آیا آنها یك اسباب بازی را قورت دادند؟ آپاندیسیت؟ دانستن اینكه چه كاری باید انجام دهید ممكن است دشوار باشد!
نیمه شب كودك با گرفتگی شكم از خواب بیدار می شود، بالشی را می گیرد و بدن خود را دور آن حلقه می كند. این كمی كمك می كند و او دوباره به خواب می رود. اما در صبح، درد هنوز وجود دارد.

چرا درد شكم اتفاق می افتد؟
درد راهی است كه بدن به ما می گوید چیزی در حال وقوع است. درد شكم به ما هشدار می دهد كه در درون ما اتفاقی می افتد كه در غیر این صورت ممكن است از آن خبر نداشته باشیم.

برخی از دلایل درد شكم به راحتی قابل تشخیص است، مانند زمانی كه كسی به روده ضربه می زند یا سالاد ماكارونی خراب می خورد. در مواقع دیگر، شاید تشخیص آن سخت باشد.

هنگامی كه كودك در معده خود، دچار درد می شود، ممكن است یك مشكل واقعی در معده او باشد، اما نه لزوما. چون اجزای دیگری نیز در داخل شكم وجود دارد. با وجود اندام های بسیار زیاد در شكم، مشكلات مختلف می توانند علائم مشابهی داشته باشند.

انواع ناراحتی های شكمی
در اینجا مواردی وجود دارد كه باعث ناراحتی های شكمی می شوند:

یبوست: یكی از دلایل اصلی درد شكم كودكان است. اگر مدتی است كه مدفوع نداشته اید یا رفتن به دستشویی دردناك است یا اجابت مزاج شما سخت است، احتمالاً یبوست دارید.
اسهال: اغلب به دلیل عفونتی ایجاد می شود كه برخی افراد آن را "آنفولانزای معده" می نامند. هنگامی كه اسهال دارید ممكن است در معده خود احساس بیماری كنید. درد یكی از راه هایی است كه بدن به شما می گوید نزدیك دستشویی بمانید!
سایر مشكلات شكمی: درد شكم همچنین می تواند با عفونت دستگاه ادراری یا روده مسدود شده باشد. عفونت توسط باكتری یا انگل، سوزش سر دل، بیماری روده تحریك پذیر یا بیماری التهابی روده نیز می تواند باعث آن شود.
خوراكی خورده شده: بعضی از بچه ها به دلیل خوردن زیاد ، غذاهای خیلی تند یا چرب یا غذایی كه مدت زیادی در یخچال می ماند و خراب می شود، دچار شكم درد می شوند.
عدم تحمل غذایی یا آلرژی غذایی: برخی از افراد در هضم برخی غذاها مشكل دارند. به این حالت عدم تحمل غذایی می گویند. به عنوان مثال، افراد مبتلا به عدم تحمل لاكتوز در هضم لاكتوز، نوعی قند موجود در شیر و سایر غذاهای لبنی، مشكل دارند. آلرژی غذایی متفاوت است و برخی می توانند بسیار جدی باشند. آلرژی غذایی می تواند باعث واكنش های سیستم ایمنی شود كه می تواند به بدن آسیب برساند. كسی كه آلرژی غذایی دارد باید همیشه از آن غذا اجتناب كند.
آپاندیسیت:اگر درد از ناف شروع می شود و سپس به سمت راست پایین شكم شما منتقل می شود، ممكن است آپاندیسیت باشد. تب یا استفراغ، همراه با دردی كه بدتر و بدتر می شود و از دست دادن اشتها نیز می تواند از علائم آپاندیسیت باشد.
عفونت: در جای دیگری از بدن شما نیز ممكن است باعث درد شكم شود. گلودرد ، ذات‌الریه، عفونت گوش یا سرفه گاهی اوقات می‌تواند باعث ناراحتی شكم شود.
استرس: بسیاری از بچه ها (و بزرگسالان نیز) زمانی كه نگران بوده یا استرس دارند، «معده عصبی» را تجربه می كنند.
چگونه پزشكان علت شكم درد را پیدا می كنند؟
پزشك ابتدا از شما درباره كودكتان سوالاتی می پرسد، او را معاینه می كند و شاید آزمایشاتی را انجام دهد. پزشك ممكن است به شما توصیه كند كه نوع خاصی از دارو را به كودك بدهید یا دستورالعمل های خاصی برای غذا خوردن به شما بدهد تا به بدن كودكتان در درمان شكم درد كمك كند.

اگر معلوم شد كه كودكتان آپاندیسیت دارد، به عمل جراحی به نام آپاندكتومی نیاز خواهید داشت.
اگر استرس پشت مشكلات معده باشد، ممكن است پزشك متخصصی مانند روانشناس را توصیه كند. این متخصصان می توانند به بچه ها كمك كنند تا منبع استرس را دریابند و به آنها كمك كنند تا ایده هایی برای رفع مشكلات یا مدیریت بهتر آنها ارائه دهند.
چگونه می توانم از درد شكم جلوگیری كنم؟
اگر می خواهید از درد شكم كودكتان جلوگیری كنید، در اینجا چند نكته خوب وجود دارد كه باید رعایت كنید:

مراقب باشید كه او پرخوری نكند
غذاهای غنی از فیبر مانند میوه ها و سبزیجات به او بدهید تا حركات روده ی او را منظم كند.
توجه داشته باشید كودكتان مایعات به خصوص آب زیاد بنوشد
قبل از غذا دستان خود را بشوید
درست قبل از خواب غذا نخورد
خواب كافی داشته باشد تا بدنش دچار فرسودگی نشود
یبوست در كودكان
یكی از دلایل مهم و رایج دل درد در كودكان یبوست است. یبوست در كودكان یك مشكل رایج است. در كودكی كه یبوست را تجربه می كند، یبوست حركات روده به ندرت انجام شده یا مدفوع سفت و خشك دارد.

علل شایع شامل آموزش زود هنگام توالت رفتن و تغییر در رژیم غذایی است. خوشبختانه اكثر موارد یبوست در كودكان موقتی است.

تشویق فرزندتان به ایجاد تغییرات ساده در رژیم غذایی (مانند خوردن میوه‌ها و سبزیجات غنی از فیبر و نوشیدن آب بیشتر) می‌تواند تا حد زیادی به كاهش یبوست كمك كند. اگر پزشك كودك شما را تایید كند، ممكن است بتوان یبوست كودك را با ملین ها نیز درمان كرد.

علائم یبوست در كودكان
علائم و نشانه های یبوست در كودكان ممكن است شامل موارد زیر باشد:

كمتر از سه بار اجابت مزاج در هفته
حركات روده ای كه سخت، خشك و به سختی انجام می شود
درد هنگام اجابت مزاج
دل درد
رد مدفوع مایع یا خمیری در لباس زیر كودك شما (نشانه‌ای از اینكه مدفوع در ركتوم باقی مانده است.)
خون روی سطح مدفوع سفت
اگر كودك شما می ترسد كه در اجابت مزاج صدمه ببیند، ممكن است سعی كند از آن اجتناب كند. ممكن است متوجه شوید كه كودكتان هنگام تلاش برای نگه داشتن مدفوع، پاهایش را روی هم می‌زند، باسن‌هایش را فشار می‌دهد، بدنش را می‌پیچاند یا چهره‌اش را می‌چرخاند.

چه زمانی باید به پزشك مراجعه كرد
یبوست در كودكان معمولا جدی نیست. با این حال، یبوست مزمن ممكن است منجر به عوارض شود یا نشانه یك بیماری زمینه ای باشد. اگر یبوست بیش از دو هفته طول كشید یا با موارد زیر همراه بود، كودك خود را نزد پزشك ببرید.

تب
بی اشتهایی
خون در مدفوع
تورم شكم
كاهش وزن
درد در هنگام اجابت مزاج
قسمتی از روده كه از مقعد خارج می شود (پرولپس ركتوم)
علل بروز یبوست در كودكان
یبوست بیشتر زمانی اتفاق می افتد كه ضایعات یا مدفوع به آرامی در دستگاه گوارش حركت می كنند و باعث سفت شدن و خشك شدن مدفوع می شوند.

عوامل زیادی می توانند در ایجاد یبوست در كودكان نقش داشته باشند، از جمله:

رغبت نشان ندادن: كودك شما ممكن است تمایل به اجابت مزاج را نادیده بگیرد زیرا از توالت می ترسد یا نمی خواهد در بازی استراحت كند. برخی از كودكان زمانی كه از خانه دور هستند، از رفتن به دستشویی خودداری می كنند، زیرا در استفاده از توالت های عمومی احساس ناراحتی می كنند.حركات دردناك روده ناشی از مدفوع بزرگ و سفت نیز ممكن است منجر به دفع شود. اگر مدفوع دردناك است، كودك شما ممكن است سعی كند از تكرار تجربه ناراحت كننده جلوگیری كند.

مسائل مربوط به آموزش توالت: اگر خیلی زود آموزش توالت رفتن را شروع كنید، ممكن است فرزندتان شاكی شود و مدفوع خود را نگه دارد. اگر آموزش توالت رفتن به نبرد اراده ها تبدیل شود، تصمیم داوطلبانه برای نادیده گرفتن میل به مدفوع می تواند به سرعت به یك عادت غیرارادی تبدیل شود كه تغییر آن سخت است.
تغییرات در رژیم غذایی: كمبود میوه و سبزیجات غنی از فیبر یا مایعات كافی در رژیم غذایی كودك شما ممكن است باعث یبوست شود. یكی از شایع‌ترین زمان‌هایی كه كودكان دچار یبوست می‌شوند، زمانی است كه آنها از یك رژیم غذایی كاملاً مایع به رژیم غذایی حاوی غذاهای جامد تغییر می‌دهند.
تغییرات در روند زندگی: هر گونه تغییر در برنامه زندگی كودك شما (مانند سفر، هوای گرم یا استرس) می تواند بر عملكرد روده تأثیر بگذارد. همچنین كودكان در ابتدای شروع مدرسه در خارج از خانه بیشتر احتمال دارد یبوست را تجربه كنند.
داروها: برخی از داروهای ضد افسردگی و داروهای مختلف دیگر می توانند در ایجاد یبوست نقش داشته باشند.
حساسیت به شیر گاو: حساسیت به شیر گاو یا مصرف زیاد لبنیات (پنیر و شیر گاو) گاهی منجر به یبوست می شود.
سابقه خانوادگی: كودكانی كه اعضای خانواده آنها یبوست را تجربه كرده اند، بیشتر در معرض ابتلا به یبوست هستند. این ممكن است به دلیل عوامل ژنتیكی یا محیطی مشترك باشد.
شرایط پزشكی: به ندرت، یبوست در كودكان نشان دهنده یك ناهنجاری آناتومیك، مشكل متابولیك یا سیستم گوارشی یا یك بیماری زمینه ای دیگر است.
عوامل خطر
یبوست در كودكان بیشتر بر كودكانی تأثیر می گذارد كه:

كم تحرك هستند
فیبر كافی نخورید
مایعات كافی ننوشید
از داروهای خاصی از جمله برخی داروهای ضد افسردگی استفاده می كنند
یك بیماری پزشكی كه بر مقعد یا راست روده تأثیر می گذارد
اختلال عصبی دارند
عوارض یبوست در كودكان
اگرچه یبوست در كودكان می تواند ناراحت كننده باشد، اما معمولا جدی نیست. با این حال، اگر یبوست مزمن شود، عوارض ممكن است شامل موارد زیر باشد:

زخم های دردناك در پوست اطراف مقعد (شقاق مقعد)
افتادگی ركتوم، زمانی كه ركتوم از مقعد خارج می شود
اجتناب از حركات روده به دلیل درد، كه باعث می شود مدفوع نهفته در كولون و ركتوم جمع شده و به بیرون نشت كند (انكوپرزیس)
جلوگیری از یبوست در كودكان
برای جلوگیری از یبوست در كودكان:

به كودك خود غذاهای پرفیبر بدهید: رژیم غذایی غنی از فیبر می تواند به بدن كودك شما كمك كند تا مدفوع نرم و حجیمی داشته باشد. غذاهای پرفیبر مانند میوه ها، سبزیجات، لوبیاها و غلات و نان های سبوس دار را به كودك خود بدهید. اگر كودك شما به رژیم غذایی پرفیبر عادت ندارد، برای جلوگیری از گاز و نفخ، فقط چند گرم فیبر در روز اضافه كنید.مصرف توصیه شده فیبر رژیمی 14 گرم به ازای هر 1000 كالری در رژیم غذایی كودك شما است.برای كودكان كوچكتر، این به معنای دریافت حدود 20 گرم فیبر غذایی در روز است. برای دختران نوجوان و زنان جوان، 29 گرم در روز است. و برای پسران و مردان جوان 38 گرم در روز است.

كودك خود را به نوشیدن مایعات زیاد تشویق كنید: آب اغلب بهترین نوشیدنی برای كودكان است.
آنها را به انجام فعالیت بدنی تشویق كنید: فعالیت بدنی منظم به تحریك عملكرد طبیعی روده كمك می كند.
یك روال ایجاد كنید: به طور مرتب بعد از غذا زمانی را برای استفاده كودك از توالت اختصاص دهید. در صورت لزوم، یك زیرپایی تهیه كنید تا كودك شما راحت روی توالت بنشیند و اهرم كافی برای رها كردن چهارپایه را داشته باشد.
به كودك خود یادآوری كنید كه به سلامت خود توجه كند: برخی از كودكان آنقدر در بازی غرق می شوند كه تمایل به اجابت مزاج را نادیده می گیرند. اگر چنین تاخیرهایی اغلب اتفاق بیفتد، می توانند به یبوست منجر شوند.
حامی باشید: به تلاش های فرزندتان پاداش دهید. به كودكان برای حركت دادن روده هایشان جوایز كوچكی بدهید. جوایز احتمالی شامل برچسب یا كتاب یا بازی خاصی است كه فقط بعد از (یا احتمالاً در طول) زمان توالت در دسترس است و كودكی را كه لباس زیر خود را كثیف كرده اند تنبیه نكنید.
داروها را مرور كنید: اگر كودك شما دارویی مصرف می كند كه باعث یبوست می شود، از پزشك او در مورد گزینه های دیگر سوال كنید.
رودل در كودكان
وقتی كودكی تب می‌كند و دستگاه گوارش‌ او نیز كار نمی‌كند، اولین حدس درباره این مشكل بنا برتشخیص مادرها و مادربزرگ‌ها، رودل‌كردن است؛ البته گاهی نیز كودك به دنبال مصرف غذای سنگین و چرب دچار دل‌دردهای مكرر می‌شود كه ممكن است همراه با ترش‌كردن نیز باشد.

اما مسأله اینجاست كه تشخیص رودل‌كردن در ظاهر ساده به نظر می‌رسد؛ یعنی در برخی موارد چنین تشخیص‌های تجربی درباره آن درست نیست و مانع از توجه والدین به احتمال بروز دیگر بیماری‌ها می‌شود، به‌طوری كه دكتر فریبا شیروانی، فوق‌تخصص بیماری های اطفال می‌گوید: رودل‌كردن كودك می‌تواند نشانه‌ای از برخی بیماری‌ها یا از عوارض مصرف برخی داروها باشد؛ یعنی ممكن است كم كاری تیروئید باعث یبوست و دل‌درد شود.

وی تاكید می‌كند: بسیاری دیگر از بیماری‌های گوارشی و غیرگوارشی نیز می‌تواند با علائم دل‌دردهای مكرر و مزمن خود را نشان دهد. در این موارد گرفتن شرح حال صحیح و معاینه دقیق و بررسی‌های آزمایشگاهی، آندوسكوپی و حتی بیوپسی (نمونه‌گیری از بافت) می‌تواند به تشخیص درست كمك كند.



دل دردهای همراه با استفراغ
متخصصان گوارش تاكید می‌كنند كه بیماری‌های دیگری نیز چه در كودكان و چه در بزرگسالان باعث دل‌درد می‌شود كه می‌تواند شامل سندرم روده تحریك‌پذی، زخم‌معده و اثنی‌عشر به دنبال عفونت معده و مسمومیت‌های غذایی باشد.

برخی از بیماری‌های مهم مانند سوراخ‌شدن یا پیچ‌خوردگی روده نیز در ابتدا با درد همراهند؛ بنابراین در صورت شدید بودن درد شكم و همراهی آن با استفراغ، كاهش فشارخون و رنگ‌پریدگی كودك نیاز به آزمایش‌ها و پیگیری جدی وجود دارد.



رودل‌كردن همیشه ناشی از پرخوری نیست
اگر كودك نتواند غذای خورده شده را هضم كند با دردهای نه‌چندان شدید شكم و اختلال در اجابت مزاج همراه است، یعنی دچار رودل شده است؛ اما دكتر شیروانی توضیح می‌دهد كه خوردن غذاهای سنگین با مقدار زیاد یا مصرف چند نوع ماده غذایی با هم یا رعایت‌نكردن نظم در غذاخوردن می‌تواند باعث این حالت شود؛ ولی پرخوری عاملی است كه احتمال رودل را زیاد می‌كند.

دكتر شیروانی در پاسخ به این پرسش كه اگر مشكل كودك فقط ناشی از پرخوری باشد، بعد از چه مدتی برطرف می‌شود، می‌گوید: این امر بستگی به نوع و مقدار غذای خورده شده و سن كودك و عادات اجابت مزاج او دارد؛ ولی این زمان به هرحال نباید بیش از 24 تا 48 ساعت به طول انجامد؛ مگر آن‌كه همراه با التهاب معده و روده باشد یا كودك سابقه زخم‌معده داشته باشد.



درمان خانگی كودك با عرقیجات گیاهی
اما آیا درمان رودل یا نفخ در كودك با استفاده از عرقیجات گیاهی و دقیق‌تر بگوییم «عرق نعناع» روشی درست و مورد تائید متخصصان اطفال است؟ دكتر شیروانی چنین پاسخ می‌دهد: تمام گیاهانی كه رایحه دارند مثل نعناع، گشنیز، زیره و بادرنجبویه، محرك معده و موثرترین داروهای گیاهی برای درمان سوءهاضمه هستند.

این داروها كه برای رفع اسپاسم یا گرفتگی ماهیچه استفاده می‌شوند، به صورت قطره در تمام داروخانه‌ های معتبر وجود دارند و بدون نسخه می‌توان آنها را تهیه كرد.این داروها را از دوران نوزادی تا بزرگسالی می‌توان به كودك داد، اما میزان مصرف آنها باید براساس میزان توصیه شده باشد.

همچنین می‌توان از برخی داروهای ضدیبوست گیاهی استفاده كرد. این داروها برای كودكان زیر ده سال به شكل روغن‌های گیاهی مثل بادام و زیتون است. بارهنگ یا اسفرزه كه امروزه قرص، كپسول و پودر آنها هم وجود دارد و شربت انجیر كه قدرت متوسط تا پایین‌تری دارد، برای بچه‌ها مناسب است.

شیر خشت و ترنجبین هم برای درمان یبوست به‌كار می‌روند و چون ضرری ندارند و خیلی قوی نیستند، می‌توانند به عنوان مسهل ضعیف به‌كار برده شوند.دكتر شیروانی می‌افزاید: مصرف زیاد هر ماده غذایی ممكن است با اختلال گوارشی همراه باشد و اگر كودك تكه‌های بزرگ سیب یا خیار را با پوست بخورد، ممكن است ناراحت‌كننده باشد.


مصرف انواع غذاها در یك وعده، ممنوع
واقعیت آن است كه حجم غذا هم در ایجاد رودل موثر است. به خصوص متخصصان اطفال تاكید می‌كنند، كودكی كه روده تحریك‌پذیر دارد، نباید انواع غذاها را در یك وعده بخورد؛ یعنی والدین باید به فرزندشان یاد دهند تنوع غذا در سفره برای احترام به ذائقه‌های مختلف است و لازم نیست از تمام خوراكی‌ها بخورند. والدین خودشان هم باید این الگوی تغذیه‌ای را رعایت كنند. مصرف انواع غذاها در یك وعده باعث كشش خون به معده می‌شود و در نتیجه فرد احساس خمودگی، خستگی و كم‌حوصلگی می‌كند.

نكته مهم‌تر آن است كه كودكانی كه زیاد رودل می‌كنند باید انواع كاكائو، قهوه، چای پررنگ، نوشابه، غذاهای كنسروی، غذاهای تند، ترش و چرب را كمتر مصرف كنند. غذاهای مختلف در یك زمان به مقدار زیاد نخورند و زمان مناسب را برای خوردن غذا رعایت كنند.

فست‌فود نیز به علت داشتن چربی زیاد با سرعت كمتری هضم می‌شود و مدت بیشتری در معده باقی می‌ماند به همین علت خوردن مقدار زیاد آنها همراه با نوشابه‌های گازدار كه محرك معده است به ایجاد رودل كمك می‌كند.