نتایج تحقیقات جدید نشان می‌دهد كه بو‌های منفی مرتبط با حس‌های ناخوشایند و ناراحتی زودتر از بو‌های مثبت در مغز پردازش می‌شوند.
به گزارش حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان، به نقل از ساینس‌دیلی، توانایی تشخیص و واكنش به بوی‌های نامطلبوب و تهدیدات احتمالی، پیش شرط بقای ما و سایر پستانداران است. محققان موسسه كارولینسكا در سوئد با استفاده از یك تكنیك جدید توانستند روی قسمتی از سیستم عصبی مركزی كه بوی خطر را تشخیص می‌دهد مطالعاتی انجام دهند این مطالعه، كه در «PNAS» منتشر شده است، نشان می‌دهد كه بو‌های منفی مرتبط با حس‌های ناخوشایند و ناراحتی زودتر از بو‌های مثبت پردازش می‌شوند و باعث واكنش اجتنابی فیزیكی می‌شوند.
بهزاد ایروانی، محقق علوم اعصاب بالینی موسسه كارولینسكا می‌گوید: «پاسخ اجتنابی انسان به بو‌های ناخوشایند مرتبط با خطر به عنوان یك فرآیند شناختی آگاهانه تلقی می‌شد، اما مطالعه ما برای اولین بار نشان می‌دهد كه این عمل ناخودآگاه و بسیار سریع است.»
اندام بویایی حدود پنج درصد مغز انسان را اشغال می‌كند و ما را قادر می‌سازد بین میلیون‌ها بوی مختلف تمایز قائل شویم. بخش بزرگی از این بو‌ها مانند مواد شیمیایی و غذا‌های فاسد شده با تهدیدی برای سلامتی و بقای ما همراه هستند. سیگنال‌های بو پس از استنشاق از طریق بینی در عرض 100 تا 150 میلی ثانیه به مغز می‌رسند. بقای همه موجودات زنده به توانایی آن‌ها در دوری از خطرات و جستجوی پاداش وابسته است. از این رو در انسان‌ها حس بویایی برای تشخیص و واكنش به محرك‌های بالقوه مضر بسیار مهم به نظر می‌رسد.
از گذشته كشف نقش مكانیسم‌های عصبی در تبدیل بو‌های نامطبوع به رفتار‌های اجتنابی برای انسان‌ها یك راز سر به مهر بوده. یكی از دلایل این امر، فقدان روش‌های غیرتهاجمی برای اندازه‌گیری سیگنال‌های پیاز بویایی است. اكنون محققان موسسه كارولینسكا روشی را ابداع كرده‌اند كه برای اولین بار امكان اندازه گیری سیگنال‌های پیاز بویایی انسان را فراهم كرده است. این قسمت بو‌ها را پردازش می‌كند و به نوبه خود می‌تواند سیگنال‌هایی را به قسمت‌هایی از مغز منتقل كند كه حركت و رفتار اجتنابی را كنترل می‌كنند.
نتایج این مطالعه بر اساس سه آزمایش استخراج شده است كه در آن از شركت كنندگان خواسته شده است تا تجربه شش بوی مختلف، برخی مثبت و برخی منفی را ارزیابی كنند و فعالیت الكتروفیزیولوژیكی پیاز بویایی هنگام پاسخ به هر یك از بو‌ها اندازه گیری شد.
یوهان لاندستروم، استادیار گروه علوم اعصاب بالینی موسسه كارولینسكا، می‌گوید: «واضح بود كه لامپ به طور خاص و سریع به بو‌های منفی واكنش نشان می‌دهد و یك سیگنال مستقیم را در حدود 300 میلی ثانیه به قشر حركتی مغز می‌فرستد. این سیگنال باعث می‌شود كه فرد ناخودآگاه به عقب بپیچد و از منبع بو دور شود.»
او ادامه می‌دهد: نتایج نشان می‌دهد كه حس بویایی انسان برای توانایی ما در تشخیص خطرات مجاورمان مهم است و بسیاری از این توانایی‌ها ناخودآگاه‌تر از واكنش ما به خطری است كه توسط حواس بینایی و شنوایی ما ایجاد می‌شود.
