دكتر پانته‌آ شیرویه با اشاره به اهمیت ورزش در طب‌ایرانی، گفت: ورزش مناسب شاه‌كلید تندرستی است، به طوری‌كه حكیم بوعلی سینا در كتاب قانون در بحث تدابیر مشترك، مهم‌ترین تدبیر در تندرستی را در درجه نخست، ورزش كردن و سپس تدبیر غذا و خواب می‌داند.

وی افزود: ورزش چند هدف مهم را تأمین می‌كند كه مهم‌ترین آن‌ها تقویت انرژی حیات یا همان حرارت غریزی است، همان انرژی حیاتی است كه باعث زنده ماندن انسان می‌شود، این حرارت غریزی یا همان انرژی حیات از بدو ایجاد نطفه تا لحظه مرگ با فرد هست و باعث زنده ماندن او می‌شود و به طبع تقویت حرارت غریزی باعث سلامتی جسم و روح و شادابی و جوان ماندن فرد می‌شود.

این پزشك و متخصص طب ایرانی با اشاره به عوارض كم تحركی و زندگی صنعتی امروزه، اظهار كرد: كم‌تحركی و بی‌تحركی و زندگی صنعتی باعث تجمع مواد زائد در بدن می‌شود كه ما در طب‌ایرانی به آن بدن‌باشت یا «امتلاء» می‌گوییم كه خود زمینه‌ساز بیماری‌های مختلف در بدن می‌شود و در طب رایج هم مطالعات مختلف نشان داده‌اند كه كم‌تحركی و بی‌تحركی زمینه ساز بیماری‌های متخلفی همچون بیماری‌های قلبی عروقی، فشار خون، چربی خون، دیابت، حتی سكته‌های مغزی و قلبی و یا بیماری‌های عفونی می‌شود. ورزش صحیح، بدون هیچ گونه عارضه‌ای به دفع این مواد زائد كمك می‌كند.

شیرویه در خصوص ویژگی‌های ورزش مناسب، به 5 شاخص زمان، مكان، مدت، شدت و نوع ورزش اشاره كرد و گفت: در مورد زمان ورزش باید بدانیم وقتی فرد گرسنه است، نباید ورزش كند. همچنین تا دو ساعت بعد از خوردن غذا ورزش ممنوع است. به خصوص اگر فرد غذای سنگینی خورده باشد البته اگر غذای سبكی می‌خورد می‌تواند یك ساعت بعد از غذا ورزش كند. همچنین در مورد مكان ورزش، ورزش باید جایی انجام شود كه هوای مطبوع و تهویه خوبی داشته باشد.

وی ادامه داد: مدت، شدت و نوع ورزش در طب‌ ایرانی شخصی و متناسب با شرایط فرد است؛ یعنی برای هر فرد با توجه به ویژگی‌هایی كه دارد مثل سن، جنس، مزاج، شغل، آمادگی بدنی‌، شدت، مدت و نوع ورزش تعیین می‌شود و كاملا شخصی‌سازی شده است كه این از زیبایی‌های طب‌ایرانی است.

او تاكید كرد: به طور كلی شدت و مدت ورزش باید در حدی باشد كه ضربان قلب كمی افزایش پیدا كند، تنفس تند و عمیق باشد، در حالیكه فرد بتواند یك جمله سه كلمه‌ای را بگوید، مقداری عرق كند و این تعریق خیلی زیاد و بیش از اندازه نباشد. پوست صورت باید در حین ورزش یك مقدار برافروخته و قرمز شود و پوست بدن یك مقداری گرم شود. نكته بسیار مهم این است كه بدن به مرز كوفتگی و خستگی نرسد به طوری كه بعد از ورزش نیاز به استراحت داشته باشد و احساس كوفتگی كند.

شیرویه با اشاره به اینكه نمی‌توان برای همه افراد یك ورزش خاص را توصیه كرد، گفت: از لحاظ مزاج كسانی كه مزاج سرد و ‌تری دارند از همه بیشتر به ورزش نیاز دارند؛ این افراد ورزش شدید، سریع و طولانی مدت مثل فوتبال، بسكتبال، والیبال برایشان مناسب‌تر است. از همه كمتر مزاج گرم و خشك نیاز به ورزش دارند. مزاج‌های گرم و ‌تر، ورزش‌هایی مثل اسكی، هاكی روی یخ برایشان مناسب‌تر است؛ یعنی ورزش‌هایی كه طولانی باشند، هوازی باشند، اما خیلی شدید نباشند و در هوای خنك انجام ‌شوند. در مزاج سرد و ‌تر كه اصطلاحاً به آن می‌گویند مزاج بلغمی، باید ورزش شدید و سریع باشد مثل دو سرعت.

وی ادامه داد: ورزش افراد دارای مزاج‌های سرد و خشك باید یك شدت متوسطی داشته باشد و كوتاه‌مدت باشد و مكرر و هر بار به مدت كوتاه ورزش كنند. مثل دویدن آهسته یا كشتی، ژیمناستیك، شنا كردن در آبی كه دمایش معتدل مایل به گرم باشد و افراد با مزاج‌های گرم و خشك باید ورزشی كه انجام می‌دهند شدت كمتر و مدت كوتاه‌تری داشته باشد. مثل شنا، واترپلو و دمای آبی هم كه در آن شنا می‌كنند باید معتدل مایل به خنك باشد.

این پزشك و متخصص طب ایرانی تصریح كرد: همه افراد با هر سن و مزاجی، از بدو تولد تا لحظه مرگ به ورزش نیاز دارند. اما ممكن است در برهه‌ای نتواند ورزش كند، مثل دوران كودكی یا فرد سالمندی كه در بستر است كه در این شرایط ماساژها جایگزین ورزش می‌شوند.

شیرویه در پایان گفت: ورزش باید به صورت روزانه و منظم انجام شود. ما در طب‌ایرانی اعتقاد داریم زمانی ورزش آن فوایدی را كه می‌خواهیم به بدن می‌رساند كه به صورت روزانه و مرتب انجام شود. نكته دیگر اینكه در فصل‌های مختلف ورزش در معتدل‌ترین زمان روز انجام شود، مثلاً در فصل بهار و تابستان بهتر است كه اوایل صبح یا عصر انجام شود. در زمستان معتدل‌ترین وقت روز ظهر است، اما به دلیل اینكه افراد معمولا طبق عادت در وقت ظهر نهار میل می‌كنند توصیه می‌كنیم كه عصرگاه ورزش را انجام دهند؛ یعنی تقریبا دو ساعت بعد از غذا ورزش كنند و در پاییز هم توصیه می‌كنیم كه بین صبح تا ظهر حدود 10تا 12 ظهر ورزش انجام شود.