مقاله آیا استرس باعث ریزش مو می شود را مطالعه نمایید.
5. ابتلا به كرونا
ابتلا به كرونا بعث عوارض جانبی مختلفی در بدن میگردد كه مدتها پس از درمان نیز ادامه خواهد یافت. برخی افراد تا مهها دچار كهیر می شوند، گروهی دیگر بویایی خود را از دست میدهند و چندین ماه بویایی آنها بر نمیگردد. ریزش موی شدید كرونا نیز از زمان ابتلا تا تقریبا 8-9 ماه بعد از ابتلا ادامه خواهد داشت. علت این نوع ریزش موها: تب، از دست دادن ویتامین و مواد معدنی بدن، تضعیف سیستم ایمنی، استرس و مشكلات عصبی كه در اثر این بیماری ایجاد می شوند می باشد. همگی این آیتم ها باعث تاثیر بر فولیكولهای مو میگردند و ریشه موها را ضعیف می كنند. بطور نرمال بعد از ماهها، ریزش مو به حالت طبیعی بر می گردد اما ممكن است اگر به وسیله قرصهای تقویت و ضد ریزش مو به درمان و جلوگیری از ریزش مو نپردازید، حجم موها و تعداد موهای شما كاهش یابد.
6. ریزش مو در اثر كاهش وزن شدید
كاهش ناگهانی وزن و ریزش مو برای بسیاری افراد اتفاق افتاده است. اگر چه از دست دادن تدریجی وزن نمی تواند باعث ریزش مو گردد ولی كاهش ناگهانی وزن اغلب باعث نازك شدن و ریزش مو می شود شبیه استرس از دست دادن ناگهانی وزن باعث خالی شدن فرق سر در فاز استراحت می گردد.موقعی كه شما دریافت كالری و موادمغذی مورئ نیاز بدن را به مقدار زیادی كاهش می دهید، میتواند به سلولهای بدن استرس وارد كند و سبب ریزش موی ناگهانی گردد.
ریزش موی وابسته به تغذیه معمولا مربوط به افرادی است كه در زمان كوتاه وزن زیادی را با روش های غیر معمول تجربه می كنند.پس اگر دریافت كالری را بتدریج كم كرده و با ورزش بیشتر بتدریج وزن خود را كاهش دهید از ایجاد استرس به سلولهای مو جلوگیری می كنید.البته این ریزش مو نیز دائمی نیست و اگر دوباره تغذیه شما به روال صحیح و درستی برگردد .عوارض منفی حاصل از آن نیز بر میگردد.البته در این موارد ضروری است كه ویتامینها و مواد معدنی لازم استفاده شود.
7. كم خونی حاصل از فقر آهن
اگر سطح آهن بدن شما پایین باشد میتواند به موهای شما صدمه بزند. فقر آهن یكی از علل مهم از دست دادن موها می باشد.در تغذیه غلط و نرسیدن مواد لازم مورد نیاز بدن بخصوصی در بیماری های روده ای كه جذب مناسبی صورت نمی گیرد میتواند منجر به كمبود آهن معنی داری در بدن شود.بسیاری از خانم ها ریزش مو در دوران پریود (قاعدگی ) را تجربه كرده اند و این نوع ریزش مو كاملا شبیه ریزش مو در زنان قبل از یائسگی است. علاوه بر آهن كمبود ویتامین هایی مانند ویتامین D، ویتامین B12، ویتامین C، ویتامین A، چربی و قند، سلنیوم و بیوتین هم باعث ریزش مو می شوند. آسانترین و بهترین راه برای تشخیص نوع ریزش مو ، مشورت با پزشك خانوادگی و گرفتن یك آزمابش خون برای تعیین مقدار آهن بدن است.
8. بیماری لوپوس
بیماری لوپوس از آن دسته بیماری هاییست كه به دلیل اختلال سیستم دفاعی بدن، اعضایی كه از بیماری ها جلوگیری می كنند به اشتباه به اعضایی كه در برابر بیماری ها مقاومت می كنند حمله می كنند. یكی از عوارض لوپوس ریزش مو است كه با حمله به پوست سر رخ می دهد.
9. آلوپسی آندروژنیك (ریزش مو با الگوی مردانه و زنانه)
در این نوع ریزش مو، فرق سر خالی شده و تاج سر كاملا موی خود را از دست می دهد و به طور كلی موها نازك در سر دیده می شود. معمولی ترین شكل ریزش مو بدلیل مخلوطی از ژنتیك (ارث) و عوامل هورمونی است. حتی ممكن است از اوایل دهه 20 در فرد شروع شود. اگرچه برای اینكه كاملا قابل رویت شود چند سالی طول می كشد.
10. ریزش مو در فاز استراحت (تلوژن اوفیلیوم)
مو از لحظه ای كه متولد می شود تا حدود 2 تا 4 ماه در فاز استراحت قرار می گیرند. اگر در این فاز شروع به ریزش كند باید به دنبال درمان رفت و خیلی باید به تغذیه توجه كرد.
11. آلوپسی آره آتا
طاسی سكه ای از دست دادن مو به طور كامل به اندازه سكه در پوست سر است كه با موهای نازك قابل مشاهده است. طاسی كلی كلیه موها در جلوی سر و كل بدن ریخته می شود.
12. ریزش مو در فاز استراحت؛ 2 تا 4 ماه اول رویش مو
این نوع ریزش چند سال طول می كشد. این دومین نوع متداول ریزش مو می باشد كه در آن ریشه و ساقه مو به دوران بلوغ خود نمی رسد و در مراحل اولیه از دست می رودو به طور موثری رویش مو كم می شود. این ریزش مو معمولا در شرایط استرس بیماری و ضربه های فیزیكی اتفاق می افتد. این نوع ریزش مو به ریزش موی استرسی نیز معروف است.

ریزش موی كششی كه در اثر فشارهای فیزیكی ناشی از برس كشیدن یا شانه كردن محكم و یا در اثر سشوار و اتوی مو ایجاد می شود. درواقع این نوع ریزش ناشی از كشش مو از ریشه یا عوامل فیزیكی رخ می دهد.

13. آلوپسی آره اتا و توتالیس
آلوپسی آره آتا در اثر بیماری های اتو ایمیون اتفاق می افتد. در واقع سیستم ایمنی بدن به طور اشتباهی به فولیكول مو حمله می كند و فولیكول مو (ریشه مو) آسیب می بیند و رشد مو در آن ناحیه متوقف می شود و طاسی بصورت ریزش موی سكه ای در سر نمایان می شود. در این فرم موها بطور كامل در نواحی مختلف بصورت دایره های جداگانه طاس می شود كه اصطلاحا به آن ریزش سكه ای گفته می شود.
طاسی كامل شكل مشخص این نوع از دست دادن مو است كه موها در پوست سر بطور كامل از دست می رود. بخصوص در ناحیه پیشانی در جلوی سر و گاهی در كل بدن است. این بررسی كلی نباید مانع از آن شود كه شما به دكتر متخصص پوست مراجعه نكنید. این یك دید كلی راجع به ریزش مو به شما می دهد. اما تشخیص اصلی به عهده پزشك متخصص است و بعد از تشخیص درست و آزمایشات لازم می توانید نسبت به انتخاب درمان بدون تلف كردن دقت و هزینه اقدام فرمائید. وقتی نوع ریزش مو شما تشخیص داده شد، آنگاه با كمك خود به این نتیجه می رسید كه انتظار شما از درمان در آینده چیست.