پیش‌بینی افزایش شیوع دیابت پس از پاندمی كرونا / تاكید وزارت بهداشت به پره‌دیابتی‌ها

دكتر علیرضا مهدوی در گفت‌وگو با ایسنا،‌ همزمان با روز جهانی دیابت، گفت: هفته ملی دیابت از 22 تا 28 آبان با شعار "مراقبت دیابت ، امروز بیشتر از همیشه" برگزار می‌شود، بر این اساس شنبه 22 آبان روز دیابت و پیشگیری، یكشنبه 23 آبان روز دیابت و دسترسی بهینه به درمان و مراقبت، دوشنبه 24 آبان روز دیابت و آموزش، سه‌شنبه 25 آبان روز دیابت، انسولین و داروهای خوراكی، چهارشنبه 26 آبان روز دیابت، خودمراقبتی و خود پایشی، پنج‌شنبه 27 آبان روز دیابت و پاندمی كووید19 و جمعه 28 آبان روز دیابت، تغذیه سالم و فعالیت بدنی نام گذاری شده است.

وی افزود: بالابردن سطح اطلاعات و آگاهی همه مردم دنیا از این بیماری شایع هدف مهم روز جهانی دیابت است‌.

وی با اشاره به اینكه دو نوع بیمار دیابتی وجود دارد، گفت: دیابت نوع یك بیشتر در كودكان و نوجوانان دیده می‌شود. در این نوع دیابت، بدن دیگر انسولین تولید نمی‌كند و در نتیجه فرد به دیابت نوع اول دچار می‌شود كه باید برای ادامه حیات خود اقدام به تزریق انسولین كند. تشنگی، پر ادراری، پرخوری، كاهش وزن ناگهانی و... از علائم دیابت نوع یك است.

او همچنین دیابت نوع دوم را اینگونه توضیح داد: در نوع دوم دیابت، میزان انسولین در بدن كاهش یافته و یا مقاومت سلول‌های بدن به انسولین بالا رفته است. این نوع از دیابت به دلیل كاهش اندك اندك انسولین در بدن و به مرور زمان، بدون علائم بوده و بدن خود را با شرایط ایجاد شده وفق می‌دهد و با گذر زمان و افزایش سن، میزان انسولین كاهش یافته و از 30سالگی به بعد در افراد شناسایی می‌شود.

وی درباره آمار مبتلایان به دیابت، ادامه داد: تعداد مبتلایان به دیابت در جهان در سال 2019 بیش از 463 میلیون بوده است. طبق آمار جدیدی كه فدراسیون بین المللی دیابت_IDF اخیرا اعلام كرده است و در نیمه دوم آذرماه در دهمین ویرایش اطلس دیابت منتشر خواهد شد در سال 2021 تعداد بیماران مبتلا به دیابت از مرز 537 میلیون نفر گذشته است. از طرفی متاسفانه تعداد مرگ سالانه ناشی از دیابت كه در سال 2019 قریب به 4.5 میلیون نفر بوده اكنون به 6 میلیون و 700 هزار نفر رسیده است.

وی با تاكید بر اینكه طی سال‌های اخیر افزایش شیوع بیماری دیابت در جهان، این بیماری را به بزرگترین اپیدمی تاریخ تبدیل كرده است، اظهار كرد: هزینه‌های دیابت در جهان از مرز 966 میلیارد دلار گذشته است و هر 5 ثانیه یك نفر به دلیل دیابت یا عوارض آن فوت می‌شود. طبق یك مطالعه كه چند سال قبل انجام شد هزینه‌های سالانه دیابت در كشورمان سالانه 3.78 میلیارد دلار برآورد شده است.

مهدوی ادامه داد: در كشور ما نیز بر اساس آمار منتشر شده از آخرین مطالعه كشوری در سال 1395 نزدیك به 11 درصد جمعیت بالای 25 سال مبتلا به دیابت بودند ( حدودا 5.5 میلیون نفر) كه در این میان تعداد افراد مبتلا به دیابت نوع دو بسیار قابل توجه‌تر از مبتلایان به دیابت نوع یك است. از آمار یاد شده 10 درصد را مردان و 11.5 درصد را زنان تشكیل می‌دهند. آمار ارائه شده مربوط به پیش از پاندمی كووید19 است؛ درحال حاضر برآورد و پیش‌بینی‌های ما این است كه شیوع دیابت در سال‌های پیش رو افزایش می‌یابد.

وی با تاكید بر اهمیت شناسایی بیماران، تصریح كرد: حدود 75 درصد مبتلایان از بیماری خود مطلع هستند. در مورد شناسایی افراد وضعیت و امكانات خوبی داریم و مردم هم برای شناسایی مراجعه می‌كنند. موضوعی كه سبب نگرانی می‌شود افراد پره دیابتی هستند یعنی كسانی كه قندخونشان نه در محدوده بیماران است و نه می‌توان گفت كاملا سالم هستند؛ در واقع ممكن است عوارض دیابت برای آنها رخ دهد و اینها دیابتی‌های آینده ما هستند. این نقطه دقیقا جایی است كه باید ورود كرده و اقدامات مقتضی را انجام دهیم. افراد دچار پره دیابت با كاهش وزن بدن و انجام فعالیت بدنی منظم متابولیسم بدنشان بهتر عمل می‌كند و جذب انسولین توسط سلول‌ها افزایش می‌یابد. 150 دقیقه فعالیت بدنی شدت متوسط در 3 تا 5 نوبت در طول هفته برای این افراد لازم است.

او با اشاره به تعریف اصطلاحی جدید درباره بیماری دیابت، بیان كرد: در مورد بیماری مزمن دیابت چیزی به نام درمان نداریم و تنها مراقبت ارائه می‌شود. كسی كه مبتلا به دیابت نوع دو شود دیابتی می‌ماند؛ اما كسانی كه در روزهای نخست ابتلا هستند اگر مداخلاتی مانند كاهش وزن و فعالیت بدنی را جدی بگیرند، در بسیاری از موارد حالشان خوب خواهد بود و بهبود می‌یابند. بر اساس مطالعات صورت گرفته برای تعداد زیادی از افراد كه بیماری هنوز چندان در بدنشان مستقر نشده است، می‌توان ابتلا به دیابت نوع دو را با اقدامات ذكر شده بین 11 تا 15 سال به تعویق انداخت. متاسفانه چون بیماری‌های غیرواگیر آرام و بدون علامت رشد می‌كنند كسی آنها را جدی نمی‌گیرد.

معاون دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت، ادامه داد: 17 سال است كه برنامه‌های مرتبط با دیابت در نظام سلامت كشور ادغام شده است؛ یعنی خدمات پیشگیری، غربالگری، تشخیص و مراقبت بیماری در سطح یك و دو خدمات ارائه می‌شود و تقریبا تمام داروهای دیابت (به جز برخی داروهای جدید) تحت پوشش بیمه هستند. انواع انسولین‌ها نیز تحت پوشش بیمه هستند و ما در دنیا ارزان ترین انسولین را به بیماران ارائه می‌كنیم و اغلب خدمات مراقبتی تحت پوشش بیمه است. البته در حال تلاش هستیم تا موضوع خودپایشی قندخون نیز در پوشش بیمه قرار گیرد.

او با تاكید بر اهمیت آموزش بیماران، گفت: سالانه حدود 6 تا 8 میلیون نفر از نظر جست و جوی دیابت غربالگری می‌كنیم كه هم احتمال حوادث قلبی_عروقی آنها طی 10 سال آینده تعیین می‌شود و هم وضعیت دیابت، فشارخون و چاقی را در آنها رصد می‌كنیم. از مردم دعوت می‌كنم به مراكز ارائه خدمات سطح یك مراجعه كنند و مورد بررسی قرار گیرند.