پزشك ویژه رهبر انقلاب معتقد است آن طور كه باید هنوز عمق این شخصیت ایشان را نشناخته‌ایم و برایمان تعریف می‌كند كه با چه ملاحظات و تدابیری واكسن ایرانی را دریافت كردند.
گروه سلامت خبرگزاری فارس - خیلی سرراست می گوید از زمانی كه زمزمه های ساخت واكسن كووید در كشورهای غربی مطرح شد شروع به تحقیق و پژوهش كردم. تمام دغدغه مان این بود كه با دسترسی به نخستین واكسن بتوانیم سلامت رهبر انقلاب را در برابر این ویروس حفظ كنیم. حال سه دهه‌ای می شود كه دكتر مرندی به عنوان پزشك رهبر انقلاب انجام خدمت می‌كند. مرندی منهای تجارب دانشیاری در دانشگاه رایت استیت آمریكا، دو دوره وزارت بهداشت، نمایندگی مردم تهران در دو دوره مجلس شورای اسلامی، استاد ممتازی دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی، كارنامه پر و پیمانی در تحقیق و پژوهش در باب بیماریها و پیشگیری از آن ها دارد. پزشك ویژه رهبر انقلاب معتقد است آن طور كه باید هنوز عمق این شخصیت وارسته را نشناخته‌ایم و برایمان تعریف می‌كند كه ایشان با چه ملاحظات و تدابیری واكسن ایرانی را دریافت كردند.
***آقای دكتر از چه زمانی تاكید بر دریافت واكسن برای رهبر انقلاب قوت گرفت و واكنش ایشان چگونه بود؟
چند ماهی كه از شروع پاندمی این بیماری گذشته بود، شركت‌های بزرگ واكسن سازی در دنیا كار پژوهش در این زمینه را آغاز كردند، ما نیز این دغدغه را داشتیم كه ایشان از نخستین كسانی باشند كه واكسن برایشان تزریق شود. این موضوع نیز از شدت علاقه و نگرانی ما نسبت به وضع سلامت ایشان بود. البته ایشان همواره توكل لازم در همه زمینه ها را دارند. و از طرف دیگر در این حدود سی سالی كه پزشك ایشان بوده ام بارها شاهد بوده‌ام كه ایشان تا چه اندازه مورد عنایت پروردگار بوده و هستند.
***همواره از تیم پزشكی ایشان این را شنیده‌ایم كه توصیه های پزشكی را به طور دقیق به كار می بندند و اعتماد خوبی بین ایشان و پزشكان شان وجود دارد. در مورد بیماری كرونا نیز ایشان همین رفتار را داشتند؟
بله. من باور دارم اگر پیشرو بودن حضرت آقا در بعضی امور نبود، همین حال در زمینه برخی شیوه‌نامه ها با مشكلات جدی رو به رو می شدیم. ایشان از ابتدای شیوع این ویروس به طور دقیق مطالعه می‌كردند. با پزشكان و محققان متعددی گفتگو می‌كردند. توصیه‌های ایشان و از همه بالاتر جدیت ایشان در اجرا و رعایت شیوه نامه های بهداشتی كم نظیر بوده است. همه ما می‌دانیم كه پیش از شیوع این بیماری بیت ایشان محل آمد و شد بسیاری از مردم و شخصیت ها بوده است. تصاویر ایشان زمانی كه مراسم سوگواری حضرت سید الشهدا علیه الاسلام را به تنهایی برگزار كردند بسیار تاثیر گذار بود.
***یعنی باور شما این است كه رعایت شیوه نامه ها از جانب ایشان باعث شد تا اجرای این شیوه نامه ها در اماكن و ایام ویژه سال بیش از پیش رعایت شود ؟
بله، ایشان الگوی همه علما نیز شدند. الان كه مدتی از شیوع این بیماری می گذرد صحبت كردن از این موارد آسان است اما به خاطر بیاورید كه ابتدای پاندمی این بیماری چه مباحثی در زمینه تعطیلی مساجد، حرم های مطهر و همچنین برنامه های مناسبتی مذهبی و نماز جمعه و اجتماعات در جامعه مان مطرح بود. اگر درایت و تدبیر ایشان نبود و اگر قرار بود ایشان به تیم پزشكی خود و سایر متخصصین اعتماد نداشته باشند شاید اوضاع این همه گیری با وخامت بیشتری پیش می رفت. توصیه های ایشان و عمل كردن به آن ها باعث شد دیگران هم این بیماری را جدی بگیرند و درصد بیشتری از مردم شیوه نامه های مصوب ستاد مقابله با كرونا را رعایت كنند.
***پیش از بحث واكسن، رعایت شیوه نامه ها در بیت ایشان به چه صورتی بود ؟
از همان روزهای نخست همه گیری، با آقازاده های بزرگوار ایشان و مسئولین محترم دفترشان جلساتی داشتیم. در مورد این ویروس و نحوه سرایت آن توضیحاتی دادیم. من از محضرشان خواستم كه بین ایشان و هر كسی از اعضای خانواده كه به دیدارشان می آید پرده ای از پلاستیك شفاف نصب شود. ایشان تنها جایی كه مخالفت كردند در مورد كشیدن همین پرده بود. گفتند این برای من شدنی نیست. فرمودند من ماسك می زنم و حتما تاكید می كنم كه فاصله اصولی و درست رعایت شود. اما با این كه پرده ای بین ایشان و دیگران باشد راحت نبودند. به هر حال ملاقات های ایشان به حداقل رسید و به لطف و عنایت خداوند ایشان در این مدت درگیر این بیماری نشدند.
***زمانی كه واكسن های چینی و روسیه ای وارد ایران شد تصور بسیاری این بود كه ایشان هم جزو نخستین دریافت كنندگان این نوع واكسن ها باشند. شما كه جزو كادر درمان بودید احتمالا طبق شیوه نامه پیش تر از دیگر قشرها این واكسن ها را دریافت كردید. در آن زمان در این زمینه توصیه ای شد كه ایشان نیز این واكسن ها را دریافت كنند.
بله، این حساسیت وجود داشت و همان طور كه گفتم خواسته خود كادر درمان هم این بود كه با نخستین واكسن های موجود، ما سلامتی ایشان را بتوانیم حفظ كنیم. به همین دلیل من و همكاران در مورد واكسنهای مختلف از هر گوشه دنیا در حال تحقیق بودیم و در مورد تهیه، نگهداشت و شرایط انتقال این واكسن ها مطالعه می كردیم. اما كمی بعد، سیاست ایشان در باب واكسن برای ما روشن شد. وقتی با در دسترس قرار گرفتن واكسن سینوفارم و اسپوتنیك از رهبر انقلاب خواستیم اجازه دهند برای ایشان نیز از این نوع واكسن ها تزریق شود، با شرایط ایشان رو به رو شدیم. نخستین شرط ایشان این بود كه مانند دیگر مردم در نوبتی كه تعیین شده بود واكسن را دریافت كنند و نكته مهم دیگر این كه ایشان تاكید داشتند از واكسن ایرانی استفاده كنند.
***از همان موقع بود كه استرس و نگرانی كار شما را به بیماری قلبی كشاند؟
من 41 سال است كه علی رغم بیماری قلبی مشغول فعالیت هستم. خود ایشان هم همواره دغدغه سلامتی من را دارند. دلیل نگرانی من این نبود كه ایشان تاكید داشتند كه واكسن ایرانی دریافت كنند. ما به دانشمندان داخلی خود ایمان داریم. واكسن سازی در ایران از پیشینه بسیار خوب و موثری برخوردار است. اما یك نكته بسیار مهم وجود داشت. اینكه حضرت آقا زمانی این خواسته را مطرح كردند كه واكسن بركت هنوز در فاز مطالعاتی اولیه خود بود. در دور اول، این داوطلب ها بودند كه از این واكسن استفاده می كردند. بنابراین چاره ای نداشتیم غیر از اینكه از حضرت آقا بخواهیم كمی بیشتر صبر كنند.
***به عنوان پزشك ویژه ایشان مخالفتی با صبركردن در این موضوع نداشتید؟
ایشان همیشه به بهترین شكل ممكن دستورات پزشكی و دارویی را رعایت كرده و می‌كنند و همان طور كه گفتم در رعایت شیوه نامه ها پیشگام بودند اما در زمینه دریافت واكسن داخلی بسیار جدی بودند. حرفشان را هم قبول داشتم. منتها در دوره اول كارآزمایی این واكسن بودیم. نگرانی من در آن روزها به اوج خود رسید. شاید همین اضطراب ها در شدت پیدا كردن ناراحتی قلبی من موثر بود. نگرانی اول من در مورد خدای نخواسته ابتلاء ایشان به بیماری و دوم راجع به ایمن بودن واكسن و نداشتن عوارض بود. چون در آن زمان بدون عارضه بودن این واكسن هنوز برای ما مسجل نشده بود. الحمدلله ایشان پذیرفتند كه صبر كنند تا اطمینان ما بیشتر شود و ابهامات مان در زمینه درست عمل كردن این واكسن برطرف شوند. خوشبختانه به تدریج مشخص شد كه واكسن ایرانی از استانداردهای بالایی برخوردار است.
***ولی در نهایت ایشان دز نخست خود را در دوره كارآزمایی سوم دریافت كردند، درست است؟
در حال حاضر، در شرایطی هستیم كه هیچ واكسنی در جهان اجازه مصرف دائم را ندارد. یعنی تمام مجوزهای صادر شده برای همه انواع واكسن های موجود بیماری كووید در سطح جهان از نوع اضطراری هستند. در واقع به دلیل مرگ و میر بالای ناشی از این ویروس است كه فازهای مطالعاتی با سرعت بیشتری طی شده اند و این روش برای واكسن سایر بیماریها قابل قبول نیست. بنابراین نمی توانیم بگوییم كه واكسنی بر علیه این بیماری موجود هست كه هیچ عارضه ای ندارد یا مطالعه در باره آن كاملا دقیق و همه جانبه است. دلیل این موضوع هم در این است كه خود این ویروس همچنان برای جامعه محققان و دانشمندان كاملا شناخته شده نیست. از پایان فاز دوم مطالعات بر روی واكسن بركت اطمینان نسبت به عملكرد این واكسن بیشتر شد. به جایی رسید كه مسئوالن وزارت بهداشت نیز با صدور تاییدیه برای آن موافقت كردند. خوشحالی رهبر انقلاب از این موضوع به وضوح برای ما روشن بود. بعد از شروع فاز كارآزمایی سوم، ایشان دیگر صبر كردن بیشتر را غیر ضروری می دانستند. به من فرمودند كه قصد دارند با حضور مسئولان وزارت بهداشت و موسسه بركت، واكسن خود را دریافت كنند.
***بعد از تزریق فاز اول برای ایشان عارضه های ابتدایی ناشی از دریافت واكسن پیش نیامد؟
خوشبختانه هیچ نوع عوارض و علائمی در ایشان بوجود نیامد و به سلامت این دوره را نیز طی كردند. توصیه من این بود كه چون همه كارها را با دست چپ انجام می دهند، واكسن را به دست راست بزنند اما ایشان مایل بودند مانند دیگران این واكسن را به دست چپ ایشان تزریق كنیم.
***جناب دكتر مدتی است در فضای مجازی این ادعا مطرح شده كه شما با واردات واكسن مخالفید. همچنین می گویند در زمانی كه حضرت اقا نوبت اول واكسن را تزریق می كردند شما در حضور ایشان داروی رمدسیویر را بعنوان یك داروی ضد كرونا تبلیغ كردید؟
از آغاز شیوع همه گیری كرونا، فعالیت های كشورهای مختلف در برخورد با بیماری كرونا را در فرهنگستان علوم پزشكی با حضور اساتید و كارشناسان این حوزه رصد و پیگیری میكردیم. اولین راه حل مدیریت و كنترل همه گیری كرونا را واكسیناسیون عمومی می دانستیم. سال گذشته واكسن های مختلفی در برخی از كشورهای غربی و شرقی تولید و مورد كارآزمایی بالینی قرار گرفت. حدود یكسال پیش در شهریور ماه گذشته چین آمادگی داشت فاز سوم تست بالینی را علاوه بر كشور خودش در ایران هم انجام دهد) نظیر كاری كه با كوبا انجام دادیم (و برای این كار حتی واكسن رایگان در مقیاس وسیع هم ارائه دهد و سپس ایران را در دسته ویژه برای خرید قرار دهد. همانطوری كه در امارات و تركیه اینكار را انجام داد و حتی در امارات تولید ان را نیز انجام داد. امارات برای سینوفارم و تركیه برای سینوواك یكسال پیش این شرایط را پذیرفتند.
در همان زمان در كشور ما انستیتو پاستور یا رازی از این پیشنهاد استقبال كردند و گفتند این كار باعث میشود ما در حوزه تست بالینی هم پیشرفت كنیم و روشهای پیشرفته تر را بیاموزیم. جناب اقای دكتر ظریف وزیر محترم امور خارجه هم شدیدا پیگیر قضیه شدند، اما متاسفانه عده ای در داخل كشور و در كنار رسانه های فارسی زبان متعلق به غربی ها و سعودی ها كه دائما چین هراسی و روسیه هراسی را ترویج می كردند، این اقدام را كه می توانست در همان زمان تامین واكسن را در سطح گسترده ای فراهم كند، با تعصبات مغرضانه زیر سوال بردند. آنها با تبلیغات گسترده علیه واكسن های چینی و روسی و با بهانه های غیر منطقی مانع استفاده از آنها شدند. در كنار محروم كردن مردم كشور از واكسن، آنها بر واردات و خرید نوعی واكسن خاص، كه در مورد امكان تامین گسترده و همچنین سلامتی زنجیره انتقال آن نیز ابهامات بسیار زیادی وجود داشت، اصرار می ورزیدند. جدا از آنكه در واردات آن نیز ذینفع بودند. متاسفانه دولت منفعلانه برخورد كرد، ولی بعدا كه دولت اشتباه خود را متوجه شد دیگه دیر شده بود.
جناب آقای دكتر ظریف وقتی در ملاقات دیگری با وزیر خارجه چین از او درخواست واكسن بیشتر نمود، وزیر خارجه چین این واقعیت را به وی یادآوری كرده بود. متاسفانه از یكی از مدیران ستاد مقابله با كرونا شنیدم كه در مصاحبه ای ضمن انتقاد به دیپلمات های ما در بی توجهی به تامین واكسن خارجی با كنایه گفته است چرا چین كه دوست صمیمی ما است به ما واكسن كافی نمی دهد؟ باید به ایشان گفت دیپلمات های ما یكسال قبل این شرایط را فراهم كردند، ولی متاسفانه تبلیغات بی اساس و مغرضانه برخی در داخل كشور و انفعال آقایان این فرصت را سوزاند و بخاطر آن چقدر تلفات دادیم. در مورد روسیه، همچنین آقای دكتر ظریف زمانی كه برای جلب نظر دولت روسیه جهت كمك به واكسیناسیون در ایران، در مصاحبه مشترك با لاوروف تایید اسپوتنیك توسط مراجع پزشكی كشور را اعلام كرد، عده‌ای از سیاسیون جامعه پزشكی به ایشان و واكسن اسپوتنیك بدون ارائه مدرك حمله كردند. اینها با اینگونه مواضع و با ایجاد ترس در سطح جامعه و فضای مجازی باعث تاخیر یكساله واكسیناسیون شدند. امیدوارم روزی بتوانند پاسخگوی وجدانشان باشند.
در خصوص بخش دوم سوال شما باید عرض كنم متاسفانه مطالب خلاف واقع توسط عده ای به من نسبت داده می شود. اصل قضیه دروغ است، چون زمانیكه حضرت آقا نوبت اول واكسن را تزریق كردند بنده از شب قبل بدلیل مشكل قلبی در بیمارستان قلب بستری شدم و توفیق حضور خدمت ایشان را نداشتم. علاوه بر اینكه اگر هم حضور داشتم هیچ موقع و در هیچ مكانی تبلیغ و توصیه دارویی را كه اثر پذیری آن تا كنون در مورد كرونا ثابت نشده است را نمی كنم. متاسفانه امروزه تجویز داروهایی كه اثر پذیری ان هیچگونه مبنای علمی نداشته و مراكز معتبر علمی دنیا نیز تایید نكرده اند هزینه های زیادی را به بیماران تحمیل كرده است كه امیدوارم این مسئله هم ساماندهی شود.
***در ابتدای شیوع بیماری كرونا عده ای از عالمان دینی بر این باور بودند كه با تكیه بر دستورات طب سنتی می توان به درمان این بیماری رسید و نیازی به دارو و واكسن نیست. نظر رهبر انقلاب در این زمینه چه بود؟
ما با یك ویروس ناشناخته سرو كار داریم. برای این ویروس داروی خاصی كه مراحل علمی را طی كرده باشد كشف نشده است. ولی این ویروس واكسن دارد. ایشان از همان ابتدا به ساخت واكسن ایمان داشتند و باورشان این بود كه كشور ما با وجود مشكلات متعدد می‌تواند یكی از كشورهای تولید كننده واكسن كرونا باشد. من خاطره ای از ایشان دارم كه مربوط به دهه 60 است و نشان می دهد كه ایشان از همان دوره، اعتقاد راسخی به استفاده از واكسن داشتند. در ابتدای انقلاب و سال های نخست جنگ تحمیلی، بسیاری از مردم اعتقادی به واكسن نداشتند. حتی عده ای از پزشكان به دلیل نگرانی از عوارض، از تزریق واكسن ها و یا دادن واكسن فلج اطفال به فرزندان خود امتناع می كردند. در آن دوره مرحوم دكتر میرشمسی در موسسه واكسن سازی رازی فعالیت های ارزشمندی داشت. وقتی در آن دوره به عنوان وزیر بهداشت انتخاب شدم تصمیم گرفتم از نخستین برنامه های جدی ما تبلیغ برای واكسیناسیون باشد. وقتی این موضوع را با حضرت آقا در میان گذاشتم بسیار استقبال كردند. ایشان در آن زمان رئیس جمهور بودند. اولین قطره از واكسن خوراكی فلج اطفال را خودشان در دهان یكی از كودكان چكاندند و پس از آن، در سخنرانی خود خطاب به والدین، زدن واكسن فرزندان را امری واجب اعلام فرمودند. من واقعا انتظار چنین عبارتی را از سوی ایشان نداشتم. اما ایشان فرمودند كه اگر پدر و مادری بدانند كه این واكسن باعث نجات جان فرزندشان از بیماری می شود بر آنان واجب است كه نسبت به انجام این كار تعلل نكنند و آن را وظیفه خود بدانند. بعد از این سخنرانی اقبال مردم به واكسن ها بیشتر شد و در بین كشورهای منطقه از نخستین كشورهای پیشرو در زمینه ساخت و مصرف واكسن ها شدیم. رهبر انقلاب از همان روزها كه كشور در بحبوحه جنگ بود توجه ویژه ای به مسئله سلامت عمومی و واكسیناسیون داشتند. امیدوارم بتوانیم با گسترش واكسیناسیون عمومی در كشور و به ویژه در حال حاضر و بر علیه ویروس كرونا هر چه زودتر نگرانی ایشان در این زمینه را برطرف كنیم.
