با آغاز سال تحصیلی، مدارس كشور بار دیگر با شور و شوق دانش‌آموزان جان می گیرند. در این میان، رسانه‌ها به‌ویژه رادیو، نقشی حیاتی در همراهی و آموزش این نسل پویا ایفا می‌كنند. برنامه «زنگ تفریح» رادیو سلامت كه از سه سال پیش با همكاری وزارت آموزش و پرورش و با محوریت عروسك دوست‌داشتنی سیبك، فضایی شاد و آموزشی برای كودكان دبستانی فراهم كرده است، توانسته بیش از 30 هزار سفیر سلامت را در سراسر كشور تربیت كند.
فرصت‌های طلایی برای دانش‌آموزان
به گزارش روابط عمومی رسانه ملی، برنامه «زنگ تفریح» با رویكردی موزیكال و نمایشی، مفاهیم بهداشتی و سبك زندگی سالم را به زبانی كودكانه آموزش می‌دهد. در این گزارش، به سراغ عوامل این برنامه رفته‌ایم تا از نزدیك با چالش‌ها، موفقیت‌ها و چشم‌انداز زنگ تفریح بیشتر آشنا شویم؛ گزارشی كه از ایده اولیه تا اجرای موفقیت‌آمیز، داستانی از عشق، تعهد و خلاقیت را روایت می‌كند.
آموزش نكات بهداشتی در مدرسه، فقط یك تكلیف نیست؛ بلكه یك سرمایه‌گذاری عمیق برای سلامت جسمی و روانی نسل آینده است. این جمله، نقطه شروع گفت‌وگوی ما با نازیلا نظمی، تهیه‌كننده پرتلاش برنامه زنگ تفریح رادیو سلامت است. او با اشاره به این كه دانش‌آموزان ساعات طولانی از روز خود را در محیط مدرسه سپری می‌كنند، بر اهمیت رعایت بالاترین استانداردهای بهداشتی در این فضا تاكید كرد: رعایت این استانداردها نه تنها به بهبود عملكرد تحصیلی، افزایش روحیه و تمركز كودكان كمك می‌كند، بلكه مهم‌تر از آن، فرهنگ بهداشت را در جامعه نهادینه ساخته و به كاهش شیوع بیماری‌ها منجر می‌شود.
نظمی با اشاره به تاریخچه برنامه گفت: برنامه «زنگ تفریح» كاری از فضای مجازی رادیو سلامت است كه از سال 1401، با همكاری وزارت آموزش و پرورش ، كار خود را آغاز كرد. هدف اصلی ما از همان ابتدا، آموزش هدفمند و در عین حال جذاب نكات بهداشتی و سلامتی به گروه سنی كودك، به‌ویژه دانش‌آموزان مقاطع پیش‌دبستانی تا ششم ابتدایی بود.
او افزود: این برنامه كه با تم موزیكال و نمایشی طراحی شده، تلاش می‌شود تا مفاهیم مهمی چون سبك زندگی سالم، تغذیه صحیح، اهمیت تحرك بدنی و سایر اصول تربیتی را به زبانی ساده و كودكانه به مخاطبان خود منتقل كنیم.
تهیه كننده زنگ تفریح همچنین به بخش‌های دیگر برنامه اشاره كرد: ما در برنامه صدای دانش‌آموزان را پخش می‌كنیم. با توجه به پویش‌هایی كه برگزار می‌كنیم و موضوعاتی كه مشخص می‌كنیم، آنها پاسخ می‌دهند. سیبك نیز با سفیران سلامت كه گوینده افتخاری برنامه هستند، در استودیو گفت‌وگو می‌كند. بخش دیگری نیز داریم كه آموزش‌های بهداشتی و سلامتی در قالب ترانه آماده و پخش می‌شود.
برنامه زنگ تفریح در حال حاضر بیش از 30 هزار عضو فعال دانش‌آموزی در كانال شاد دارد كه با عنوان سفیران سلامت فعالیت می‌كنند. این را نظمی با افتخار اعلام كرد و افزود: این سفیران كوچك، نقش مهمی در اشاعه فرهنگ تندرستی، نشاط و پویایی در مدارس و جامعه ایفا می‌كنند و در واقع مروجین سلامت در محیط پیرامون خود محسوب می‌شوند.
او درباره پویش‌های برنامه توضیح داد: ما ماهانه، پویش‌های متنوعی را با موضوعات روز و متناسب با مناسبت‌های تقویمی، به‌ویژه با محوریت سلامت، برگزار می‌كنیم. دانش‌آموزان با ارسال پیام صوتی یا ویس در این پویش‌ها شركت می‌كنند و به قید قرعه جوایزی دریافت می‌كنند. این مشاركت، علاوه بر ایجاد انگیزه، دانش‌آموزان را در آموزش نكات بهداشتی به همسالانشان نیز سهیم می‌سازد.
نظمی همچنین به فرصت‌های طلایی برای دانش‌آموزان اشاره كرد: بسیاری از دانش‌آموزانی كه به گویندگی و اجرا علاقه دارند، به‌خصوص آنهایی كه ساكن تهران یا اطراف آن هستند، می‌توانند به استودیو ضبط برنامه زنگ تفریح بیایند و در كنار سیبك تجربه گویندگی را كسب كنند. برای دانش‌آموزان شهرستان‌ها نیز امكان ارسال فایل‌های صوتی، كلیپ، فیلم، شعر، متن و نكات بهداشتی فراهم است تا بتوانند در جمع سفیران سلامت قرار گیرند.
تهیه كننده برنامه در پایان افزود: روزانه پیام های صوتی بیشماری از كاربران و دانش‌آموزان سراسر كشور دریافت می‌كنیم. تمام تلاش ما این است كه با آموزش نكات بهداشتی و سلامت در حوزه‌های مختلف سلامت روان، سلامت جسم و سلامت اجتماعی، به كودكانمان كه آینده‌سازان این مملكت هستند، آموزش‌های لازم را ارائه دهیم.
سیبك، از قصه مادربزرگ تا سفیر سلامت كودكان ایران
در دل برنامه زنگ تفریح عروسك دوست‌داشتنی "سیبك" نقشی محوری ایفا می‌كند. مریم باقری، صداپیشه سیبك كه سابقه‌ای طولانی در عرصه رادیو و هنر دارد، با اشتیاق فراوان از این شخصیت سخن گفت: از سال 1387 در رادیو فعالیت دارم؛ ابتدا به عنوان نویسنده، برنامه‌ساز و بعدتر به عنوان صداپیشه و گوینده. البته در كنار رادیو، در تئاتر و تلویزیون هم به عنوان كارگردان و بازیگر تجربه كسب كرده‌ام.
باقری با اشاره به سابقه سیبك توضیح داد: نزدیك به هفت یا هشت سال پیش، سیبك را با عنوان سیبك و قصه‌های مادربزرگ به رادیو سلامت معرفی كردم. آن برنامه هر شب ساعت 21 پخش می‌شد و استقبال فوق‌العاده‌ای از آن شد، به‌خصوص از سوی كودكان.
او ادامه داد: با شروع برنامه زنگ تفریح در سه سال اخیر كه به‌طور خاص در مدارس پخش می‌شود، ارتباط بچه‌ها با سیبك عمیق‌تر شده است. آنها سیبك را خیلی دوست دارند و حتی در شهرستان‌ها نیز با ارسال فیلم‌ها و كلیپ‌ها در پویش‌های ما شركت می‌كنند و همكاری فوق‌العاده‌ای با ما دارند.
باقری به روش تربیتی سیبك كه كلید موفقیت برنامه است، اشاره كرد: سیبك طوری طراحی شده كه گاهی با انجام یك كار اشتباه، بلافاصله كار درست را به بچه‌ها یاد می‌دهد. سعی می‌كنم همیشه در دنیای واقعی به دنبال تجربه كردن و زندگی كردن باشم؛ به خصوص در ارتباط با كودكان. برای این كه ارتباط خوبی با بچه‌ها برقرار كنیم، باید دنیایشان را بشناسیم؛ بفهمیم چه چیزهایی را دوست دارند، آرزوهایشان چیست و از چه چیزهایی بدشان می‌آید.
سفیران سلامت؛ ارتش كوچك آموزش و تندرستی
او اضافه كرد: بهترین عنصری كه دارم، خود بچه‌ها هستند. ضرب‌المثل هر چه از دل برآید، لاجرم بر دل نشیند، واقعاً در مورد كار ما صدق می‌كند. ما تلاش می‌كنیم تا به دل بچه‌ها نفوذ كنیم، دنیایشان را بفهمیم و همان چیزی را ارائه دهیم كه دوست دارند. حتی اگر اشتباه باشد، سیبك این جسارت را دارد كه از دل آن اشتباه، مفاهیم درست را آموزش دهد و بچه‌ها این جسارت را دوست دارند. وقتی می‌بینند هم كار درست را یاد می‌گیرند و هم با سیبك ارتباط برقرار می‌كنند، این ارتباط دوچندان می‌شود.
باقری با بیان عمق علاقه خود به رادیو، گفت: رادیو برایم همیشه عشق بوده است. وقتی پای عشق در میان باشد، آدم نمی‌تواند درباره سختی‌ها، مشكلات و چالش‌های كارش صحبت كند. اگر عاشقانه رادیو را دوست نداشتیم، حتماً نمی‌توانستیم دوام بیاوریم. تمام سال‌هایی كه در رادیو كار كرده‌ام، تمام تلاشم این بوده كه كار درست، شایسته و درخور شنوندگان عزیز و مردم را تقدیمشان كنم. باید در نظر گرفت كه شنونده رادیو، شنونده‌ای فهیم، باسواد و بادانش است. اگر با این پیش‌فرض جلو برویم و برنامه‌های درست و درخوری را به آنها تقدیم كنیم، تلاشمان چندین برابر می‌شود و نتیجه مطلوب حاصل خواهد شد.
عروسك‌گردانی؛ دمیدن روح در كالبد «سیبك»
سارا عرب پوریان، عروسك‌گردان سیبك، دیدگاه جالب خود را در مورد این حرفه اینگونه بیان كرد: عروسك‌گردان به عروسك روح می‌دهد. یك جسم، اگر جان و روح نداشته باشد، عروسك‌گردان است كه به آن روح و وجودیت می‌بخشد.
او با اشتیاق ادامه داد: حتی وقتی خودم عروسك‌گردانی می‌كنم، احساس می‌كنم سیبك یك موجود زنده است و آن را حس می‌كنم. یادم می‌آید وقتی خیلی كوچك بودم، عروسك‌های كوچك دستی داشتم كه با آنها بازی می‌كردم و خیلی دوستشان داشتم. حتی در همان عالم بچگی، برایشان صدا می‌گذاشتم و عروسك‌گردانی می‌كردم. البته تجربه كنونی متفاوت و سخت‌تر است.
عرب پوریان در مورد همكاری با مریم باقری گفت: مریم باقری صداپیشه عروسك سیبك است و من عروسك را هدایت می‌كنم. این كار نیاز به تمركز بسیار بالا دارد تا بتوانیم با صدا هماهنگ شویم و لب‌زنی (lip-sync) درست انجام دهیم. وقتی صداپیشه صحبت می‌كند، من باید واكنش درست را نشان دهم و عروسك را حركت دهم. این تجربه بسیار خوب و جذابی است و واقعاً از آن راضی‌ام.
برنامه زنگ تفریح در این سه سال كه در كنار دانش‌آموزان بوده، توانسته مخاطبان زیادی را جذب كند. بسیاری از دانش‌آموزان، مسئولان، خانواده‌ها و مراقبان سلامت، این برنامه را می‌شناسند و پیگیر رادیو سلامت هستند. آنها با ارسال پیام صوتی و شركت در پویش‌ها، اشتیاق و علاقه خود را برای همراهی با رادیو سلامت نشان داده‌اند.
این برنامه حاصل تلاش جمعی و هماهنگ عوامل آن است كه با همكاری محمد یوسفی مدیر گروه برنامه، نازیلا نظمی تهیه‌كننده، فرشته قربانی مجری بازیگر، مریم باقری صداپیشه عروسك سیبك و سارا عرب پوریان عروسك‌گردان سیبك و دیگر همكاران تولید می‌شود. مخاطبان می‌توانند برنامه «زنگ تفریح» را شنبه تا چهارشنبه، ساعت 8:50 از موج اف.ام ردیف 102 مگاهرتز، از صدای دانش، نشاط و آرامش، رادیو سلامت بشنوند.
«زنگ تفریح» رادیو سلامت، فراتر از یك برنامه رادیویی، یك حركت فرهنگی و آموزشی جامع است كه با عشق، تعهد و خلاقیت عوامل خود، توانسته است پلی مستحكم میان شادی، بازی و آموزش مفاهیم حیاتی سلامت برای كودكان ایران بسازد. این برنامه نشان می‌دهد كه چگونه رسانه، با رویكردی نوآورانه و با درك عمیق از نیازهای كودكان، می‌تواند در امر آموزش و پرورش یاری‌رسان باشد و آنها را برای مواجهه با چالش‌های زندگی، مجهز سازد. زنگ تفریح گامی است استوار در مسیر تربیت نسلی سالم، آگاه و شاداب.
