سرپرست اداره جوانی جمعیت وزارت بهداشت، ضمن تشریح معایب تك فرزندی در خانواده ها، گفت: كودكان بدون خواهر و بردار، در بزرگسالانی با انواع آسیب های روانی و اجتماعی مواجه می شوند.
صابر جباری افزود: كودكان تك فرزند، احساس تنهایی میكنند و همچون دیگر كودكانی كه خواهر و برادر دارند، نمیتوانند با دیگران تعامل داشته باشند.
وی گفت: كودك تنها در خانهای زندگی میكند كه فضای كودكی وجود ندارد، زیرا همیشه تعداد بزرگسالان بیشتر از كودكان است و به دلیل ارتباط كمتر با كودكان و تماس بیشتر با بزرگسالان، نمیتواند مقتضای كودكی خود را بروز دهد و آن گونه كه لازم است بچگی كند، لذا از نظر روانشناختی دچار اختلال میشود.
سرپرست اداره جوانی جمعیت وزارت بهداشت با بیان اینكه این كودكان تك برای بهتر بودن در درس و دیگر فعالیتها تحت فشار بیشتری از طرف خانواده هستند، افزود: به خاطر دلواپسیهای بیش از حدی كه والدین برای محافظت از آنها دارند، از آزادیهای لازم و متناسب سن خود برخوردار نیستند.
وی همچنین گفت: كودك تك به دلیل توجه زیاد پدر و مادر و سایر بستگان نزدیك از اعتماد به نفس كمتری برخوردار است. این كودكان به خاطر مراقبت بیش از حد پدر و مادر، از دخالت آنها در كارهایشان خسته میشوند و به دلیل نداشتن خواهر و برادر فرصت تجربه برخی از احساسات و چگونگی كنترل و مدیریت آنها را پیدا نمیكنند و در مدرسه و سایر محیطهای اجتماعی دچار مشكلات ارتباطی میشوند و در مقایسه با كودكانی كه در خانواده چند فرزندی بزرگ شده اند، كمتر میتوانند از حقوق خود دفاع كنند.
جباری افزود: این كودكان به دلیل نداشتن ارتباط با خواهر و برادر در ذهن و خیال خود با دوستان خیالی بازی میكنند.
سرپرست اداره جوانی جمعیت وزارت بهداشت همچنین گفت: تك فرزند به دلیل نداشتن برادر و خواهر و ارتباط با آنها، تمایل (بیش از حد) به اسباب بازی و حیوانات نشان میدهد.
وی با اشاره به اینكه كودكان تك، تحمل كمتر و حساسیت بیشتر نسبت به رفتار دیگران دارند، افزود: كودكان خانوادهای تك فرزند به دلیل خود محوری، سختتر با دیگران ارتباط برقرار كرده و دوست پیدا میكنند.
جباری گفت: تك فرزندان به دلیل نداشتن الگویی از جنس مخالف در خانواده، آسیب پذیری بیشتر از لحاظ جنسی و روابط اجتماعی خواهند داشت.
سرپرست اداره جوانی جمعیت وزارت بهداشت، به تبعات منفی تك فرزندی بر سلامت جسمی، روانی و اجتماعی به مواردی از جمله افزایش احتمال چاقی در مقاطع مختلف سنی، كم شدن فعالیت جسمی و افزایش ساعت تماشای تلویزیون، افزایش احتمال بیماریهای جسمی و روانی اشاره كرد و افزود: میتوان به افزایش احتمال اختلالات شخصیتی نسبت به جامعه عمومی، افزایش احتمال ابتلاء به اختلالات گفتاری، پایینتر بودن سطح شاخصهای بهداشت روان (استرس، افسردگی و …) در دانش آموزان تك فرزند اشاره نمود.
جباری گفت: تبعات منفی از دست دادن تك فرزند بر جنبههای مختلف سلامت جسمی و روانی والدین، از جمله ابتلاء به افسردگی و بیماریهای مزمن بسیار بیشتر از خانوادههای چند فرزند است.
سرپرست اداره جوانی جمعیت وزارت بهداشت به تبعات منفی بر سلامت اجتماعی اشاره كرد و افزود: افزایش احتمال طلاق در بزرگسالی كه حتی تا 3 برابر احتمال طلاق را در مردان تك فرزند افزایش میدهد.
وی ادامه داد: صفاتی همچون خوش بینی به آینده، وظیفه شناسی، قابل اعتماد بودن، رقابت جویی، خطرپذیری در محیط كار كمتر است، افزایش احتمال ارتكاب به جرایم خشونت آمیز در پسران تك فرزند، سوءرفتارهای جنسی از جمله تمایل به ارتباط با دوست پسر در دختران تك فرزند بیشتر است، تك فرزند به هنگام ورود به جامعه از حیث رفتارهای تعاملی از مهارت كمتری برخوردار است، چراكه قرار بوده این مهارت را در آزمایشگاه خدادادی خانواده (در عمل) و با وجود خواهر و برادر یاد بگیرد.
جباری در ادامه به آسیبهای تك فرزندی با رویكرد روانشناسی و علوم تربیتی پرداخت و گفت: از جمله این آسیبها رواج فرزند سالاری است. در خانوادههای تك فرزند بیش از حد به خواستهها و مطالبات فرزند توجه شده و اغلب افراط و زیاده روی والدین در برآوردن خواستههای تنها فرزندشان مشاهده میشود.
وی از دیگر موارد به توجه افراطی و لوس كردن تك فرزندان اشاره كرد و افزود: والدینی كه قصد داشتن فقط یك فرزند را دارند، از اول میدانند كه این تنها بچه آنها خواهد بود، پس چرا برایش همه كار نكنند؟ از سوی دیگر اگر والدین بعداً متوجه شوند كه فرزندشان تنها بچه آنها خواهد بود، خیلی احساس ناتوانی و بی كفایتی میكنند، بنابراین همه كاری برای تسكین خودشان انجام میدهند، به خصوص اگر فرزندشان با ناز درخواست كند.
جباری در پایان با بیان اینكه مطالعاتی نیز منتشر شده است كه به جنبههای مثبت تك فرزندی پرداخته اند ولی تعداد آنها در قیاس با مطالعاتی كه به تبعات منفی آن پرداخته اند كمتر است، افزود: مطالعات متعدد در چین بر این باورند كه به موازات افزایش تعداد خانوادههای تك فرزند باید انتظارات تغییرات گستردهای را در رفتار جامعه چین داشت به طوری كه از آن به عنوان «بمب ساعتی رفتاری» نام برده اند. از این رو است كه چین به عنوان پر جمعیت ترین كشور جهان با جمعیتی بالغ بر یك میلیارد و 400 میلیون نفر جمعیت سیاستهای تشویقی افزایش جمعیت را در پیش گرفته است.