برای طولانی‌تر كردن ساعت كار این پرستار، از فیلم‌ها و سی‌دی‌های كارتون هم استفاده می‌كنند به كنار، چند سالی است استفاده از گوشی‌های موبایل و تبلت هم میان كودكان رواج فوق‌العاده‌ای یافته و حتی برخی از آنها از همان سنین بسیار كم، ‌گوشی یا تبلت اختصاصی دارند و سرشان مدام گرم بازی‌های كامپیوتری و حتی حضور در فضای مجازی است.
در دست گرفتن موبایل و سرگرم‌بودن اعضای خانواده و فرزندان بزرگ‌تر، حتی موجب توجه كودكان كوچك‌تر و یكی،‌دوساله خانواده‌ها به این وسیله شده و آنها نیز از همان سنین، نخستین علاقه‌های خود را با درخواست پخش موسیقی و... آغاز می‌كنند؛ روندی كه اگر مدیریت و محدود نشود، اتفاقات ناخوشایندی را در روند رشد ذهنی كودكان ایجاد خواهد كرد.


اختلالی بسیار جدی

«سندروم صفحات الكترونیك» اختلالی است كه عمدتا در میان كودكان كم‌سن‌وسال رخ می‌دهد؛ كودكان زیر 10یا 11سال. كودكانی كه در سال‌های آغازین و بسیار مهم رشد ذهنی و مغزی‌شان، زمان زیادی از وقت خود را پای صفحات الكترونیك می‌گذرانند و حضور در این فضا، اختلالات رشدی برایشان ایجاد می‌كند.

به‌گفته حانیه علی‌مددی، ‌روانشناس، این كودكان عمدتا دارای مشكلات خلقی، اضطرابی و شناختی بوده و در تنظیم عواطف‌شان مسئله دارند. خلق و خوی‌شان به‌صورت غیرطبیعی بالا و پایین می‌رود، دارای استرس و نگرانی‌اند، خواب باكیفیتی ندارند، در ایجاد ارتباط مشكل داشته و ارتباط چشمی كمی برقرار می‌كنند، ‌شنونده‌های خوبی نیستند، پرخاشگرند و... . البته تمام این نشانه‌ها با هم بروز نكرده و معمولاً كودكان چند نشانه را از خود بروز می‌دهند. علی‌مددی این نكته را هم می‌گوید كه این نشانه‌ها عمدتا شبیه علائم اختلال اوتیسم است و در برخی تحقیقات نیز به ارتباط میان گسترش فضای دیجیتال با انفجار اوتیسم اشاره شده است.


تعاملات مجازی و بی‌كیفیت

رشد مغزی كودكان در 2-3 سال ابتدایی زندگی‌شان بسیار بالاست، ‌آنقدر كه در مجموع دیگر سال‌ها به این میزان نبوده و عمدتا لطمه‌های واردشده نیز در این سنین، به راحتی در سال‌های بعد قابل‌جبران نخواهد بود. كودكانی كه در این سنین در معرض صفحات الكترونیك كه تلویزیون نیز در زمره آنها محسوب می‌شود قرار می‌گیرند، با اختلال جدی گفتار و ایجاد تعامل با دیگران مواجه خواهند شد.

علی‌مددی می‌گوید: «این كودكان به جای قرار گرفتن در فضایی واقعی و برقراری ارتباط باكیفیت، در فضای مجازی و دیجیتال قرار دارند به همین دلیل گفتار در آنها به خوبی رشد نمی‌كند.آنها در این فضا به‌صورت منفعل عمل كرده و اطلاعاتی با سرعت بالا دریافت می‌كنند كه ذهن‌شان در پردازش آنها با مشكل مواجه شده و به هم می‌ریزد. درحالی‌كه اطلاعات در دنیای واقعی با ریتم مشخص و آرام‌تری به آنها منتقل شده و توانایی پردازش و تفكر در مورد آنها را دارند.»‌


مقصران اصلی بروز اختلال

اولین قدم‌های سوق دادن كودكان به سمت اختلال صفحات الكترونیك را والدین آنها برمی‌دارند. پدر و مادری كه معمولا خودشان هم ساعات طولانی، از تلویزیون، ‌موبایل، ‌تبلت و... استفاده می‌كنند و زمان‌بندی مشخصی برای آن ندارند و كودكانشان نیز پا به پای آنها در معرض همین صفحات قرار می‌گیرند. دسته دیگر پدر و مادرهایی هستند كه به‌دلیل عدم‌آگاهی از مضرات صفحات الكترونیك برای كودكان، مشغله‌های خودشان یا بی‌حوصلگی، این تجهیزات را به راحتی در اختیار فرزندانشان قرار می‌دهند و زمان‌بندی و مدیریت صحیحی بر آن اعمال نمی‌كنند. به‌گفته علی‌مددی، سبك زندگی خانواده‌ها نقش مؤثری در این مسئله دارد.

او می‌افزاید:‌ «‌آنها كه اوقات‌شان را با فعالیت‌های مفید پر می‌كنند، ‌ورزش می‌كنند، ‌برنامه‌های تفریحی مثبت دارند فرزندانشان را نیز وارد فضای ارتباطی و یادگیری مثبت كرده كه هم از جنبه روانی و هم از نظر جسمی رشد خواهند داشت. این سبك زندگی برای پیشگیری و درمان این اختلال حرف اول را می‌زند.»



برای درمان چه كنیم؟

اولین قدم برای درمان كودكان معتاد به صفحات الكترونیك، محدودكردن زمان استفاده آنها از این تجهیزات است. آنگونه كه علی‌مددی می‌گوید: برای كودكان كوچك‌تر و كم‌سن‌وسال، ‌قطع كامل استفاده، راه‌حل درست و نسبتا بدون مشكلی است و چالش كمتری ایجاد می‌شود، اما برای بچه‌های بزرگ‌تر كمی كار سخت‌تر است و بهتر است با شیوه تعامل و گفت‌وگو و آگاه كردن آنها از مضرات استفاده بیش از حد بهره‌مند شد.

همچنین حدود 3هفته تا یك‌ماه باید استفاده از وسایل الكترونیك را به‌طور كامل قطع كنیم تا مشخص شود مشكلات پیش آمده به چه میزان تحت‌تأثیر این فضا بوده. ‌در این مدت به كودك فرصت خواهیم داد خودش را در دنیای واقعی پیدا كند، تعاملات را شناخته و آنها را كشف كند. در مورد كودكان كوچك‌تر همانطور كه عنوان شد قطع دسترسی باید به‌صورت كامل باشد اما برای كودكان بزرگ‌تر با محدود كردن طی زمان و مثلا اجازه استفاده آنها به‌مدت یك‌ساعت در روز می‌توان پیش رفت.

این روانشناس این را هم می‌گوید كه در بسیاری از مواقع، مقاومت خود والدین اجازه درمان صحیح و درست این اختلال را سلب می‌كند، والدینی كه می‌گویند این همه كودك پای تلویزیون نشستند، ‌ما هم كودك بودیم می‌نشستیم، مگر چه اتفاقی برایمان افتاد، یا والدینی كه نمی‌توانند در مقابل اصرار فرزندان‌شان مقاومت كنند و محبت مادرانه و پدرانه اجازه اعمال محرومیت را به آنها نمی‌دهد، كار را سخت می‌كنند. این مسائل باید ابتدا در والدین بررسی و حل شود تا روند درمان اختلال هر چه سریع‌تر برای كودك آغاز شده و نتیجه مثبت آن حاصل شود.»