اما اگر مسایل و مواردی مانند ازدواج، فرزند آوری و ... برای خانواده مطلوب نباشد، آیا دولت می تواند به آن مسایل پیدا كند؟ مداخله دولت در نهاد خانواده چگونه صورت گیرد؟
دكتر فاطمه بداقی، حقوقدان در برنامه «نیم نگاه» شبكه رادیویی سلامت در پاسخ به این پرسش كه مداخله دولت در نهاد خانواده چگونه صورت گیرد؟، افزود: مداخله دولت در این زمینه، بر پایه مداخله ای حداقلی است. معمولا دولت ها در این زمینه دخالت می كنند؛ چون خانواده در سرنوشت اجتماع موثر است. از این رو، دولت نباید نسبت به جمعیت بی تفاوت باشد؛ اما دخالت به اندازه ای نباشد كه اختیار را از مردم سلب كند.
وی در ادامه با بیان اینكه معضل طلاق در خانواده ها، باعث افزایش تعداد بزهكاران می شود، تاكید كرد: چرا كه افراد بزهكار فرزندان خانواده های شكست خورده هستند. پس اینجا دولت برای پیشگیری از طلاق مداخله می كند. دولت مداخله ای در زمینه نحوه پوشیدن لباس در منزل ندارد، البته در منزل حتما حرمت وجود دارد. یك نمونه از مداخله مثبت دولت ها در نهاد خانواده، افزایش وام ازدواج است كه این امر تشویق كننده است.
بداقی با اشاره به مطرح بودن بحث پیوست فرهنگی در این زمینه افزود: دولت ها در طرح های اقتصادی، نتایج را در خانه و خانواده پیش بینی می كند. همان طور كه در گذشته ارتباط تصویری، بحث رایتل و ... پیشنهاد شد. پیوست فرهنگی برای این طرح باید باشد چون عوارض آن بر دوش خانواده ها است.
وی در ادامه بیان كرد: زمانی كه تعرفه تلفن همراه در نیمه شب پایین آمد منجر به فعال شدن افراد زیر 18 سال در آن هنگام شد و این موضوع مثبت نیست. حمایت از زنان خاص یا ویژه كه شغل آنها از طریق نامناسب است باید ملاحظات كیفری با ملاحضه و هدف اصلاح مجرمین باشد. مداخلات كیفری تند هم می تواند اتفاق افتد. باید تاثیرات قوانین از قبل ارزیابی شود.
بداقی در ادامه افزود: حمایت از خانواده های زندانیان، حمایت از زندانیان با جرایم غیر عمد كه محدودیت های مالی دارند، می تواند باعث كاهش قبح جرم شود. پس در حمایت های خودمان از گروه های خاص باید حواسمان به این موضوع باشد كه قبح جرم شكسته نشود.
این حقوقدان در ادامه گفت: در زمینه بحث تعامل دولت با خانواده باید بگوییم وظیفه دولت ها تشویق خانواده و تحكیم بنیان آن است و ما طرفدار جایگزینی نقش دولت به جای خانواده نیستیم. باید حرف ها و نشست های حسنه حفظ شود و اصالت خانواده باقی بماند. هیچ منطقی نیست كه فرزندان برای حفظ محفوظات تكراری وقت بگذارند تا در كنكور موفق شوند و به این منظور حذف كنكور مطرح شود.
ضرورت اجرایی شدن ستاد ملی زن و خانواده
دكتر فرشته روح افزا، معاون فرهنگی و اجتماعی زنان در شورای انقلاب فرهنگی نیز در برنامه «نیم نگاه» رادیوسلامت در این خصوص گفت: در شورای انقلاب فرهنگی در دولت قبلی یك برنامه ریزی برای ستاد ملی زن و خانواده انجام گرفته است كه در آن نقش دستگاه های مختلف، زمینه ها و وظایف شان نوشته شده بود كه تا پایان سال 94 بودجه این نوع كارها در ستاد پیش بینی نشده بود؛ اما در اواخر دولت قبلی و دولت كنونی ابلاغ گردید و در دستور معاونت امور زنان ریاست جمهوری است. این ستاد امضای 16 وزیر را نیز داشت؛ ولی در دولت كنونی در این خصوص حتی یك جلسه هم تشكیل نشده است. دولت باید خودش را ملزم كند تا ستاد راه اندازی شود، چون هنوز ستاد به شكل اجرایی شكل نگرفته است.
وی ادامه داد: در خارج از كشور دولت ها قوانین خاصی را مدنظر قرار می دهند. ساپورت مالی خوبی هم می كنند؛ اما با این حال نتوانسته نجات بخش نظام خانواده باشند. اگر به طور دولتی و قانونی وارد خانواده شویم، لطمه به خانواده می زنیم. در اورپا هنگام جدا شدن و طلاق مرد باید نصف دارایی اش را به همسرش بدهد ما نیر در عقدنامه داریم به همین علت در اورپا بسیاری از مردان تن به ازدواج نمی دهند یا دیر ازدواج می كنند؛ در ایران تا وقتی بحث مهریه را مطرح نكردیم، مهریه تبدیل به یك معضل شد چرا كه مرد به زندان منتقل شد، زندان رفتن مرد منجر به طلاق می شد و به این ترتیب ما به حق زن و خانواده نمی رسیدیم.
لزوم توانمند كردن افراد برای پذیرش نقش های جدید
دكتر غلامرضا افروز، روان شناس نیز در برنامه «نیم نگاه» رادیو سلامت در پاسخ به این پرسش كه ورود دولت به نهاد خصوصی خانواده چه تاثیری بر روند تعلیم و تربیت خواهد داشت، گفت: باید بگوییم تشكیل خانواده مستلزم یكسری مبانی تربیتی است. در طراحی نظام تربیتی و آموزشی باید دولت ها را مبنا قرار دهیم.
وی افزود: در جریان تربیت، توانمندسازی افراد برای ورود به پذیرش نقش های متفاوت را باید مدنظر داشته باشیم. بخش عمده ای از طلاق ها این است كه افراد توانایی برای ایفای نقش های پدری، مادری، همسری و ... را ندارند و برای ایفای چنین نقشهایی تربیت نشده اند. در زمینه فعالیت های خانوادگی و ... توانمند نیستند.
این روانشناس در پایان با تاكید بر اینكه بخشی از سیاستهای دولت برای آماده كردن فرد برای پذیرش نقش های آینده است، اظهارداشت: محتوی آموزش و پرورش سطح دانش افراد را ارتقا نمی دهد و توانمند سازی نمی كند لذا با اصلاح محتواهای درسی دولت می تواند كمك كننده باشد. توانمد سازی خانواده به شكل كلی انجام شود و از ظرفیت های موجود استفاده كرد.