روانشناس بالینی با بیان اینكه شایع‌ترین نشانه در بیماران وسواس فكری و عملی ترس از آلودگی است كه غالباً با آداب اجباری مانند شستشوی دست‌ها، تمیز كردن و انجام اقدامات متناسب برای كاهش قرار گرفتن در معرض منابع آلوده همراه است، تصریح كرد:
با توجه به اینكه رعایت بهداشت فردی و شستشوی مداوم دست‌ها استفاده از ماسك و دستكش و حفظ فاصله گذاری اجتماعی یكی از مهمترین روش‌ها در جهت پیشگیری و جلوگیری از شیوع هر چه بیشتر ویروس كووید19 است لذا خطر ابتلا به وسواس‌های عملی و احتكار طی همه‌گیری ویروس كرونا بسیار محتمل تلقی می شود.
مرضیه عزیزی معین روانشناس بالینی و مدرس دانشگاه در گفت و گو با خبرنگار ایسنا در خصوص اختلال وسواس گفت: این بیماری یك اختلال مزمن و مقاوم به درمان بوده كه سازمان جهانی بهداشت آن را در میان 10 عامل ایجاد كننده ناتوانی اساسی در انسان قرار داده است، اختلال وسواس یكی از پیچیده‌ترین اختلال‌های روانی بوده و درمان آن یكی از دشوارترین درمان‌ها در بین اختلالات نورتیك است و این امكان وجود دارد كه اختلال وسواس، پایه ارثی و ژنتیك داشته باشد البته وقایع استرس‌زا نیز این اختلال را آغاز یا وخیم‌تر می‌كنند.
وی با بیان اینكه وسواس می‌تواند فكری، عملی یا تركیبی از هر دو باشد، یادآور شد: وسواس فكری شامل افكار، تصاویر و یا امیال ناخواسته و مزاحمی هستند كه شدیدا فرد را مضطرب می‌كنند و فرد نمی‌تواند این اضطراب را نادیده بگیرد و گاهی برای رهایی موقت از اضطراب ناشی از افكار یك رفتار تكراری یا همان وسواس عملی را انجام می‌دهد.
این مدرس دانشگاه شایع‌ترین نوع وسواس فكری را ترس از آلودگی و كثیفی، افكار ترس آلود از اقدامی خشن نسبت به دیگران و وسواس عملی را شامل رفتارهایی كه فرد این رفتارها را به قصد رهایی و كاهش اضطراب ناشی از افكار وسواسی انجام می‌دهد عنوان كرد.
این روانشناس در مورد علائمی كه نشان از اختلال وسواس فكری در افراد است اظهار كرد: حساسیت بیش از حد در مورد نظافت و شستن دست‌ها، داشتن برخی رفتارهای تكراری، نظم دادن و سازماندهی، حساب كردن در ذهن، هراس و ترس از خشونت و داشتن حساسیت زیاد نسبت به روابط، دائما به دنبال تایید دیگران بودن و نفرت از ظاهر خود نشان از اختلال وسواس فكری در افراد است.
عزیزی معین شایع‌ترین انواع وسواس عملی را شستن دست‌ها بیش از حد معمول، طولانی بودن كارهایی مثل دوش گرفتن، مسواك زدن یا دستشویی رفتن، چك كردن در، شیرگاز، چك كردن شرایط جسمی، دوباره خوانی یا دوباره نویسی یك مطلب، سؤال پرسیدن مداوم برای مطمئن شدن مثل اینكه مطمئنی در را قفل كردم و احتكار كه جمع آوری بیمارگونه وسایل است عنوان كرد.
وی با بیان اینكه شایع‌ترین نشانه در بیماران وسواس فكری و عملی ترس از آلودگی است كه غالباً با آداب اجباری مانند شستشوی دست‌ها، تمیز كردن و انجام اقدامات متناسب برای كاهش قرار گرفتن در معرض منابع آلوده همراه است، تصریح كرد: با توجه به اینكه رعایت بهداشت فردی و شستشوی مداوم دست‌ها استفاده از ماسك و دستكش و حفظ فاصله گذاری اجتماعی یكی از مهمترین روش‌ها در جهت پیشگیری و جلوگیری از شیوع هر چه بیشتر ویروس كووید19 است لذا خطر ابتلا به وسواس‌های عملی و احتكار طی همه‌گیری ویروس كرونا بسیار محتمل تلقی می شود.
عزیزی معین در ادامه یادآورشد: در واقع این فشار و اضطرابی كه بیماری كرونا ایجاد می‌كند افرادی كه زمینه لازم برای ابتلا به وسواس فكری عملی دارند و همچنین افراد مبتلا به این بیماری را دچار مشكل كرده است تا جایی كه این نظافت و تمیزی به صورت افراطی صورت می‌گیرد و روند زندگی عادی را مختل می‌كند.
وی بیان كرد: علاوه بر یادآوری مكرر در مورد اهمیت نظافت و بهداشت فردی توسط منابع مختلف طی همه گیری كرونا و لزوم اجرای فاصله گذاری اجتماعی، در نظر گرفتن اختلال احتكار كه بخشی از طیف گسترده وسواس فكری و عملی نیز هست از اهمیت بالایی برخوردار است.
وی احتكار را وضعیت روان شناختی كه به صورت جمع‌آوری و ناتوانی در كنار گذاشتن وسایل مختلف مشخص می‌شود دانست و گفت: در طول پاندمی كرونا اختلال احتكار افزایش چشمگیری داشته است در روزهای ابتدایی بسیاری از فروشگاه های غذایی با هجوم مردم مواجه شدند كه منجر به تخلیه قفسه‌های فروشگاه و حتی انبارها شدند و داروخانه‌ها نیز با كمبود الكل ماسك، دستكش و دستمال كاغذی روبرو شدند در واقع بسیاری از مردم و شركت‌ها به علت ترس از كمبود این مواد یا گران خریدن اقدام به احتكار و انباشت غیرضروری كردند.
این روانشناس به افراد مبتلا به "وسواس" در روزهای كرونایی توصیه كرد: رفتارهای بهداشتی توصیه شده را انجام دهیم نه بیشتر نه كمتر باید توجه كنیم آیا شستشو را برای رعایت توصیه‌های پیشگیرانه انجام می‌دهیم با برای رهایی از افكار مزاحم و اضطراب؟ بنابراین سعی كنیم به افكار وسواسی توجه نكنیم، وقتی به توصیه های بهداشتی عمل كردیم با خود بگوییم "كافی است"و اگر فكرهایی داریم مانند "آیا درست انجام دادم؟ مدت شستن دستم كافی بود؟ " سعی كنیم آنها راكنار بگذاریم.
عزیزی معین در ادامه یادآور شد: اخبار را تنها یك بار در روز و از منابع معتبر پیگیری و از جستجوی مكرر اخبار و خواندن مطلب در مورد ویروس كرونا خودداری كنیم همچنین نباید میزان خطر ویروس كرونا را بیش از آنچه هست تخمین بزنیم و روی موضوع كرونا و نگرانی‌های آن كمتر تمركز كرده و خودمان را با كارهای دیگر سرگرم كنیم.
وی با بیان اینكه افراد نباید دائم فكر كنند كه چه اتفاقی در آینده خواهد افتاد، افزود: عدم قطعیت را باید پذیرفت، اضطراب ریشه در عدم تحمل ابهام دارد ما ویروس را نمی‌بینیم و نمی‌توانیم مطمئن باشیم همه چیز امن است بنابراین ما همه چیز را نمی‌توانیم كنترل كنیم.
این مدرس دانشگاه اظهار كرد: كسی كه به اختلال وسواس مبتلاست اگر تحت درمان قرار نگیرد، شدت وسواس‌اش به مرور زمان زیاد می‌شود به نحوی كه در انجام كارهای روزانه‌اش با مشكل مواجه می‌شود و شدت درگیری فرد درباره افكار یا اعمال وسواسی متفاوت است و می‌تواند از خفیف تا شدید باشد.
وی ادامه داد: برای درمان ایده‌آل و موفق هر فرد مبتلا به وسواس با توجه به شدت آن، بعضا باید چندین درمان را با هم تركیب كرد، در این حالت ما زودتر به نتایج درمانی مثبت دسترسی پیدا می‌كنیم.
عزیزی معین در پایان یادآور شد: در مجموع نتایج مطالعات انجام شده در زمینه ابعاد وسواس آلودگی و احتكار در همه گیری كرونا ویروس نشان دهنده این واقعیت است كه بسیاری از افراد در سنین مختلف درگیر این چالش فكری و عملی شده‌اند از طرف دیگر شیوع وسواس در دوران بیماری‌های پاندمی بسیار شایع و فراگیر است تا جایی كه سال‌ها بعد از بیماری ممكن است این وسواس به نسل‌های آینده انتقال یابد بر همین اساس لازم است اقدامات و مداخلات پیشگیرانه‌ای در جهت كنترل و كاهش وسواس فكری عملی توسط روانشناسان و مشاوران صورت گیرد.
