رزماری گیاهی معطر و بومی مدیترانه است. از این گیاه به‌عنوان چاشنی آشپزی، ساخت عطر بدن و درمان انواع بیماری‌ها استفاده می‌شود. این گیاه به همراه بسیاری از گیاهان دیگر نظیر پونه كوهی، آویشن، ریحان و اسطوخودوس جز خانواده نعناع به حساب می‌آید.

رزماری برای قرن‌ها كاربردهای دارویی داشته اما امروزه به صورت علمی نیز این خواص تأیید شده است. تحقیقات صورت‌گرفته نقش این گیاه دارویی به‌عنوان یك مكمل مهم در رژیم غذایی را تأیید می‌كنند، زیرا حاوی طیف گسترده‌ای از مواد مغذی ضروری برای سلامتی بدن در این گیاه وجود دارد.

رزماری گیاهی با خواص قوی آنتی‌اكسیدان است كه طبع گرم و خشكی دارد. به همین دلیل برای افرادی كه مزاج سرد و تر دارند مصرف این گیاه مناسب‌تر است.

تفاوت رزماری با ترخون

رزماری و ترخون دو گیاه متفاوت‌اند. ظاهر و خواص این دو گیاه با هم متفاوت است و هر یك از آن‌ها برای اهداف متفاوتی استفاده می‌شوند، ترخون یك گیاه چوبی بوده و طعم و بوی رزماری از ترخون تندتر و سبزتر است، ترخون طعم شیرین دارد و همچنین جایگزینی خوبی برای رزماری است اما بهتر است ترخون خشك و تازه را با نسبت یك به یك استفاده كنید.

خواص رزماری

استفاده از روغن رزماری برای مو بسیار مفید است و آلوپسی آندروژنتیك (طاسی و ریزش مو تیپ مردانه) را درمان می‌كند. طبق نتایج یك مطالعه، زمانی كه افراد مبتلا به طاسی تیپ مردانه، به مدت 6 ماه دو بار در روز از روغن رقیق‌شده این گیاه دارویی روی پوست سرشان استفاده می‌كردند، افزایش ضخامت مو را تجربه كرده و این درمان اثراتی مشابه استفاده از ماینوكسیدیل (یك داروی رایج برای رشد مجدد مو) برای افراد به ارمغان آورده است.

یكی دیگر از خواص گیاه رزماری برای لاغری است. چای یا دم‌نوش این گیاه دارویی می‌تواند به كاهش وزن كمك كند. پلی‌فنول‌هایی (دسته‌ای از تركیبات گیاهی هستند كه به هضم و سلامت مغز كمك می‌كنند) در چای رزماری است كه نقش مؤثری در بالا بردن متابولیسم و افزایش چربی‌سوزی در بدن دارند. این گیاه همچنین می‌تواند به سركوب اشتها كمك كرده و موجب لاغری راحت‌تری شود.

این گیاه دارویی یك گیاه قدیمی است كه از زمان‌های دور برای تسكین علائم سرماخوردگی و درمان خانگی گلو درد استفاده می‌شد. استنشاق بخار حاصل از جوشانده برگ‌ها و تكه‌های ساقه این گیاه دارویی می‌تواند درمان مؤثری برای گرفتگی بینی و قفسه سینه باشد. برای استفاده از بخور رزماری برای سرماخوردگی نیز كافی است اسانس آن را تهیه كرده و در دستگاه بخور بریزید.

استنشاق رایحه روغن این گیاه دارویی می‌تواند سطح كورتیزول (هورمون استرس) در خون را كاهش دهد. زمانی كه استرس مزمن باشد هورمون استرس می‌تواند سبب افزایش وزن، استرس، بالا رفتن فشارخون و بیماری قلبی شود.

این گیاه دارویی برای كبد هم مزایای زیادی دارد. فیتوكمیكال‌های موجود در این گیاه دارویی می‌توانند به تنظیم عملكرد كبد كمك كنند. روغن ضروری رزماری نیز یكی از مفیدترین روغن‌ها برای كبد است؛ زیرا به پاكسازی خون و دفع سموم مضر از كبد و درمان علائم زردی در بزرگسالان و كودكان كمك می‌كند.

رزماری، به دلیل وجود تركیبات فعالی همچون رزمارینیك اسید (خواص ضد باكتریایی، ضدویروسی و ضد قارچی بسیار قوی در یك گیاه دارویی)، اثرات مفیدی روی بیماری‌های كبدی داشته و اغلب توسط گیاه‌شناسان و متخصصان طبیعت‌درمانی برای درمان خانگی كبد چرب استفاده می‌شود.

استنشاق رایحه این گیاه به علت خواص ضدعفونی‌كنندگی كه دارد می‌تواند با عفونت‌های تنفسی مبارزه كند. همچنین دارای اثرات ضد اسپاسم است كه به بهبود و درمان آسم كمك می‌كند.

رزماری گیاهی با خواص بی‌شمار برای دیابت است. زمانی كه قند خون بالا درمان نشود، می‌تواند به چشم، قلب، كلیه‌ها و سیستم عصبی آسیب بزند. به همین خاطر افراد مبتلا به دیابت حتماً باید سطح قند خونشان را به‌درستی مدیریت كنند.

خواص دم نوش رزماری
دم كرده و دم‌نوش رزماری تولید ادرار را افزایش می‌دهد و سبب تحریك بدن برای حذف مایعات و سموم انباشته شده می‌شود، مبارزه با خستگی ذهنی، استرس و آلزایمر، آرام بخش و ضد استرس، درمان انواع التهاب در مفاصل، تاندون‌ها و معده را درمان می‌كند، بهبود گردش خون و مبارزه با سرطان از خواص دم‌نوش رزماری به شمار می‌رود.

جوشانده رزماری تا چند روز قابل استفاده است؟
مدت زمان نگهداری آن حدود 1 تا 2 هفته است. محلول رزماری را می‌توان در یخچال نگهداری كرد و در صورت نگهداری مناسب به مدت یك تا دو هفته استفاده كرد. در مورد نحوه استفاده از آن، برخی مصرف كنندگان پیشنهاد می‌كنند كه آن را روی سر بریزید و ریشه و پوست سر را اشباع كنید، در حالی كه برخی دیگر اسپری كردن آن را روی سر توصیه می‌كنند.

طرز تهیه دم‌نوش یا جوشانده رزماری

برگ‌های رزماری (5 گرم برگ تازه) را به یك قابلمه آب داغ (250 میلی‌لیتر) اضافه كنید و اجازه دهید به مدت 5 الی 10 دقیقه خیس بخورد. در این مدت حتماً در قابلمه را بگذارید. سپس تركیب حاصل را از یك صافی توری عبور دهید و صبر كنید تا خنك شود. می‌توانید این دم‌نوش را 3 یا 4 بار در روز مصرف كنید. ترجیحاً این دم‌نوش را بدون شیرین‌كننده مصرف كنید.

عوارض و مضرات رزماری

این گیاه دارویی معمولاً به‌عنوان چاشنی در انواع غذاها استفاده می‌شود. درصورتی‌كه به مدت 8 هفته برگ این گیاه دارویی را به‌عنوان دارو مصرف كنید، معمولاً با خطری همراه نیست. بااین‌حال، مصرف روغن رزماری رقیق‌نشده یا مقادیر بسیار زیاد برگ این گیاه دارویی می‌تواند خطرناك باشد.

مصرف مقادیر بالای این گیاه دارویی ممكن است سبب بروز عوارضی نظیر استفراغ، حساسیت به آفتاب و قرمزی پوست شود. به طور معمول روغن این گیاه برای اكثر افراد بی‌خطر است، اما گاهی ممكن است سبب بروز واكنش آلرژیك یا حساسیت به رزماری در برخی افراد شود. عوارض روغن رزماری برای مو شامل خارش و ریزش موقتی خواهد بود.

رزماری گیاهی است كه به‌عنوان طعم‌دهنده غذا، خوشبوكننده و یك درمان مؤثر شناخته می‌شود. خواص این گیاه بسیار گسترده است و از آن در ساخت داروهای زیادی استفاده می‌شود. اگرچه گیاهان دارویی اغلب بی‌خطر هستند؛ اما توصیه می‌شود كه قبل از مصرف این گیاهان به دكتر طب سنتی مراجعه كنید و در خصوص دوز مناسب از پزشك راهنمایی بخواهید.