این روزها موج گرمای شدید و ركوردهای دمایی جدید منجر به بروز عوارض جدی برای سلامت جسمی و روانی در بسیاری از افراد در نقاط مختلف جهان شده است.
وقتی بیش از حد گرم میشویم، چگونه بدنمان خنك میماند؟
عرق می كنیم. این تبخیر آب ناشی از تعریق است كه به خنك شدن ما كمك می كند. بر اساس یك بررسی جالب در مورد عرق كه در یك مجله علمی به نام Temperature انجام شده است، وقتی بدن از مایعات برای كمك به ادامه فعالیت غدد عرق استفاده میكند، ممكن است ما دچار كم آبی شویم.
گرمازدگی - وضعیتی كه بر اثر گرم شدن بیش از حد بدن ایجاد می شود – خطرناك است. كمبود شدید مایعات حتی میتواند باعث از كار افتادن اندامهای اصلی بدن هم شود.
طبق گزارش سازمان زمین شناسی ایالات متحده، حدود 60 درصد وزن بدن ما آب است. علاوه بر عرق، آب اساسا شامل تمام مایعات بدن ما از جمله بزاق، خون، ادرار و مایعی است كه از مفاصل ما محافظت می كند.
به طور متوسط، زنان به حدود 9 فنجان مایعات در روز و مردان به 13 فنجان مایعات نیاز دارند.
همچنین به یاد داشته باشید كه مایعات شامل آب، قهوه، چای، شیر، آب میوه و سبزیجات و سایر نوشیدنی ها است. بهتر است از نوشیدنی های مملو از شكر نیز خودداری كنید.
متخصصان اظهار كردهاند: ادرار خود را بررسی كنید. اگر تیره است، مصرف مایعات خود را افزایش دهید. همچنین از دیگر نشانه های كم آبی بدن می توان به خستگی، سرگیجه و گیجی اشاره كرد.
هنگامی كه ما به شدت عرق میكنیم، بدن ما بیشتر آب و نمك (سدیم و كلرید) و همچنین مقدار كمی پتاسیم، كلسیم، آهن و سایر مواد مغذی را از دست میدهد.
بر اساس گفتههای مركز كنترل و پیشگیری از بیماریهای ایالات متحده (CDC)، مهمترین راه برای پیشگیری از گرمازدگی، نوشیدن مایعات كافی است. منتظر نمانید تا تشنه شوید. تشنگی به تنهایی نشانگر كاهش سطح مایعات در بدن است.
هنگام كار در گرما نیز توصیه میشود كه هر 15 تا 20 دقیقه یك فنجان آب بنوشیم. همچنین سعی كنید آب را در فواصل زمانی مختلف بنوشید و از مصرف یكباره مقادیر زیادی آب بپرهیزید.
به گزارش مركز كنترل و پیشگیری از بیماریهای ایالات متحده، آب اضافی اگر غلظت نمك در خون را رقیق كند كه می تواند باعث متورم شدن سلول های مغز شود، كشنده است.
آیا تغییر آب و هوا بر افزایش خطر بروز سكته مغزی تأثیر میگذارد؟
آب و هوا و دما بر وقوع سكته مغزی تاثیر میگذارد. آب و هوای خیلی خیلی گرم یا خیلی خیلی سرد در این زمینه تاثیرگذار است.
دكتر «رابرت براون»، متخصص مغز و اعصاب مركز تخصصی «مایو كلینیك» در آمریكا می گوید: افزایش خطر سكته مغزی ممكن است با تاثیر گرما، رطوبت و سرمای شدید بر بدن مرتبط باشد.
عواملی مرتبط با فشار خون و حتی برخی از عوامل مربوط به برخی بیماری های قلبی ممكن است در این زمینه دخیل باشند.
سكته مغزی یك اورژانس پزشكی است. هرچه سریعتر درمان شوید، شانس بهبودی شما بیشتر است.
تعدادی از درمانها در زمان بروز علائم مرتبط با سكته مغزی در دسترس هستند و از جمله آنها میتوان به رفع لختهها اشاره كرد، یعنی داروهایی كه برای رفع لختهای طراحی شدهاند. این لخته در سرخرگی تشكیل میشود كه جریان خون به مغز را مسدود میكند.
همچنین درمان هایی وجود دارد كه گاهی اوقات می توان برای رفع مستقیم انسداد شریان استفاده كرد.
علائم سكته مغزی شامل شروع ناگهانی ضعف صورت، بازو یا پا، بی حسی ناگهانی در یك طرف بدن، مشكل ناگهانی در دیدن، صحبت كردن یا درك دیگران، بی ثباتی ناگهانی یا سردرد ناگهانی و شدید است.
پیامدهای گرما برای سلامت روان
همچنین دكتر «رابرت برایت»، روانپزشك «مایو كلینیك» در این باره میگوید: دادههای مطالعهای روی بیش از دو میلیون نفر نشان میدهد كه میزان مراجعه افراد برای دریافت خدمات مرتبط به سلامت روان یا میزان بروز مشكلات سلامت روان در دورههای گرمای شدید افزایش مییابد.
دادههای این مطالعه نشان داد كه میزان مراجعات برای سوء مصرف مواد، اضطراب، اختلالات خلقی و حتی افراد مبتلا به اسكیزوفرنی كه علائم بیماریشان در روزهای گرم تشدید شده بود، افزایش یافته است.
- گرما و احساسات
یك عارضه جانبی رایج گرمای شدید تحریك پذیری است كه می تواند از ناراحتی فیزیكی و اختلال در الگوهای خواب ناشی شود. خستگی ناشی از تعریق، كار در گرما و كمبود خواب با كیفیت میتوانند باعث ایجاد استرس در افراد شود.
دكتر برایت می گوید افراد ممكن است به دلیل گرما تحریك پذیر شوند. این وضعیت میتواند بر خلق و خو و همچنین احساسات افراد تاثیرگذار باشد.
این متخصص توصیه میكند كه افراد در زمانی كه تحریك پذیر هستند این موضوع را در ذهن داشته باشند كه دیگران هم به دلیل گرما در چنین وضعیتی هستند و درك متقابل میتواند به مقابله با چالشهای روزمره كمك كند.
- گرما و داروهای روانپزشكی
برخی از داروها می توانند خطر مسائل مربوط به گرما را از دیدگاه روانپزشكی و پزشكی افزایش دهند. به عنوان مثال، دیورتیكها یا داروهای ادرارآور می توانند باعث افزایش برونده ادرار شده و منجر به كم آبی بدن، تغییر وضعیت ذهنی و مه مغزی شوند.
همچنین داروهایی كه برای سلامت روان برای بیماریهایی مانند اسكیزوفرنی یا دوقطبی استفاده میشوند نیز میتوانند تنظیم گرما و توانایی شما برای احساس گرمای بیش از حد را تغییر دهند.
كم آبی همچنین می تواند بر سطوح برخی از داروها مانند لیتیوم در خون تأثیر بگذارد كه در نهایت غلظت دارو در خون افزایش یافته و به طور بالقوه می تواند عاملی برای مسمومیت شود. به گفته دكتر برایت، اگر دچار كم آبی بدن شوید، سطح لیتیوم شما می تواند به میزان قابل توجهی افزایش یابد كه این امر میتواند منجر به آریتمی قلبی، كما، تشنج و حتی مرگ شود.
نوشیدن زیاد آب و خنك ماندن می تواند به كاهش این خطرات كمك كند. در همین حال متخصصان توصیه میكنند كه اگر افراد با انجام این راهكارهای ساده نتوانستند این مشكلات را برطرف كنند، بهترین راهكار مراجعه به یك متخصص سلامت روان و دریافت كمك از وی است.
دمای بسیار بالا كار یا ورزش ایمن در بیرون از منزل را غیرممكن می كند، بیماری های قلبی و ریوی را تشدید كرده و آلودگی هوا را بدتر می كند. گرما به ویژه برای افرادی كه در فضای باز كار می كنند و برای نوزادان و افراد مسن خطرناك است. با این حال هنگامی كه گرما با رطوبت تركیب شود به مراتب كشندهتر میشود.
تغییرات اقلیمی نقش مهمی را در گرمایش زمین ایفا میكند. در همین حال عامل مهم دیگر بازگشت پیش بینی شده پدیده آب و هوایی «ال نینو» است. سازمان جهانی هواشناسی (WMO) میگوید این تركیب قرار است دمای جهانی را به ركورد جدیدی در پنج سال آینده برساند در حالی كه كارشناسان آب و هوایی اظهار كردهاند كه این اتفاق میتواند در سال جاری میلادی یا سال آینده میلادی (2024) رخ دهد.