اگر دوز دوم واكسن كووید-19 را دریافت نكنید، چه اتفاقی رخ می‌دهد؟

ایمونولوژیست‌ها به روش دریافت دوزهای متعدد «تقویت‌كننده اولیه» می‌گویند. در واقع با دوز اول سیستم ایمنی بدن را آموزش می‌دهید و آن را با اولین واكسیناسیون آماده می‌كنید. پس از آنكه سیستم ایمنی بدن زمان لازم برای پاسخ به مرحله اولیه را پیدا كرد، دوباره به چالش كشیده می‌شود و پاسخ ایمنی كه اولین بار آموخته است با دریافت دوز دوم تقویت می‌شود.

اكثر (هرچند نه همه) واكسن‌های كووید-19 یا دیگر نمونه‌های واكسن از حداكثر تقویت‌كننده برای حداكثر محافظت استفاده می‌كنند. برخی حتی به دوزهای بیشتری نیاز دارند و این امر به این دلیل است كه ایمنی می‌تواند با گذشت زمان كاهش یابد یا همان‌طور كه در مورد واكسن آنفلوآنزا رخ می‌دهد، ویروس ایجاد كننده بیماری تغییر ‌می‌كند و واكسن اصلی دیگر محافظت خوبی ارائه نمی‌دهد.

بر اساس نتایج تحقیقات مختلف در مورد واكسن‌های كووید-19 دریافت دوز دوم دفاع شما در برابر بیماری را افزایش می‌دهد و عدم دریافت دوز دوم منجر خواهد شد خطر ابتلا به بیماری افزایش یابد.

بیشترین كارایی واكسن‌ها چه زمانی است؟

در ابتدا مزایای تقویت اولیه با واكسن كووید-19 در آزمایش‌های بالینی مشاهده شد. مطالعات اولیه بر روی واكسن‌های تایید شده كنونی كووید-19 پاسخ‌های ایمنی را در افرادی كه یك یا دو دوز واكسن دریافت كرده‌اند مقایسه كرده است. نتایج نشان داد كه پس از دوز دوم، افراد مقادیر بیشتری آنتی‌بادی برای مقابله با ویروس داشتند كه نشان می‌دهد مصرف بیش از یك دوز احتمالا اثر واكسن را افزایش می‌دهد. به‌عنوان‌مثال، با استفاده از واكسن آكسفورد/آسترازنكا، محافظت در برابر كووید-19 علامتی از 22 روز پس از اولین دوز 76 درصد تخمین زده شد و هنگامی كه دوز دوم 12 هفته پس از دوز اول تجویز شد، میزان محافظت به 81 درصد افزایش یافت.
آیا ظهور سویه‌های جدید خطرناك است؟

اكنون دلیل دیگری وجود دارد كه افراد باید دوز دوم دریافت كنند؛ انواع جدید كروناویروس نگران‌كننده ظهور كردند. این سویه‌ها، اشكال ویروس كرونا با جهش‌های ژنتیكی هستند و ممكن است باعث انتقال بیشتر، حساسیت كمتر به اثرات محافظتی واكسن‌ها، تشخیص سخت‌تر یا ایجاد بیماری‌های شدیدتر شوند. شواهد قوی وجود دارد كه دریافت دوز دوم واكسن محافظت شما در برابر بیماری را افزایش می‌دهد و از ایجاد یك بیماری جدی جلوگیری می‌كند. در همین حال، تسلط جدید نوع دلتا باعث شده است كه حفاظت پایین‌تر با یك دوز حتی كمتر از قبل وجود داشته باشد. بنابراین دریافت دوز دوم واكسن بسیار مهم است.

آیا با دریافت دوز اول خطر ابتلا به كووید-19 كاهش می‌یابد؟

در حالی كه ممكن است پس از اولین دوز مقداری محافظت ایجاد شود اما هنوز موارد ناشناخته زیادی وجود دارد كه آیا مصونیت شما كوتاه‌مدت باشد یا خیر. نتایج تحقیقات در دنیای واقعی بر روی كاركنان مراقبت‌های بهداشتی نشان داد كه 80 درصد اثربخشی در یك دوره 3 ماهه در افرادی كه فقط یكبار واكسن فایزر دریافت كردند، وجود دارد. این میزان در افرادی كه هر دو دوز را دریافت كردند 90 درصد بود.

در حالی كه این نتایج، خبر فوق‌العاده‌ای محسوب می‌شود زیرا نشان می‌دهد، واكسن‌ها در خارج از آزمایش‌های بالینی خوب عمل می‌كنند اما نباید تنها به دوز اول اطمینان كرد. اگر از برنامه مطالعه شده كه در حال حاضر توصیه می‌شود پیروی كنید، بهترین محافظت را دریافت خواهید كرد.
آیا امكان ابتلا به كرونا بعد از دریافت دوز اول و دوم وجود دارد؟

در حالی كه واكسن‌ها در پیشگیری از كووید-19 بسیار موثر هستند چند نكته را باید در مورد خطر عفونت در زمان‌های مختلف فرآیند واكسیناسیون در نظر داشت. در حالی كه سیستم ایمنی بدن شما در حال محافظت در برابر این بیماری است، ممكن است قبل از 2 هفته بعد از دوز دوم به كووید-19 مبتلا شوید بنابراین شما می‌توانید بین دوزها یا بلافاصله بعد از تزریق دوم، آلوده و حتی بیمار شوید.

به علاوه، علائم كووید -19 ممكن است حتی 14 روز پس از قرار گرفتن در معرض ویروس مدتی طول بكشد تا ظاهر شود. اگر در این مدت بیمار می‌شوید به این معنی است كه احتمال دارد قبل از اولین تزریق خود به عفونت مبتلا شده باشید.

اگر بیمار شدید و قصد دارید دوز دوم واكسن را دریافت كنید باید مطمئن شوید كه علائم شما برطرف شده است و شرایط قرنطینه را به پایان رساندید.

حتی بعد از دریافت دو دوز واكسن احتمال ابتلا به بیماری وجود دارد چون با وجود موثر بودن، واكسن‌ها محافظت 100 درصدی ایجاد نمی‌كنند. اگرچه ابتلا به بیماری بعد از دریافت دو دوز واكسن نادر است اما برخی موارد وجود دارد. با این حال، بسیاری از این موارد بدون علامت بوده است.

اگر زمان دریافت دوز دوم واكسن را از دست دادید چه باید بكنید؟

شاید فرض كنید به دلیل از دست دادن زمان دریافت دوز دوم دیگر واكسن از شما محافظت نمی‌كند. با این حال، مراكز كنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) می‌گوید كه می‌توانید دوز دوم را در مدت 6 هفته (به جای 3 یا 4 هفته) از اولین دوز خود دریافت كنید.

اگرچه ما اطلاعاتی در مورد اثربخشی واكسن در بازه زمانی 6 هفته‌ای نداریم اما بهتر است آن را دیر دریافت كنیم تا اصلا دریافت نكنیم و نیازی نیست كه دوزهای خود را از نو شروع كنید. نكته اصلی این است كه اگر دوز دوم خود را به موقع دریافت نكرده‌اید آن را در اسرع وقت دریافت كنید.

اگر به دلیل ابتلا به كووید-19 در مرحله واكسیناسیون، دومین تزریق خود را انجام ندادید هنوز توصیه می شود كه دوز دوم را دریافت كنید. همان‌طور كه در بالا ذكر شد، قبل از دریافت دوز دوم باید منتظر بمانید تا از بیماری بهبود یافته و شرایط قرنطینه را برآورده كنید.

با این حال، اگر ارائه‌دهنده واكسن به شما توصیه كرد كه از واكسن دوم به دلیل واكنش آلرژیك خودداری كنید، باید دستورالعمل‌های وی را دنبال كنید.
اگر دوز دوم را دریافت نكنید چه اتفاقی رخ می‌دهد؟

اگر از تزریق دوز دوم خود صرف‌نظر كنید، پاسخ كوتاه این است كه حداكثر محافظت در برابر كووید-19 را دریافت نمی‌كنید. همه داده‌های كارآزمایی بالینی بر اساس افرادی است كه هر دو دوز را دریافت كرده‌اند. به‌عنوان‌مثال، نه فایزر و نه مدرنا یك دوز را به‌عنوان بخشی از آزمایش‌های خود مطالعه نكرده‌اند بنابراین نمی‌دانیم كه در صورت عدم تزریق دوز دوم، ایمنی بدن چقدر طول می‌كشد.

اگر قبلا به كووید-19 مبتلا شدید ممكن است فكر كنید كه نیازی به تزریق دوز دوم ندارید. نتایج تحقیقات نشان می‌دهد كه اگر كووید-19 داشته‌اید، اولین دوز شما سطوح آنتی‌بادی مشابه دوز دوم را برای افرادی كه هرگز به این بیماری مبتلا نشده‌اند تولید می‌كند. با این حال، قبل از تغییر توصیه‌ها تحقیقات بیشتری باید در این زمینه انجام شود.

چه زمانی بعد از ابتلا به كووید-19 واكسن دریافت كنیم؟

اگر فردی از كووید-19 بهبود یافته است، حداقل 30 روز منتظر بماند سپس واكسن دریافت كند.

لازم به ذكر است افرادی كه قبل از دریافت دوز اول واكسن به كووید-19 مبتلا می‌شوند باید قبل از دریافت واكسن 30 روز صبر كنند و برای افرادی كه بعد از دوز اول و قبل از دوز دوم به كووید-19 مبتلا می‌شوند، دستورالعمل‌های مشابه نیز صادق است و بعد از ابتلا حداقل 30 روز پس از بهبودی از بیماری برای دریافت دوز دوم صبر كنند به این معنی كه ممكن است دوز دوم خود را پس از 42 روز توصیه شده توسط وزارت بهداشت ملی دریافت كنید.

نكته مهم این است كه مدت زمان انتظار بستگی به نوع بیماری كووید -19 دارد، این مدت زمان 10 روز پس از آزمایش مثبت كووید-19 برای افرادی كه هیچ علامتی ندارند و برای افراد تحت درمان با آنتی‌بادی مونوكلونال یا پلاسما این مدت 90 روز اعلام شده است.

چه زمانی بعد از مواجه شدن با فرد كرونایی واكسن دریافت كنیم؟

اگر در تماس مستقیم با فردی هستید كه تست كووید- 19 وی مثبت شده است دوره قرنطینه 10 روزه خود را شروع كنید. اگر دوره قرنطینه 10 روزه خود را تكمیل كرده‌اید و به كووید-19 مبتلا نشده‌اید می‌توانید واكسن دریافت كنید.
پس از واكسیناسیون كامل برای محافظت از خود و دیگران چه كاری انجام دهیم؟

بعد از دریافت واكسن به طور كلی، اگر در منطقه‌ای هستید كه تعداد زیادی از موارد ابتلا به كووید -19 در آن وجود دارد، استفاده از ماسك را در محیط‌های شلوغ در فضای باز و زمانی كه در تماس نزدیك با دیگران هستید كه كاملا واكسینه نشده‌اند، در نظر بگیرید.

اگر بیماری دارید یا از داروهایی استفاده می‌كنید كه سیستم ایمنی بدن شما را تضعیف می‌كند ممكن است حتی در صورت واكسیناسیون كامل از شما محافظت نشود. شما باید تمام اقدامات احتیاطی توصیه شده برای افراد واكسینه نشده ازجمله استفاده از ماسك مناسب تا زمانی كه توسط ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی توصیه دیگری نشده باشد را ادامه دهید.

اگر به‌طور كامل واكسینه شده‌اید، برای به حداكثر رساندن محافظت در برابر نوع دلتا و جلوگیری از احتمال انتقال آن به دیگران، در صورتی كه در ناحیه‌ای با انتقال شدید یا زیاد هستید، از ماسك در محیط‌های عمومی استفاده كنید.

تا چه زمانی ایمن باقی خواهیم بود؟

هنوز مشخص نیست مدت زمان حفاظت با واكسن كووید-19چه میزان است اما نتایج مطالعات اخیر نشان می‌دهد كه محافظت در برابر ویروس ممكن است با گذشت زمان كاهش یابد. این كاهش حفاظت باعث شده است كه CDC به گروه‌های خاصی توصیه كند كه حداقل 6 ماه پس از اتمام سری اولیه واكسیناسیون خود، دوز تقویت كننده دریافت كنند.