ویروس كرونا باعث شده است كه مردم حساسیت بیشتری روی بهداشت خودشان نشان دهند. با این همه هنوز چیزهای زیادی درباره بهداشت فردی وجود دارد كه به آن‌ها توجه كمتری داشته‌ایم.
برای مثال اینكه چقدر صورتمان را لمس می‌كنیم، حالا تبدیل به یك عمل بهداشتی شده است، در صورت آلودگی دست، لمس صورت می‌تواند باعث ابتلا به بیماری شود. لمس كردن صورت فعالیتی است كه خیلی بیشتر از حد تصور ما اتفاق می‌افتد. ما معمولاً به صورت ناخودآگاه، چشمان خود لمس می‌كنیم، بینی خود را می‌خارانیم و یا ناخن‌هایمان را می‌جویم. این فعالیت‌های ناخودآگاه حالا به عاداتی غیر بهداشتی تبدیل شده‌اند كه می‌توانند باعث انتقال بیماری شوند. وقتی به سطحی كه آلوده به ویروس است دست می‌زنیم و سپس صورت خود را لمس می‌كنیم، ویروس را به بدن خود وارد كرده‌ایم.
یك فعالیت رایج روزانه
یك مطالعه در سال 2015 در استرالیا انجام شد كه می‌خواست تعداد دفعات لمس صورت را اندازه‌گیری كند. به این خاطر مجموعه‌ای از ویدئوهای سخنرانی دانشجویان پزشكی مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد كه لمس صورت به طور مكرر انجام می‌گیرد. نكته جالب این است كه این رفتار در بین دانشجویان پزشكی سنجیده شده است كه احتمال می‌رود رفتارهای بهداشتی‌تری نسبت به دیگران داشته باشند اما نتایج نشان داد كه لمس صورت رفتاری است بسیار رایج‌تر از حد تصور. در طول 4 ساعت 26 دانشجو 2346 بار صورتشان را لمس كردند و این یعنی بطور متوسط هر فرد در طول یك ساعت 23 بار صورتش را لمس می‌كند. از این تعداد لمس 44 درصد مربوط به لمس ناحیه مخاط مانند چشم و بینی دهان و 56 درصد لمس‌ها مربوط به سایر نقاط صورت (گوش، چانه، گونه و پیشانی) بوده است. لمس نواحی مخاطی احتمال ابتلا به ویروس را (در صورت آلوده بودن دست) بسیار بالا می‌برد و از این رو كنترل این رفتار اهمیت بهداشتی فراوانی دارد.
اما این مطالعه در مورد دانشجویان پزشكی بود. در مورد مردم عادی این نتایج تفاوتی جدی دارد. محققان همه‌گیرشناسی دانشگاه اوكلند در نیوزیلند در مطالعه خود نشان دادند كه مردم عادی در یك ساعت بیش از 40 بار صورت خود را لمس می‌كنند. این یعنی چیزی حدود دو برابر میزانی كه دانشجویان پزشكی این كار را انجام می‌دهند. محققان روی 9000 مقاله مختلف در این زمینه كار كردند و تلاش كردند یافته‌های مختلفی كه مربوط به لمس صورت وجود دارند را از مطالعات مختلف استخراج كنند.. در نهایت 10 مقاله اصلی باقی ماند كه مربوط به سنجش اصولی میزانِ لمس صورت در بین اقشار مختلف مردم بود. از این 10 پژوهش باقی‌مانده 6 تا در ایالات متحده، یكی در استرالیا و بقیه در انگلستان و ژاپن انجام شده بودند. نتایج نشان می‌دهد كه نحوه و میزان لمس صورت در بین فرهنگ‌های مختلف تفاوت زیادی با یكدیگر ندارد اما تفاوت‌هایی جزئی قابل مشاهده است. برای مثال ژاپنی‌ها بیشتر به چشم‌ها و بینی دست می‌زنند و انگلیسی ها بیشتر به دهان و چشم‌ها. د این مطالعه دانشمندان به مدلی تركیبی از لمس نقاط مختلف صورت رسیدند. در این مطالعه به جای تقسیم صورت به بخش‌های مخاطی و غیر مخاطی، صورت را به صورت یك محدوده T شكل تقسیم‌بندی كردند كه شامل دو چشم، بینی و دهان است.
مراقبت از ناحیه T شكل
استفاده از این مدلِ T به این خاطر است كه تكیه دادن چانه به دست باز یا مشت شده یكی از رفتارهای رایج پستاندارانی شبیه به میمون‌ها، شامپانزه‌ها و انسان‌ها است. مردان هنگام لمس ریش دست را به سمت بالا (نزدیك دهان) می‌كشند در حالی كه حركت دادن دست در هنگام لمس گوش، از گوش به سمت بخش‌های مخاطی (چشم و دهان و بینی) بسیار نادر است. به هیمن خاطر مدل T به شكل معناداری حركت‌های دست روی صورت را ترسیم می‌كند. بررسی‌های سال 2020 نشان داد كه افراد روزانه به طور متوسط 69 بار ناحیه Tو50 بار هم سایر بخش‌های سر را لمس می‌كنند. نتایج تحقیق نشان می‌دهد كه این بدانیم چقدر در طول روز این ناحیه را لمس می‌كنیم، میزان لمس را كاهش می‌دهد اما در مجموع به خاطر اینكه این رفتار ناخودآگاه است تغییر آن دشوار به نظر می‌رسد. به همین خاطر لازم است با تكنیك‌های روان‌شناختی این عادت را تغییر داد. یكی از مزیت‌های ماسك این است كه با پوشاندنِ بخش عمده‌ای از ناحیه T امكان لمس این بخش های حساس را بسیار پایین می‌آورد. به همین خاطر ماسك‌ها علاوه بر اینكه امكان انتقال ویروس از طریق تنفس را كاهش می‌دهند احتمال لمس صورت را هم پایین می‌آورند.
سلامت نیوز: در طول روز چه مقدار صورت خود را لمس می‌كنیم؟
