چرا باید هنوز ماسك زد؟

می‌خواهند مراقبت سلامت خود و اطرافیانشان باشد، مهم است.
از زمان پیدایش و اعلام پاندمی كرونا در دنیا و همه‌گیری آن در ایران بیش از دو سال می‌گذرد، در این مدت بر اساس آمارهای رسمی حدود 520 میلیون نفر در دنیا به این ویروس مبتلا و بیش از 6 میلیون نفر بر اثر آن جان باختند. در ایران نیز بیش از هفت میلیون نفر مبتلا و بیش از 141 هزار فوتی ناشی از كرونا ثبت شده است.

آخرین موج سهمگین كرونا، نوع امیكرون از انواع ویروس‌های جهش یافته كرونا بود كه در بهمن و اسفند 1400، شیوع بالایی در كشور داشت. اكثریت مردم به این ویروس كه تا حدی عوارض آن خفیف‌تر از انواع قبلی ویروس كرونا بود، مبتلا شدند. اكنون با توجه به اینكه هنوز جهش جدیدی از ویروس كرونا اعلام نشده و مرگ و میرهای كرونا به روزانه كمتر از 10 نفر در كشور رسیده، احساس می‌شود به نوعی از ایمنی جمعی رسیده‌ایم و نگرانی و اضطراب این بیماری در جامعه كمتر شده و به همین علت دولت بازگشایی مدارس، دانشگاهها و فعالیت‌های عمومی را اعلام كرده است.

با این حال هنوز پاندمی كرونا در دنیا به پایان نرسیده است. میزان ابتلا و مرگ این ویروس در برخی كشورها مثل آمریكا، آلمان، ایتالیا، برزیل و برخی كشورهای شرق آسیا مثل ژاپن و كره‌جنوبی كه در دو سال گذشته مدیریت قابل قبولی هم در مدیریت كرونا داشتند، هنوز قابل توجه است و هر زمان احتمال وقوع جهش جدیدی در ویروس كرونا وجود دارد.

گر چه در بین طیفی از متخصصان همه‌گیر شناسایی، خوش‌بینی‌هایی نسبت به افول امواج كرونا وجود دارد اما مقامات سازمان جهانی بهداشت (WHO) همچنان توصیه می‌كنند كه مردم برای كاهش خطر انتقال ویروس كرونا در اماكن عمومی ماسك بزنند. حتی اگر مقامات محلی و مسئولان دولتی كشورها استفاده اجباری از ماسك را لغو كرده باشند.

به گفته مسئولان سازمان بهداشت جهانی، استفاده از ماسك برای پیشگیری از انتقال ویروس كرونا، همچنان بسیار مهم و مكمل سایر اقدامات احتیاطی مانند فاصله‌گذاری اجتماعی، شستن دست‌ها و تهویه مناسب در فضاهای بسته، است. توصیه كلی این است كه عموم مردم. باید از ماسك غیرپزشكی در فضاهای بسته یا در محیط‌های بیرونی در صورتی كه فاصله فیزیكی دست كم یك متری رعایت نشود، استفاده كنند و تا زمانی كه میزان انتقال كرونا در یك جامعه به صفر نرسد، استفاده داوطلبانه از ماسك در اماكن عمومی و فضاهای بسته باید ادامه داشته باشد.

سازمان بهداشت جهانی: استفاده از ماسك برای پیشگیری از انتقال كرونا همچنان بسیار مهم و مكمل سایر اقدامات احتیاطی در مقابل كووید19 مانند فاصله گذاری اجتماعی، شستن دست‌ها و تهویه مناسب در فضاهای بسته استدر ایران، وزارت بهداشت به طور رسمی، برداشتن ماسك در اماكن عمومی را اعلام نكرده و مسئولان این وزارتخانه و ستاد ملی كرونا كه متولی مدیریت این همه‌گیری در كشور است، همچنان به مردم توصیه می‌كنند، پروتكل‌های بهداشتی را رعایت كنند و از كاهش میزان رعایت پروتكل‌های بهداشتی در اماكن عمومی گلایه دارند.

بر اساس آخرین اعلام وزارت بهداشت، اكنون (هفته آخر اردیبهشت 1401) هیچ شهرستانی در كشور در وضعیت قرمز یا نارنجی كرونایی قرار ندارد. 259 شهرستان در وضعیت زرد و 189 شهرستان در وضعیت آبی قرار دارند. اما میزان رعایت پروتكل‌های بهداشتی كاهش یافته از جمله اینكه میزان استفاده از ماسك در بین شاغلان و خدمت گیرندگان در اماكن عمومی به 48.29 درصد رسیده است. بیشترین آن در استان هرمزگان با 73.38 درصد و كمترین میزان در استان قم با 37.60 درصد بوده است.
كرونا تمام نشده، احتیاط كنید
«عباس مسجدی» فوق تخصص بیماری‌های ریوی می‌گوید: با توجه به كاهش موارد ابتلا و مرگ و میر كرونا، این سوال كه آیا هنوز باید ماسك بزنیم یا نه در همه جای دنیا مطرح است. به خصوص در كشورهایی كه توانسته‌اند از موج های كرونا رد شوند. از جمله كشورمان ایران، این سوال مدام تكرار می‌شود. نكته مهم این است كه كرونا تمام نشده و خطر آن هنوز وجود دارد و با هر ترفندی ممكن است موج جدیدی به وجود آید، به همین علت توصیه می‌شود در اماكن عمومی كه احتمال خطر وجود دارد، بهتر است ماسك بزنیم اما توصیه عام كه همه افراد و همه جا ماسك بزنند مثل گذشته وجود ندارد.

وی می‌افزاید: در همه جای دنیا دیگر كسی به شدت گذشته به ماسك زدن همیشگی تاكید ندارد اما در اماكن عمومی كه فضا بسته است و جمعیت زیاد است بهتر است ماسك بزنیم. به خصوص افرادی كه خطرپذیری بیشتر یا بیماری زمینه‌ای دارند، حتما در اماكن عمومی ماسك بزنند.

فوق تخصص بیماری‌های ریوی: در اماكن عمومی كه احتمال خطر وجود دارد، بهتر است همچنان ماسك بزنیم اما توصیه عام كه همه افراد و همه جا ماسك بزنند مثل گذشته وجود ندارد

دكتر مسجدی ادامه می‌دهد: با این حال هنوز نمی‌دانیم ویروس كرونا در ماه‌های آینده چه رفتاری خواهد داشت و به خصوص نگرانی از افزایش خطر این ویروس در پاییز و زمستان كه هوا سردتر می‌شود مانند افزایش موارد آنفلوانزا، احتمال بروز موارد جدید بیشتری از ابتلا به كرونا در نیمه دوم سال وجود دارد. بنابراین باید همچنان احتیاط كنیم. پروتكل‌های بهداشتی را رعایت كنیم اما آن شدتی كه به الزام برای ماسك زدن وجود داشت دیگر مانند گذشته وجود ندارد.

استاد دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی می‌گوید: اكنون تجمع‌های مردم در پاساژها، مال‌ها، فرودگاه‌ها، رستوران‌ها یا اماكن تفریحی بیشتر از گذشته شده است. اما هنوز نگرانی وجود دارد و بهتر است در این نوع اماكن و به خصوص مترو و اتوبوس كه تراكم جمعیت در فضای كوچك زیاد است، همچنان ماسك بزنیم و تا جای ممكن پروتكل‌های بهداشتی را رعایت كنیم.

وی می‌افزاید: در مورد مراكز درمانی و بیمارستانها گر چه مانند گذشته الزامی به زدن ماسك نیست اما در مراكز درمانی بهتر است همچنان ماسك زده شود. زیرا علاوه بر خطر بیشتری كه در این اماكن وجود دارد. زدن ماسك در بیمارستانها برای عموم مردم جنبه آموزشی دارد و این نكته را یادآوری می‌كند كه هنوز همه‌گیری كرونا تمام نشده و نباید بی‌خیال باشیم. بنابراین توصیه نمی‌شود، افراد و مراجعه‌كنندگان در بیمارستانها ماسك را بردارند. نزدن ماسك در بیمارستان بدآموزی عمومی دارد.

دكتر مسجدی ادامه می‌دهد: قبول داریم كه ماسك زدن برای اكثر افراد سخت است، تنفس را سخت می‌كند، در صحبت كردن و ارتباطات اجتماعی تاثیر منفی دارد اما نمی‌توانیم به طور كلی به همه مردم بگوییم، ماسك نزنید چون هنوز خطر كرونا از بین نرفته و معلوم نیست در آینده با چه شرایطی مواجه می‌شویم.

فوق تخصص بیماری‌های ریوی در پاسخ به این پرسش كه چرا با وجود ابتلای اكثریت مردم به نوع امیكرون كرونا و غالب بودن این ویروس در شرایطی كه به نظر می‌رسد نوعی ایمنی جمعی به وجود آمده چرا باید هنوز در اماكن عمومی ماسك بزنیم، توضیح می‌دهد: چون هنوز از جهش‌های احتمالی ویروس در آینده می‌ترسیم.

وی می‌افزاید: هنوز خیالمان كاملا راحت نیست و معلوم نیست در روزهای و هفته‌های آینده با چه رفتاری از ویروس كرونا مواجه می‌شویم و با توجه به اینكه شناسایی و اعلام نوع جدید ویروس ممكن است با تاخیر همراه باشد. رعایت اصول بهداشتی و زدن ماسك به خصوص در اماكن عمومی و فضاهای بسته توصیه می‌شود و احتیاط نسبی لازم است.

وی می‌افزاید: ممكن است تا زمان بروز جهش جدید و اعلام عمومی آن، به قدری ویروس‌های جدید گسترش پیدا كنند كه كار از دست متولیان سلامت خارج شود. در گذشته چنین اتفاقاتی رخ داده است. یك ویروس جدید در كشوری دور در شرق آسیا به سرعت می‌تواند مردم بسیاری از كشورهای دنیا را مبتلا كنند و به آرامی دوباره موج جدیدی را رقم بزند. به همین به منظور پیشگیری از بروز چنین وضعیتی، به طور كلی برداشتن ماسك در همه اماكن توصیه نمی‌شود. معمولا زمانی بروز یك ویروس جدید جهش یافته در دنیا اعلام می‌شود كه شیوع زیادی پیدا كرده است.

اگرچه هیچگاه استفاده از ماسك در ایران اجباری نبوده است اما با توجه به خطرات احتمالی گسترش كرونا در آینده توصیه وزارت بهداشت این است كه مردم همچنان در اماكن عمومی ماسك بزننددكتر مسجدی می‌گوید: با وجود تاخیرهای احتمالی و لزوم احتیاط نسبی، سیستم‌های بهداشتی به خصوص در دوران همه‌گیری كرونا در سطح دنیا بسیار خوب و سریع عمل كردند. در هیچ دوره‌ای از تاریخ این اندازه از هماهنگی كشورها برای مقابله با یك پاندمی و همه‌گیری جهانی وجود نداشته است و تجربه تولید موثر واكسن كرونا در كمتر از یكسال از شیوع این ویروس یك دستاورد منحصر به فرد در دنیای پزشكی است.

با وجود كمرنگ شدن استفاده از ماسك در اماكن عمومی و توصیه كارشناسان و به نوعی احتیاط همراه با كاهش سختگیری در استفاده از ماسك، مسئولان وزارت بهداشت همچنان بر استفاده از ماسك در اماكن عمومی تاكید دارند.. «عباس شیراوژن»، سخنگوی ستاد ملی مبارزه با كرونا در این مورد می‌گوید: اگرچه هیچگاه استفاده از ماسك در ایران اجباری نبوده است اما با توجه به خطرات احتمالی گسترش كرونا در آینده توصیه وزارت بهداشت این است كه مردم همچنان در اماكن عمومی ماسك بزنند.

وزارت بهداشت: همچنان ماسك بزنید
«محسن فرهادی»معاون مركز سلامت محیط و كار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی در این باره می‌گوید: از نظر وزارت بهداشت نگرانی از افزایش موارد كرونا در كشور جدی است به خصوص اینكه مسافرت‌های داخلی و خارجی برقرار است و در فصل تابستان افزایش می‌یابد. در برخی كشورهای اروپایی و خصوص شرق آسیا مثل كره، چین و ژاپن شاهد افزایش جدی موارد ابتلا به كرونا هستیم.

وی می‌افزاید: توصیه‌های وزارت بهداشت برای كنترل كرونا تغییر نكرده و همچنان چهار اصل زدن ماسك در اماكن عمومی، رعایت فاصله فیزیكی، رعایت تهویه هوا در اماكن بسته و تزریق دزهای واكسن كرونا برقرار است. نظارت‌های وزارت بهداشت برای رعایت پروتكل‌های بهداشتی در اماكن عمومی همچنان ادامه دارد. با واحدهای متخلف برخورد می‌شود و این مراكز به به صورت موقف بین یك هفته تا یكماه تعطیل می‌شوند.

در بسیاری از كشورها مانند انگلستان شاهد افزایش دوباره موارد ابتلا بودیم بنابراین در شرایط فعلی با توجه به احتمال بروز جهش‌های جدید كرونا توصیه وزارت بهداشت همچنان استفاده از ماسك در اماكن عمومی استفرهادی می‌گوید: اگرچه بسیاری از مردم در پیك امیكرون به این نوع از ویروس كرونا مبتلا شدند اما نكته مهم این است آنتی بادی حاصل از ابتلا به این بیماری خیلی زود افول می‌كند و كم می‌شود.

بنابراین نباید انتظار ایمنی جمعی بعد از ابتلا به بیماری داشته باشیم و نه تنها با انواع و نسخه‌های مختلف امیكرون مواجه هستیم كه هر زمان امكان ابتلا به نسخه جدید این ویروس وجود دارد بلكه حتی احتمال ابتلای مجدد به همان نوع از ویروس امیكرون كه قبلا مبتلا شده‌ایم هم وجود دارد.
درنتیجه لازم است همچنان پروتكل‌های بهداشتی به خصوص ماسك زدن رعایت شود.

وی می‌افزاید: در شرایط نزولی شدن موارد ابتلا به كرونا برخی كشورها ممنوعیت استفاده از ماسك و توصیه عمومی به ماسك زدن را برداشتند اما در بسیاری از این كشورها مانند انگلستان شاهد افزایش دوباره موارد ابتلا به كرونا بودیم بنابراین در شرایط فعلی با توجه به خطر ابتلای مجدد به امیكرون و نیز احتمال بروز جهش‌های جدید همچنان توصیه وزارت بهداشت استفاده از ماسك در اماكن عمومی است.