بیماری وبا یك بیماری حاد واگیردار بوده كه از توانایی سرایت بالایی برخوردار است و در صورت عدم درمان، میتواند در عرض چند ساعت منجر به مرگ ناشی از كم آبی شدید بدن شود
بنابراین چگونگی پیشگیری از این بیماری از اهمیت زیادی برخوردار است.
بر اساس اعلام مركز بیماریهای واگیر وزارت بهداشت، بیماری وبا یك بیماری حاد واگیردار است كه با اسهال پرحجم، دفع مدفوع آبكی و استفراغ خود را نشان میدهد. این بیماری به دنبال خوردن آب یا غذای آلوده به باكتری ویبریو كلرا ایجاد می شود. وبا معمولا در مناطقی رخ میدهد كه دسترسی كافی و مناسب به آب آشامیدنی سالم و نیز سیستم جمعآوری فاضلاب مناسب وجود ندارد. این بیماری از توانایی سرایت بالایی برخوردار است.
باید توجه كرد كه اغلب افراد آلوده به وبا بیعلامت بوده یا علائم خفیف دارند و با موفقیت درمان میشوند. البته در مواردی نیز به دنبال بروز اسهال حاد آبكی شدید در فرد مبتلا، در صورت عدم رسیدگی، این بیماری میتواند منجر به ناتوانی شدید یا مرگ شود. در عین حال با توجه به شرایط جمعیتی این بیماری میتواند سرعت همهگیری بالایی داشته باشد. مناطق حاشیه شهرها و كمپهای اقامت مهاجرین برای وقوع همهگیری وبا خطر بیشتری دارند.
بیماری وبا میتواند منجر به اسهال شود؛ به طوری كه مدفوع كدر، آبكی و شبیه آب برنج ایجاد كند. بیماری وبا میتواند در صورت عدم درمان، در عرض چند ساعت منجر به مرگ ناشی از كم آبی شدید بدن به دلیل از دست رفتن آب و الكترولیتها شود.
گسترش بیماری وبا چگونه است؟
میكروب عامل ایجاد بیماری وبا در مدفوع بیماران وجود دارد. بیماری وبا هنگامی كه مواد مدفوعی بیماران وارد آب آشامیدنی شده یا مواد غذایی را آلوده كند، گسترش مییابد. انتقال مستقیم بیماری وبا از فرد بیمار به سایرین به طور معمول اتفاق نمیافتد.
برای پیشگیری از ابتلا به وبا از آب سالم و ایمن برای نوشیدن، تهیه غذا، استحمام و شستوشو استفاده كنید. آبهای لوله كشی شهری و روستایی، آبهای بستهبندی و معدنی دارای مجوز از وزارت بهداشت مناسب هستند. در صورت عدم دسترسی به آب لولهكشی یا بستهبندی، از آب جوشیده سرد شده یا آب گندزدایی شده با تركیبات كلر استفاده كنید. دستان خود را به دفعات طی شبانه روز با آب سالم و صابون شستوشو دهید به ویژه قبل از تهیه، سرو و صرف غذا و بعد از استفاده از توالت.
غذا بهویژه غذاهای دریایی را به طور كامل بپزید، آن را داغ میل كرده و باقیمانده غذا را در ظروف دربدار، به صورت سرپوشیده و در یخچال نگهداری كنید. همچنین میوه و سبزیجات را قبل از مصرف به روش صحیح گندزدایی و ضدعفونی كنید. میوه را قبل از مصرف پوست بگیرید. در عین حال در شرایط بهداشتی و تمیز نظافت و استحمام كنید.
در صورت ابتلا به وبا چه كنیم؟
در صورتی كه به وبا مبتلا شدید، اگر به محلولهای سرم خوراكی برای رفع كم آبی بدن (ORS) دسترسی دارید، هر چه زودتر اقدام به نوشیدن آن كنید. این كار میتواند نجاتبخش جان شما باشد. در عین حال فورا به یك مركز ارائهكننده خدمات سلامت مراجعه كنید و تا زمان رسیدن به درمانگاه به نوشیدن محلول ORS ادامه دهید.
توصیههای زیر را برای محافظت از خود و دیگران در برابر وبا جدی بگیرید:
- آب سالم بنوشید: آبهای لولهكشی شهری و روستایی كه توسط مراكز بهداشت بررسی و نظارت میشود، آبهای بسته بندی و معدنی پلمب شده و دارای مجوز از وزارت بهداشت برای نوشیدن، پخت و پز، نظافت و استحمام مناسب است.
- برای مسواك زدن، شستوشو، تهیه غذا و یخ، از آب آشامیدنی سالم و ایمن استفاده كنید. از منابع آب سطحی مانند رودخانه و سد و از منابع آب زیرزمینی مانند چاه، چشمه و قنات بهسازی نشده حتی در صورت صاف و زلال بودن استفاده نكنید.
- محلهای تهیه غذا و وسایل پخت غذا و نیز وسایل غذاخوری خود را با آب سالم و مواد شوینده بشویید و بگذارید قبل از استفاده كامل خشك شوند.
- اگر از سلامت آب اطمینان ندارید، آن را بجوشانید یا با استفاده از تركیبات كلر نسبت به سالمسازی آن اقدام كنید.
- در صورت اقدام به جوشاندن، حداقل به مدت یك دقیقه آب را به طور كامل بجوشانید.
- در صورتی كه از تركیبات كلر برای سالم سازی آب استفاده میكنید، دقیقا طبق دستورالعمل مراكز بهداشتی درمانی اقدام به ضد عفونی آب كنید.
- همیشه آب تصفیه شده را در ظروف تمیز و در پوشدار نگهداری كنید.
- در صورتی كه از مخازن ذخیره آب در منازل استفاده میكنید از تمیز بودن و درپوشدار بودن آن اطمینان حاصل كنید.
- عدم بهرهبرداری صحیح از سامانههای تصفیه آب خانگی و تعویض به موقع فیلترها میتواند باعث آلودگی آب شود.
- نوشیدنیهایی كه بستهبندی نبوده و با فنجان یا لیوان در معابر عمومی عرضه میشوند، همچنین یخهای غیر بهداشتی قابل اعتماد نبوده و میتوانند عامل انتقال و گسترش بیماری باشند. بنابراین باید از نوشیدنیهای بطری شده و یخی كه به روش بهداشتی تهیه و عرضه میشوند استفاده كنید.
- دستهای خود را به دفعات با آب سالم و صابون شستوشو دهید؛ پیش از خوردن یا تهیه غذا، پیش از غذا دادن به كودكان، پس از استفاده از توالت، پس از مراقبت از فرد بیمار مبتلا به اسهال.
- چنانچه به صابون دسترسی ندارید، دستان خود را با محلول ضدعفونی كننده دست بر پایه الكل حداقل 60 درصد، تمیز كنید و با آب سالم بشویید.
- توالتها و سطوح آلوده شده با مواد مدفوعی و استفراغ بیماران را با محلول حاوی یك قسمت ماده سفید كننده خانگی در 9 قسمت آب، گندزدایی و تمیز كنید.
- از طبخ كامل غذاهای دریایی بویژه صدف دریایی بطوری كه حرارت طبخ غذا بطور كامل و یكنواخت به تمام قسمتهای آن رسیده باشد، اطمینان حاصل كنید.
- از دستفروشیها مواد غذایی و نوشیدنی تهیه نكنید و از مصرف اغذیه خام به غیر از میوهها و سبزیجاتی كه از گندزدایی صحیح آن اطمینان كامل دارید، خودداری كنید. ترجیحا میوه و سبزیجاتی را میل كنید كه خودتان آنها را ضدعفونی و گندزدایی كرده باشید.
- نظافت و شستوشو را در مكانهایی مانند حمام كه محل شستوشوی لباسهای افراد خانواده است، انجام دهید. محل استحمام خودتان، فرزندانتان و همچنین محل شستوشوی لباسها، باید 30 متر از مخازن آب فاصله داشته باشد.