نگرانی از آلودگی حیوانات و جهش در ویروس
عضو كمیته اپیدمیولوژی بیماری كرونا با اشاره به اینكه ویروس كرونا چندان جهش‌زایی خاصی ندارد، گفت: یكی از نگرانی‌هایی كه جامعه جهانی در حال حاضر با آن روبرو است این موضوع است كه در صورت آلوده شدن حیوانات با ویروس عامل كووید-19 و بر اثر جهش هایی كه در بدن این حیوانات اتفاق می افتد، ویروس های با شدت و بیماری زایی بیشتر تولید شود.
دكتر احسان مصطفوی ، درباره آخرین تغییراتی كه ویروس كرونا داشته است، گفت: باید توجه داشت كه ویروس كووید19 خیلی خاصیت جهش‌زایی ندارد و این ثبات ژنتیكی ساخت واكسن را ممكن می‌سازد. تجزیه و تحلیل گسترده بیش از 1900 ژنوم كووید-19 از سراسر جهان، نشان داده است كه 6 سویه از این ویروس در جهان در حال گردش است و هاپلوتیپ نوع 6، هاپلوتیپ غالب بوده است. این هاپلوتیپ، اولین بار در چین گزارش شد و بعد به سایر كشورها نیز گسترش یافته است.
وی افزود: بر اساس مقاله‌ای در یكی از مجلات نیچر كه بر اساس مطالعه جهش‌های بیش از 46 هزار بیمار چاپ شده است، شواهدی بر افزایش سرایت پذیری ویروس كرونا از شروع اپیدمی تاكنون یافت نشده است. ویروس با واریانت G614 به جای واریانت اصلی D614 در پروتئین اسپایك، به سرعت در حال گسترش در جهان است. در مطالعه‌ای بر روی بیش از 25000 توالی كل ژنوم ویروس، نشان داده شده است كه جهش G614 نسبت به D614 بر اساس یك مزیت انتخابی افزایش پیدا كرده است و هیچ نشانه‌ای یافت نشده است كه بیماران آلوده به جهش نوعG614 از مرگ‌ومیر یا شدت بالینی بیشتری برخوردار باشند، اما جهشD614 با بار ویروسی بالاتر و سن كمتر بیماران همراه بوده است.
رییس مركز و پایگاه تحقیقات بیماری‌های نوپدید و بازپدید انستیتو پاستور ایران، ادامه داد: یكی از نگرانی‌هایی كه جامعه جهانی در حال حاضر با آن روبرو است این موضوع است كه در صورت آلوده شدن حیوانات با ویروس عامل كووید-19 و بر اثر جهش‌هایی كه در بدن این حیوانات اتفاق می‌افتد، ویروس‌های با شدت و بیماری‌زایی بیشتر تولید شود. تحقیقات جدیدی كه در دانمارك صورت گرفته است نشان می‌دهد در برخی مزارع این كشور با انتقال ویروس از انسان به حیوانات در مزرعه و بازگشت مجدد ویروس از حیوانات به انسان‌ها تغییرات اساسی در ویروس رخ داده است و به دنبال طغیان سویه جهش یافته كروناویروس در راسوهای مزارع راسو در دانمارك، این مقامات برای جلوگیری از نمونه جهش یافته كرونا از این حیوان، ناچار شدند بیش از 17 میلیون راسو را از بین بردند و دانمارك ادعا كرد شاخه جهش یافته كرونا از راسو در این كشور ریشه كن شده است.
وی در مورد مبتلایان بی‌علامت بیماری و نقش این گروه از بیماران در اپیدمیولوژی بیماری، تصریح كرد: یكی از وجوهی كه هنوز شناخت كاملی درباره آن حاصل نشده، این است كه افراد دارای عفونت‌های بدون علامت یا كم علامت، چه درصدی از مبتلایان را تشكیل می‌دهند. روزهای اول معرفی این بیماری به جامعه جهانی، گفته می‌شد 10 الی 15 درصد مبتلایان ممكن است بدون علامت یا با علائم خفیف باشند؛ ولی در بعضی از تحقیقات بعدی اعلام شد كه این نسبت ممكن است به حتی تا 80 الی 90 درصد مبتلایان هم برسد اما امروز حدود 45 درصد بیماران را بی‌علامت مطرح می كنند. جامعه جهانی هنوز هم در مورد این درصد، به قطعیت نرسیده است و اگر این موضوع روشن‌تر شود، قضاوت بهتری در مورد سیمای اپیدمیولوژی بیماری می‌توان داشت.
مصطفوی افزود: اگر بپذیریم كه درصد افراد بی‌علامت و ناقل، بالا است دو پیام روشن خواهد داشت؛ پیام امیدوار كننده این كه این افراد به ویروس آلوده می‌شوند بدون آنكه علامت دار شوند و ایمنی نسبی پیدا می‌كنند و پیام نگران كننده اینكه این افراد احتمالا ناقل هستند و می‌توانند احتمالا بیماری را در زمان آلودگی به بقیه هم منتقل كنند و بنابراین، راه ما برای پیشگیری دشوارتر می شود و اهمیت رعایت فاصله گذاری اجتماعی و استفاده از ماسك، بسیار بیشتر خواهد شد. بر اساس مطالعه‌ای كه در چین انجام شده است، نشان داده شده است كه حدود سه چهارم انتقال‌ها از طریق موارد بدون علامت یا موارد در مرحله قبل از علامت رخ داده است. در صورت تایید این موضوع در مطالعات بعدی، نقش بیماران بی‌علامت را در انتقال بیماری خیلی پررنگ می‌كند.
مصطفوی ادامه داد: بر اساس مطالعات نشان داده شده است كه بیشترین خطر عفونت‌زایی در تماس‌هایی بیشتر رخ داده است كه در فاصله پنج روز از عفونت در فرد ناقل بوده، یا به صورت مكرر و یا بیش از 8 ساعت بوده است. تماس مكرر و بیش از هشت ساعت به ترتیب خطر انتقال را حدودا 2 و 6 برابر می كند. هدف قرار دادن این سه فاكتور خطر (شامل زمان تماس با فرد آلوده، مدت زمان تماس و دفعات تماس) در اقدامات كنترلی، مهم و كلیدی است. در سطح جامعه نیز نشان داده شده است كه اقدامات كنترل كننده مهم برای قطع زنجیره انتقال شامل فاصله گذاری اجتماعی، ردیابی تماس‌ها به شكل وسیع، ماسك زدن، تست زیاد و قرنطینه تماس‌های نزدیك است.
وی درباره علت كاهش آمار مرگ و میر كرونایی در چند روز اخیر، گفت: پس از سه هفته كاهش تعداد بیماران بستری، انتظار كاهش تعداد مرگ روزانه را داشتیم كه این موضوع در چند روز اخیر اتفاق افتاده است. ادامه این روند متاثر از مداخلات و سیاست‌های پیش رو و همكاری مردم است. البته هنوز برای قضاوت در مورد تاثیر محدودیت‌هایی كه از اول آذرماه در كشور اجرا شده، زود است و باید حداقل 2 هفته از این مداخلات زمان بگذرد.
