و احساس تعلق به آن‌ها دارد؟ آیا دلبستگی نسبت به مادر تأمین نشده؟ آیا كودك در خانه احساس امنیت را نسبت به والدین ندارد؟ و سوال‌های دیگری از این قبیل كه باید با بررسی دقیق برای تمام این سوال‌ها پاسخ پیدا كرد.
دكتر مهسا ساداتی ظهار كرد: افراد وقتی صاحب فرزند می‌شوند یك سری اسباب‌بازی برای كودك خود تهیه می‌كنند تا با آن‌ها سرگرم باشد و بازی كند. بچه‌ها در سنین زیر 6 ماه بیشتر تمایل به اسباب‌بازی‌هایی مثل جغجغه دارند. بچه‌ها در این سن درك چندانی از اسباب‌بازی ندارند و نمی‌توانند وسایل بازی را در دست بگیرند یا بغل كنند و در مواردی اسباب‌بازی‌هایی كه صدا دارند حواس بچه را بیشتر به سمت خود جلب می‌كنند.

وی افزود: تمایل كودكان زیر سه سال بیشتر به اسباب‌بازی‌هایی است كه نوعی مشابهت به انسان و آغوش مادر دارد. كودك به اسباب‌بازی‌های نرم و پولیشی میل بیشتری دارد، عروسك را بغل می‌كند و حتی با آن می‌خوابد چون نیاز به امنیت و آرامش كودك از طریق اسباب‌بازی‌های نرم تأمین می‌شود.

سادتی اظهار كرد: یك طرح و ایده جالب در مهدكودك‌ها وجود دارد به این صورت كه كودكان بعضی روزها از خانه اسباب‌بازی با خود به همراه می‌برند. هر كودك یك عروسك یا هر وسیله بازی كه بیشتر دوست دارد از منزل به مهد می‌آورد این كار به این خاطر است كه احساس امنیت بچه‌ها در مهد بیشتر شود و حس بهتری را نسبت به مهد داشته باشند.

این روانشناس بابیان اینكه دلبستگی بچه‌ها به عروسك ممكن است تا سن 8 -9 سالگی هم ادامه پیدا كند خاطرنشان كرد: اگر این وابستگی بیشتر شد نیاز به بررسی دارد كه چرا كودك تا این اندازه به عروسك‌هایش دلبسته شده و احساس تعلق به آن‌ها دارد؟ آیا دلبستگی نسبت به مادر تأمین نشده؟ آیا كودك در خانه احساس امنیت را نسبت به والدین ندارد؟ و سوال‌های دیگری از این قبیل كه باید با بررسی دقیق برای تمام این سوال‌ها پاسخ پیدا كرد.

وی بابیان اینكه كودكانی كه وارد مقطع دبستان می‌شوند ممكن است وابستگی زیاد آن‌ها به عروسك به سه دلیل باشد اظهار كرد: اولین عامل استرس و اضطرابی است كه در كودك وجود دارد. بچه 8-9 ساله‌ای كه خیلی بیش‌ازحد به عروسك وابسته است، با عروسك می‌خوابد، آن را بغل می‌كند و گاهی با او حرف می‌زند، ممكن است دچار اضطراب بالا باشد. این استرس ممكن است از مدرسه باشد، كودك مدرسه هراسی، ترس از مدرسه و ترس از انجام تكالیف و ترس از ارتباط با دوستان دارد كه عدم اعتمادبه‌نفس یا عزت‌نفس او را دچار اضطراب شدید كرده است.

ساداتی تصریح كرد: كودك مضطرب خود پنداره ضعیفی دارد و خودش را كمتر از آن چیزی كه هست در نظر می‌گیرد و فكر می‌كند با دیگران نمی‌تواند ارتباط درستی داشته باشد. در این شرایط ازنظر روانشناسی احتمال دارد كودك سركوب‌هایی را از طرف خانواده گرفته باشد كه در این شرایط كودك دچار اختلال یادگیری است و برای احساس امنیت و آرامش به عروسكش پناه می‌برد و سطح بالای استرس خود را با در آغوش گرفتن عروسك پایین می‌آورد.

وی دومین دلیل وابستگی زیاد كودك را تنش‌های موجود در خانواده است دانست و افزود: اگر كودك در خانواده‌ای رشد كند كه اطراف خود خشم و پرخاشگری ببیند، دعوا و روابط نادرست والدین را مشاهده كند، درنتیجه احساس عدم امنیت دارد. مادر یك‌بار قهر كرده از خانه رفته، پدر دعوا كرده، خشم داشته، شیء پرت كرده و یا شكسته است. تمام این‌ها می‌تواند عواملی باشد كه كودك با پناه بردن به عروسك برای لحظاتی به آرامش برسد و ترس و استرس او پایین بیاید.

ترس از تنها ماندن و پناه بردن به عروسك
این روانشناس و متخصص حوزه كودك گفت: سومین دلیل دوست داشتن و دلبسته شدن كودك به عروسك می‌تواند ترس از تنها خوابیدن باشد، كودكی كه نمی‌تواند تنها بخوابد و می‌ترسد، ممكن است به عروسك پناه برده آن را بغل كند و بخوابد. البته این خوابیدن با عروسك و دلبستگی اگر در سنین بالاتر هم اتفاق بیفتد درحالی‌كه از دوره سنی كودك گذشته، نیاز به پیگیری از طریق مشاور و روانشناس دارد تا مشكل پیدا شود و اگر نیاز به درمان دارد باید حتماً انجام شود.

وی با اشاره به خاله‌بازی توسط كودكان اظهار كرد: البته بازی با عروسك‌ها مثل خاله‌بازی می‌تواند یك بازی تخیلی و یك بازی نمادین برای كودكان باشد كه اگر درحد نرمال انجام شود می‌تواند بخشی از رشد مفید كودك باشد و هیچ اشكالی ندارد و در سن پایین و در حد نرمال بلامانع است؛ ولی اگر زیاد شود و دلبستگی به عروسك‌ها عامل این رفتار باشد، باید علت را پیگیری كرد.

این مشاور با اشاره به استفاده از عروسك‌های نمایشی افزود: یك سری از بازی‌ها به‌صورت نمادین است كه بچه‌ها از عروسك‌ها استفاده می‌كنند مثل خاله‌بازی كه بچه‌ها نقش بازی می‌كنند و خودشان را به‌جای دیگری می‌گذارند كه از این روش بازی می‌توان برای درمان مشكلاتی كه در ارتباطات اجتماعی آن‌ها دیده می‌شود، استفاده كرد. به‌عنوان‌مثال بچه‌ای كه نمی‌تواند با دوستان خود ارتباط بگیرد یا بچه‌ای كه نمی‌تواند اسباب‌بازی‌هایش را با دیگران تقسیم كند، بچه‌هایی كه در جمع بچه‌ای دیگر را كتك می‌زنند و از دست بچه‌های دیگر چیزی را می‌كشند، با این روش اصلاح خواهند شد.

وی گفت: وقتی رفتارهای زشت و ناخوشایند توسط عروسك برای كودك بازی می‌شود و از عروسك‌های نمایشی برای ارتباط بهتر و مؤثرتر استفاده می‌كنیم، درواقع به كودك نشان می‌دهیم كه با رفتار بد عروسك چه اتفاقی می‌افتد. در ادامه بچه این را به دنیای واقعی خودش می‌برد و می‌بینیم كه بعد از دیدن و تكرار این‌گونه از نمایش‌های آموزشی، بچه یاد می‌گیرد كه چطور با دیگران ارتباط بگیرد و رفتارش را درست می‌كند.

این روانشناس و متخصص روانشناسی كودك با برشمردن مزیت‌های استفاده از عروسك‌های نمایشی برای رشد كودكان اظهار كرد: عروسك‌های نمایشی به‌جز آموزش برای ارتباط بچه‌ها با دیگران، به كودك تحمل باخت در بازی‌ها را می‌دهد، بچه از طریق نمایش به‌طور غیرمستقیم آموزش می‌بیند، اسباب‌بازی‌هایش را با بچه‌های دیگر تقسیم كند. انتقال مفاهیم با عروسك‌های نمایشی وجود دارد، بروز احساسات كودكان با عروسك‌های نمایشی و تقویت‌ گفتار و بیان كودكان با نمایش عروسكی بیشتر است.