غالبا وقتی از بزرگترها در مورد اعتماد به نفس سوال میكنیم خاطراتی از كودكی خود را به یاد میآورند مثلاً
این خاطره كه پدرم به من كمك كرد تا بتوانم دوچرخه سواری كنم یا یك قاب عكس با كمك معلم، برای مادرم با گلهای قرمز و زرد درست كردم و وقتی به او تقدیم كردم بسیار خوشحال شد و من حس بسیار خوبی پیدا كردم. فرزندان ما معمولاً با این جملهها ما را تحت تأثیر قرار میدهند من نمی توانم این كار را انجام دهم. بچههای دیگر بهتر از من هستند. من ترسو هستم. ببینیم چه باید كرد.
عزت نفس
عاصفه الهوردی - روان درمانگر كودك، نوجوان و خانواده : هر كودكی با یك نمره بیست به دنیا میآید. بعضی پدر و مادرها این بیست را تبدیل به صد و بعضی آن را تبدیل به عدد یك رقمی میكنند. این یك تعریف ساده عزت نفس است. عزت نفس تصوری است كه هر فردی است خود دارد. و اما اعتماد به نفس زمانی ایجاد میشود كه ما با تلاش و كوشش، توانایی انجام كاری را كسب میكنیم.
اثر روی والدین
با گفتن جمله هایی مثل من ترسو هستم، كودك و نوجوان عزت نفس درون خود را نشان میدهند. در بیشتر مواقع وقتی فرزند ما عزت نفس پایینی دارد روی ما نیز اثر گذار است.
برخورد موثر
عزت نفس هسته اصلی شخصیت ماست و با زندگی روزمره در هم آمیخته از فعالیتهای مداومی كه موفقیتساز باشد، افزایش یا كاهش مییابد. اگر به طور مستقیم به كودكمان بگوییم كه: «نه تو میتوانی. تو ترسو نیستی. تو از بچههای دیگر بهتر هستی.» اگرچه در درونمان آرامشی پیدا میكنیم و شاید در لحظه او را هم آرام بكنیم. اما در واقع روی افزایش عزت نفس او كاری انجام ندادهایم چرا كه عزت نفس یك حس درونی است و با گفتن این جملات زیاد نمی شود.
تجربه كنند بهتر است كه بچهها در محیط اطراف خانه تجربه كنند و با انجام تجربههای مثبت كه هزینه ای در بر ندارد و وقت چندانی نمی گیرد، قدرت و تسلط خوبی بر كارها پیدا كنند و به صورت درونی به این نتیجه برسند كه من از عهده این كار بر میآیم.
تجربههای موثر
در واقع داشتن تجربیاتی كه حامل پیام مهمی هستند كه میگوید من میتوانم این كار را انجام دهم، چیزیست كه هر بچه ای به آن نیاز دارد. تجربه برخورد با چالشها و توانایی كسب موفقیت، چیزی است كه عزت نفس كودكان ما را به معنای واقعی افزایش میدهد.
چطور تجربه كنند؟
این تجربیات باید آنقدر كوچك باشد كه بچهها بتوانند آنها را درك كنند و آنقدر بزرگ باشد كه سبب رشد و بالندگی آنها شود و آنقدر ساده باشد كه والدین بتوانند آنها را به كار بگیرند. وقتی بچهها كوچكتر هستند، مشكل نیست كه به آنها كمك كنیم اعتماد به نفس كاری را به دست آورند. كارهای كوچك تأثیرات بزرگی دارند مثل كار با ابزاری مثل قیچی.
برای نوجوانان
از كارهای كوچك شروع كنید مثل مسئولیت دادن برای بردن ظرفها از اتاق به آشپزخانه و یا جمع كردن وسایل و اسباب بازی از وسط اتاق و قرار دادن آنها در جایی مشخص و یا آوردن لیوان آب برای همه افراد خانواده كه مشغول خوردن شام هستند.
كمك بگیرید
برای كارهای معمول زندگی مثل غذا پختن خرید كردن تمیز كردن اتاقها از آنها كمك بگیرید و وظایف كوچك به آنها بدهید. در مورد تصمیم گیری برای سفر، مهمانیو جشنها از آنها مشورت بگیرید.
میتوانید در مورد اتفاقاتی كه در طول روز در مدرسه كوچه خیابان، تلویزیون و هر جای دیگری اتفاق افتاده با هم گفتگو كنید. اجازه دهید كودك و نوجوان شما آزادانه اظهار نظر كند. حتی اگر اظهار نظرش اشتباه است، بگذارید تا جمله بندیاش تمام شود و پس از آن با هم در مورد چگونگی رفتار درست گفتگو كنید.
كنترل اشیا و افراد
آموزش كنترل اشیا و برخورد درست با افراد عزت نفس بچهها را افزایش میدهد. بسیاری از بچهها در یك دوره از زندگی خود درباره خانواده احساس خجالت میكنند و این حالت در آنها باقی میماند. مثلاً مادر لباسهای مناسبی نمیپوشد یا پدر هیچ وقت درست حرف نمیزند. این خجالت اعتمادبهنفس آنها را كم میكند. برای افزایش عزت نفس در این موارد بهترین كاری كه یك تراپیست انجام میدهد این است كه اطلاعات بیشتری در مورد والدین به كودكان ارائه بدهد به ویژه در مورد دوران كودكی و جوانی والدین.
كسب آگاهی
بچهها دوست دارند كه درباره خودشان و والدین شان بیشتر بدانند این كار به آنها كمك میكند به طور جدی در مورد خودشان فكر كنند و نگرش درستی در آنها ایجاد میكند. حال من خوب است و حال خانواده ام هم همینطور.
ایجاد نگرش خوب
برای كودكان زیر 9 سال میتوانید عكس هایی از افراد خانواده را چاپ كرده و با ایجاد سوراخی در آنها، آنها را با نخ به هم وصل كنید. از این وسیله به عنوان یك صحنه نمایش استفاده كنید درباره آن صحبت كنید و لذت ببرید.
از خودتان شروع كنید
نه تنها پول، پول میآورد، بلكه شهامت هم شهامت میآورد، یا دست كم باعث كنترل ترس میشود. رفتار درست شما نشان میدهد كه چگونه میتوانند با شهامت باشند، پس از خودتان شروع كنید.
آسیب پذیری
درباره تجربیاتتان با فرزندان صحبت بكنید مثلاً زمانی كه قرار بود سخنرانی انجام بدهید و استرس باعث شده توپوق بزنید.
یادگرفتنیست
فرزندان از ما یاد میگیرند كه تلاش كنند و ما میتوانیم آنها را در این راه تشویق كنیم. اگر نوجوانم به خود به عنوان شخصی اهل عمل نگاه كند، توانایی انجام كارهای بیشتری را در خود حس میكند.