دور تا دور كودكانی كه در چند سال گذشته و در عصر انقلاب دیجیتال متولد شده‌اند، پُر شده از انواع و اقسام صفحه‌نمایش‌های قد و نیم قدی كه بعضا نوزادان از همان لحظات اولیه عمرشان در معرض آنها قرارمی‌گیرند.

به گزارش ایسنا، یكی از راه‌هایی كه این امر را اثبات می‌كند، گرایش روزافزون والدین به استفاده از وسایل دیجیتال به عنوان ابزاری برای مدیریت احساسات فرزندانشان به‌ ویژه برای ساكت كردن احساسات منفی در آنها است.

درست است كه این روش می‌تواند در كوتاه‌مدت موثر باشد اما پژوهش‌های تازه نشان می‌دهد این پدیده می تواند به طور قابل توجهی مانع رشد عاطفی كودكان شده و منجر به مشكلات رفتاری و عاطفی در بلندمدت شود.

دكتر مایكل ناگل، دانشیار رشد كودكان و نوجوانان در دانشگاه «سان‌شاین كوست» استرالیا در مصاحبه با خبرنگار حوزه سلامت یورونیوز گفت: كنترل احساسات یا تنظیم هیجانات با افزایش سن و از طریق تعاملات اجتماعی با دیگران بهبود می‌یابد. حال آنكه صفحه‌نمایش (تلویزیون، موبایل یا كامپیوتر و ...) فرصت‌ها را برای انواع تعاملات لازم برای ایجاد تنظیم هیجانی محدود می‌كنند.

امروزه غالبا دستگاه‌های دیجیتال به‌عنوان ابزاری مانند پستانك برای آرام كردن كودكان به كار گرفته می‌شوند و به همین دلیل می‌توان به آنها نام «پستانك‌های دیجیتال» را اطلاق كرد. اما گروهی از پژوهشگران مجارستانی و كانادایی به تازگی به این موضوع پرداخته‌اند كه چگونه استفاده از این پستانك‌های دیجیتال می‌تواند بر رشد عاطفی كودكان تأثیر بگذارد.

این یافته‌ها در مجله «مرزهای روانپزشكی كودكان و نوجوانان» منتشر شده است.

این پژوهش نشان می‌دهد كودكانی كه به طور مكرر در هنگام عصبانیت در مقابل دستگاه‌های دیجیتال قرار می‌گیرند، مهارت‌های مدیریت خشم ضعیف‌تر و مشكلات تنظیم هیجانی بیشتری را با بزرگ‌تر خواهند داشت.

دكتر ورونیكا كونوك، نویسنده اول این مقاله نیز در بیانیه‌ای گفت: در این مقاله نشان می‌دهیم كه اگر والدین مرتباً یك دستگاه دیجیتالی به فرزندشان نشان دهند تا او را آرام كنند یا از عصبانیت او جلوگیری نمایند، كودك نمی‌تواند یاد بگیرد كه احساسات خود را كنترل كند.

اما موضوع فقط عدم كنترل احساسات نیست. تأثیر منفی مواجهه زودهنگام و منظم با صفحه نمایش تنها به استفاده از آن برای تنظیم عصبانیت محدود نمی‌شود. در دسترس گذاشتن زودهنگام دستگاه‌های دیجیتال به طور كلی یك نگرانی فزاینده در میان پزشكان و محققان در این زمینه بوده است.

دكتر دانیل گنجیان، متخصص اطفال در مركز بهداشت از ایالات متحده تاكید كرد تماشای بیش از حد صفحه نمایش می‌تواند منجر به كاهش مهارت‌های تنظیم هیجانی در كودكان شود چرا كه آنها به دلیل حواس‌پرتی‌های صفحه نمایش نمی‌توانند روش‌های سالم كنار آمدن با مشكلات را یاد گیرند.

این متخصص به یورونیوز گفت: گذراندن زمان بیش از حد آنلاین می تواند فرصت های تعامل چهره به چهره و رشد اجتماعی را كاهش دهد و به طور بالقوه منجر به تنهایی و اضطراب اجتماعی شود.

علاوه بر این، دكتر مایكل ناگل هم در كتابی كه به یاری یكی از همكارانش نوشته است، اشاره می‌كند كه ارتباط فزاینده‌ای بین «مواجه زودهنگام شدید با صفحه‌نمایش - IESE» یا بیش از چهار ساعت در روز و ظهور «رفتارهای شبیه به اوتیسم» در كودكان وجود دارد.

او در توضیح خود افزود: كودكانی كه بیشتر از دنیای واقعی در دنیای مجازی وقت می‌گذرانند، در معرض خطر ضعف مهارت‌های اجتماعی و عاطفی مانند تنظیم هیجانات خود هستند كه می‌تواند شبیه رفتارهای اوتیسم باشد.

تحقیقات دیگر نیز نشان می‌دهد كودكان خردسالی كه به شدت در معرض نمایشگر قرار می‌گیرند، اغلب علائمی مشابه «اختلال طیف اوتیسم - ASD» همچون بیش‌فعالی و حالات غیرمعمول چهره بروز می‌دهند. با این حال، این علائم دائمی نیستند و می‌توانند در طول زمان تغییر كنند.

زمانی كه مدت زمان قرار گرفتن در معرض صفحه نمایش كاهش یافت و كودكان بیشتر درگیر تعاملات چهره به چهره با والدین خود شوند، می‌توان گفت كه این علائم نیز اغلب از بین می‌روند یا به طور قابل توجهی اثر خود را از دست می‌دهند.

بنابر این گزارش، در حالی كه مشخص كردن مدت زمان استفاده از دستگاه‌های دیجیتال بسیار دشوار است اما برخی از علائم هشدار دهنده كلی وجود دارد كه والدین و مراقبان می‌توانند به آنها توجه كنند.

دكتر ناگل مسائل رفتاری، مشكل در حفظ تماس چشمی، تاخیر در رشد زبان، اختلالات خواب، شتابزدگی و چالش در تعاملات اجتماعی را از جمله این نشانه‌ها می‌داند.

ناگل گفت: واقعا نمی‌توانیم بگوییم چقدر وقت گذراندن با صفحه نمایش، زمان زیادی است، اما چیزی كه می‌توانیم بگوییم این است كه كودكان باید زمان بیشتری را در زمان واقعی با افراد واقعی بگذرانند تا زمانی كه روی صفحه نمایش‌ها هستند.

هرچند كه تعیین دقیق مدت زمان مناسب برای نگاه كردن به صفحه نمایش دشوار است اما واضح است كه كودكان بیشتر از زمانی كه روی صفحه نمایش می‌گذرانند به تعامل رو در رو با افراد واقعی نیاز دارند.

همانطور كه رفته‌رفته مطالعات بیشتری حاكی از ارتباط دستگاه‌های دیجیتال با اختلال رشد عاطفی كودكان هستند، به همان نسبت هم اقدامات متعددی وجود دارد كه می‌تواند به كاهش این اثرات كمك كند.

دكتر گنجیان به والدین پیشنهاد می‌كند كه محدودیت‌های واضح و مشخصی برای زمان صرف شده در مقابل صفحه‌نمایش تعیین كنند، مناطق و زمان‌های بدون صفحه‌نمایش ایجاد كنند و فعالیت بدنی، بازی خلاقانه و تعامل اجتماعی را هم در دستور كار خود و فرزندانشان قرار دهند.

علاوه بر این، او افزود كه الگوسازی برای بچه‌ها نیز مهم است و به والدین توصیه می‌شود كه مراقب استفاده از وسایل الكترونیكی خود در جلوی چشم فرزندانشان باشند و خود را به سمت ایجاد یك عادات سالم سوق دهند.

توصیه دكتر ناگل نیز این است كه بر اساس بیشتر معیارها و شواهد روزافزون، كودكان از ابتدای نوزادی تا 2 سالگی مطلقا نباید به نمایشگرها نگاه كنند. از 2 تا 5 سالگی حداكثر یك ساعت در روز آن هم ترجیحا به همراه والدین یا خواهر و برادر باشد و از 5 تا 17 سالگی نیز به طور كلی بیش از دو ساعت در روز به جز برای كارهای مربوط به درس و مدرسه، نباشد. همچنین برای جلوگیری از ایجاد اختلالات روانی مانند اضطراب، افسردگی و حتی خودآزاری، دسترسی به شبكه‌های اجتماعی باید تا قبل از سن 16 سالگی محدود باشد.