مشاور وزیربهداشت در امور توانبخشی با بیان اینكه حدود 9.28 درصد از جمعیت كشور، سالمند هستند، گفت: اگر هر خدمت سالمندی در نظام شبكه ادغام شود و پایدار باقی بماند، اثرات مثبتی دارد.
محمد تقی جغتایی در نشست خبری كه به مناسبت فرارسیدن «روز جهانی سالمند» درخصوص تأثیر كرونا بر ارائه خدمات سلامت به سالمندان، بیان كرد: به طوركلی، كرونا در ارائه خدمات سلامت تاثیراتی گذاشته است و توصیه می شود مردم خدماتی را كه ضروری نیستند تا حد امكان به تاخیر بیندازند، اما نباید به سلامتی شان آسیب برسد.
وی افزود: وزارت بهداشت چند پروتكل را تدوین و ابلاغ كرده است، برطبق این پروتكل ها، یك بحث این است كه چگونه در شرایط پاندمی كرونا از سالمندان و افراد دچار معلولیت مراقبت شود. در عین حال، به مراكز ارائه خدمت سالمندان نیز دستورالعمل هایی ابلاغ شده كه سالمندان بتوانند تحت این دستورالعمل، به مراكز ارائه خدمات مراجعه و خدمت مورد نیازشان را دریافت كنند و پیرو همین اقدام، میزان مراجعه سالمندان به مراكز بیشتر شده است.
وی افزود: در عین حال یكی از سیاست های وزارت بهداشت پزشكی از راه دور و توانبخشی از راه دور است، حال اگر بتوانیم توانبخشی از راه دور را دنبال كنیم و برنامه های آن تدوین شود، برای ارائه خدمات مشاوره ای و توانبخشی به سالمندان بسیار موثر است.
حدود 9.28 درصد از جمعیت كشور، سالمند هستند
جغتایی با بیان اینكه كرونا اثرات روانی در تمام اقشار و از جمله در سالمندان داشته است، ادامه داد: در حال حاضر حدود 9.28 درصد از جمعیت كشور، سالمند هستند. بر این اساس، حدود هشت میلیون نفر جمعیت سالمند در كشور داریم. این درحالیست كه این جمعیت در سال 1355 حدود پنج درصد بودند. حال پیش بینی می‌شود كه در سال 1420، جمعیت سالمند به 20 درصد جمعیت كشور برسد، یعنی تعداد سالمندان در كشور دو برابر می شود.
وی گفت: به دلیل اقدامات خوبی كه در 30 تا 40 سال اخیر در كشور انجام شده، میزان امید به زندگی بالا رفته و باعث شده كه تعداد جمعیت سالمند افزایش یابد كه گام مثبتی است. باید توجه كرد كه در سال 1355 میزان امید به زندگی 57 سال بود، درحالی كه در سال 1395 میزان امید به زندگی در كشور به بالای 70 سال رسیده است. به این معنی كه امید به زندگی در كشور 23 سال افزایش یافته است كه حاصل آن این است كه جمعیت سالمند روزبروز افزایش می یابد. این موضوع نشان می دهد نظام بهداشتی ما خوب عمل كرده و از جهتی افراد با تجربه ای در كشور داریم. در عین حال، این موضوع طبییعی هم است. زیرا سن كه بالا می رود، بیماری های زمینه ای هم بیشتر می شود. بر همین اساس از سال ها قبل در وزارت بهداشت برنامه های متعددی با همكاری ارگان ها و سازمان هایی مانند بهزیستی، وزارت رفاه و سازمان مدیریت داشتیم.
جغتایی با بیان اینكه بر همین اساس سند ملی سالمندان تهیه شد، گفت: چند سالی بود كه به دنبال این سند بودیم كه طی دو سال گذشته در شورای عالی سلامت و امنیت غذایی تصویب شد و سپس از سوی سازمان بهزیستی و وزارت رفاه ابلاغ شد. البته مسئولیت بخشی از اقدامات موجود در این سند، برعهده وزارت بهداشت بوده و وزارت بهداشت متولی آن است و بخشی هم مربوط به سازمان بهزیستی و وزارت رفاه است. آنچه به وزارت بهداشت برمی گردد، توانمندسازی سالمندان، پیشگیری و ارائه خدمات درمانی و خدمات توانبخشی پزشكی است.
وی ادامه داد: لازمه ارائه این خدمات، این بود كه ابتدا نیروی انسانی تامین شود. از سال های قبل دوره هایی برای پزشكان عمومی كه در مراكز سالمندی كار می‌كنند، برگزار شد و خوشبختانه نیرو برای این حوزه تربیت می‌شود. همچنین در سال گذشته فلوشیپ روانپزشكی سالمندان تاسیس شد كه به صورت تخصصی دوره ای اختصاصی در حوزه سالمندان می گذرانند. همچنین گرایشی در حوزه پرستاری سالمندان ایجاد شده است. در عین حال مباحث سالمندی در برنامه آموزشی رشته پزشكی وارد شده و بخشی از آن در حال ورود به این آموزش‌ها است. در عین حال، دوره‌های PHD یا دكترای سالمندشناسی برای برنامه ریزی در این حوزه در كشور ایجاد شده است كه اكنون در حال تربیت نیروی انسانی در این حوزه هستیم. همچنین مراكز تحقیقاتی هم در این زمینه دایر شده اند.
ضرورت ادغام خدمات سالمندی در نظام شبكه
وی گفت: از طرفی ما باید بتوانیم كه خدمات سالمندی را به طور كامل و به تدریج در نظام شبكه ادغام كنیم. اگر هر خدمت سالمندی در نظام شبكه ادغام شود و پایدار باقی بماند، اثرات مثبتی دارد. كمااینكه خدماتی را كه طی 40 سال گذشته در نظام شبكه ادغام كردیم، آثار خوبی برای سلامت مردم داشته است.
مشاور وزیربهداشت در امور توانبخشی همچنین اظهار كرد: یكی از برنامه های وزیر بهداشت "هر خانه یك پایگاه سلامت است". بر همین اساس، چند پروتكل آماده شده كه به صورت پایلوت در چند استان از جمله سمنان و قزوین دنبال می شود. در این برنامه آموزش هایی به یكی از افراد خانواده داده می شود تا بتواند مشكلات سالمندان را كنترل كنند. یكی از این موارد، جلوگیری از افتادن سالمندان است. افتادن باعث شكستگی های استخوانی در سالمندان می شود و دومین مورد، اختلالات حافظه در سالمندان است كه در این زمینه به فرد مسئول در خانواده آموزش هایی داده می شود و در عین حال مراقبت هایی با عنوان كنترل فشار خون، قند خون، تغذیه، دیابت در بستر خدمتی كه آماده شده، ارائه می شود.
جغتایی درخصوص مرگ و میر سالمندان در اثر ابتلا به كرونا، گفت: خوشبختانه در كشور ما با شیوع كرونا، پروتكل هایی به مراكز مراقبت از سالمندان ابلاغ شد كه منجر شد میزان مرگ و میر در این مراكز، بسیار كمتر از سایر كشورهای دنیا باشد و این موضوع به دلیل تدوین و ابلاغ به موقع پروتكل ها و همچنین مراقبت مطلوب مراقبین مراكز از سالمندان است. میزان مرگ و میر در سالمندان در در اثر كرونا بسیار كم بود و به خوبی كنترل شد.
وی درخصوص مناسب سازی اماكن شهری برای سالمندان، تصریح كرد: در این زمینه شورایی در شهرداری تهران تشكیل شده است كه بنده هم از طرف وزارت بهداشت در این شورا شركت می كنم. باید توجه كرد كه مناسب سازی شهر برای سالمندان كار مشكلی است. البته اراده این كار در شهرداری وجود دارد. ساختمان ها و مكان های جدیدی كه ساخته می شود، بر اساس دستورالعمل ها در این حوزه ساخته می شود، اما ساختمان ها و اماكنی كه در قدیم بودند، در این زمینه دچار مشكل هستند. به هر حال، تهران شهری بسیار پیچیده است و خیابان ها و ساختمان های پیچیده ای دارد. بنابراین، مناسب سازی به سادگی امكان‌پذیر نیست، اما اراده شهرداری بر انجام این اقدام است. در سطح شهرداری تهران، شوراهای محلی تشكیل شده تا افرادی كه سالمند و دچار معلولیت هستند، به اماكن عمومی اولویت دار مانند موسسات درمانی، خدماتی و آموزشی مراجعه كرده و اگر مناسب سازی در آنها انجام نشده باشد، به شورا گزارش می دهند كه پیگیری شود.
ضرورت مناسب سازی فضای شهری برای معلولین و سالمندان
مشاور وزیربهداشت در امور توانبخشی در پایان اظهار كرد: در عین حال بعد دیگر این مشكل، عدم آگاهی نسبت به ضرورت آن است. به هر حال اراده این اقدام در شهرداری وجود دارد و در حال پیگیری است. مناسب سازی اماكن برای افراد سالمند و افراد دچار معلولیت بسیار مهم است.
