فوق تخصص روانپزشكی كودك و نوجوان با اشاره به اینكه بسیاری از كودكان هنگام جدا شدن از والدین مضطرب می‌شوند، توصیه‌های مهمی به والدین در خصوص رفتن دانش آموزان به مدرسه ارائه كرد.
از چند روز دیگر صدای زنگ مدارس به گوش می‌رسد و سرو صدا وذوق و شوق زیاد دانش‌آموزان برای كسب علم و دانش در مدارس كشور فرا گیر می‌شود.دانش‌آموزان كلاس اولی به عنوان دانش‌آموزان تازه كار و افرادی كه برای اولین بار تجربه درس و مشق خواندن را كسب می‌كنند گروهی هستند كه غالب آنها در روزهای ابتدایی سال تحصیلی با ترس و اكراه از خانواده و به ویژه مادران خود جدا می‌شوند.
ترس كودك از مدرسه از ابتدای مهر ماه و آغاز حضور كودكان در مدارس، بروز پیدا می‌كند. با شروع مدارس بسیاری از والدین دچار استرس و نگرانی می‌شوند. همچنین بسیاری از كودكان نیز هراس خود را از مدرسه رفتن بروز می‌دهند. در مدرسه ممكن است وجود عواملی از قبیل نوع برخورد معلم و كادر مدرسه با كودك، رفتار اجتماعی كودك، ساختار نظام آموزشی مدرسه، انجام دادن تكالیف سنگین و حتی محیط مدرسه نیز در كم یا زیاد شدن هراس كودك تاثیرگذار باشد.
وجود ترس كودك از مدرسه و اضطراب باعث می‌شود كودك از مدرسه رفتن امتناع كنند و یا به اجبار به مدرسه فرستاده شود. شدت استرس حضور در مدرسه در كودكان به شكل‌های مختلفی از جمله دل درد، سر درد، حالت تهوع، تب، حالت گیجی و غیره خود را نشان می‌دهد.
در این وضعیت توصیه می‌شود والدین و معلمان با یكدیگر هماهنگ باشند و با ایجاد شرایط مساعد در منزل و مدرسه، حس ترس را در كودك از بین ببرند. در این گزارش تلاش می‌كنیم به ذكر نكاتی بپردازیم كه لازم است معلمان و والدین نسبت به آنها آگاهی داشته باشند تا بتوانند كودك را از این هراس و اضطراب رها كنند.علت ترس كودكان از مدرسه می‌تواند ریشه در مشكلات خانوادگی، فردی و یا محیطی داشته باشد.
داشتن اضطراب جدایی؛ مهم‌ترین علت ترس كودك از مدرسه
مهم‌ترین و اصلی‌ترین علت ترس كودك از مدرسه، اضطراب جدایی از والدین است. برخی كودكان هنگامی كه از خانه خارج شده و یا از والدین خود جدا می‌شوند، دچار اضطراب بیش از حد می‌شوند. این استرس ممكن است سایر عملكرد كودك را با مشكل مواجه كند و او را در انجام كارهای شخصی خود ناتوان سازد.
این كودكان تمایل دارند در آغوش پدر و مادر خود باشند و یا در طول روز مدام آنها را در خانه تعقیب می‌كنند و هیچ زمانی را به تنهایی سپری نمی‌كنند. كودكانی كه دچار اضطراب جدایی از والدین هستند، هنگام دور شدن از پدر و مادر بی‌تاب می‌شوند و به دنبال عذر و بهانه هستند تا دوباره نزد آنها بازگردند.
در صورتی كه این اختلال درمان نشده باقی بماند، باعث هراس كودك از مكان‌های مختلف می‌شود و روابط اجتماعی او را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد. كودكانی كه مادران آنها دچار اضطراب و افسردگی هستند، بیشتر از سایر كودكان به این اختلال دچار می‌شوند.
امین ماهورام،فوق تخصص روانپزشكی كودك و نوجوان و استاد دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی اظهار كرد: ترس از مدرسه یكی از مشكلات شایع در دوران تحصیل است كه به ویژه در سال‌های ابتدایی دبستان بیشتر دیده می‌شود.
فوق تخصص روانپزشكی كودك و نوجوان با بیان اینكه وجود استرس در والدین می‌تواند مقدار نگرانی و اضطراب فرزندان را به مراتب افزایش دهد، توصیه كرد: تا زمانی كـه خودتان آرامش نداشته باشید نمی‌توانید بـه فرزند خود نیز كمك كنید.
وی با بیان اینكه هراس از مدرسه، ترس بیش از حدی است كه در مورد برخی كودكان در خصوص رفتن و ماندن در مدرسه وجود دارد، افزود: این كودكان ممكن است در مكان‌های دیگر بتوانند دوری از مادر را تحمل كنند.
ترس از مدرسه چند علتی است
فوق تخصص روانپزشكی كودك و نوجوان خاطر نشان كرد: ترس از مدرسه می‌تواند از بخش خاصی از مدرسه، عملكرد تحصیلی، محیط مدرسه یا در اثر تجربه اتفاق‌های ناخوشایند، مانند آزار دیدن از دوستان در مدرسه یا مشكلاتی در مسیر خانه تا مدرسه باشد، در این موارد پی بردن به علت هراس، برای مداخلات درمانی ضرورت دارد.
ماهورام با اشاره به اینكه برخی كودكان هنگام جدا شدن از مادر اضطراب شدیدی تجربه می‌كنند، توضیح داد: در مواردی هم كودك حتی در خانه هم مانند سایه مادرش را دنبال می‌كند تا به این وسیله بر اضطراب خود غلبه كند. چنین كودكانی به جدا شدن از مادر(یا هركدام از والدین) و خانه، تمایلی نشان نمی‌دهند، چون به شدت وابسته‌اند.
وی با تاكید بر اینكه اضطراب جدایی می‌تواند به صورت‌های گوناگون، حتی شكایات جسمی مانند درد‌های شكمی، حالت تهوع، بی اشتهایی، مشكلات خواب، سردرد و كابوس‌های شبانه خود را نشان دهد، افزود: در صورت بروز علایم اضطراب جدایی در نوجوانان، باید بررسی و درمان جد‌ی‌تر باشد، زیرا در برخی موارد علایم اولیه افسردگی نوجوانان همین اضطراب جدایی است.
كودكان را تهدید نكنید
فوق تخصص روانپزشكی كودك و نوجوان به والدین توصیه كرد: كودك به جزییات همه قوانین و مقررات مدرسه واقف نیست و تهدید و ترساندن آنها می‌تواند مشكل‌آفرین باشد؛بنابراین هرگز او را از معلم نترسانید، مثلا به او نگویید اگر غذا نخوری به معلمتان خواهم گفت.
از چند روز قبل از شروع مدرسه، فرزند خود را صبح زود بیدار كنید
عضو هیأت علمی دانشگاه گفت: برای آن كه بتوانید استرس و نگرانی شروع مدرسه فرزندان‌تان را كاهش دهید باید بـه سراغ روش تمرین و تكرار بروید؛ یعنی باید تغییرات روزمره‌ای را كه بعد از شروع سال تحصیلی در زندگیشان رخ می‌دهد پیش از آن زمان كم‌كم ایجاد كنید تا خود را به آنها عادت دهند. برای مثال شـما می‌توانید از چند روز قبل از شروع مدرسه، فرزند خود را صبح زود بیدار كنید.
والدین بصورت تدریجی از كودك دور شوند
ماهورام ادامه داد: تعداد زیادی از والدین عادت دارند كـه تا لحظه آخر در كنار فرزند خود بمانند و خیال كودك خود را راحت كنند، در حالی كه این كار باعث می‌شود جدایی كودك از والدین سخت‌تر شود. بهتر است والدین بصورت تدریجی از كودك دور شوند تا هم برای كودك قابل تحمل باشد و هم بتوان پس از مدتی ترس از جدایی را از بین برد.
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی به والدین یادآوری كرد: اگر كودك شـما دچار مشكلات جدی و یا اختلالات مشخصی نباشد، می‌تواند یاد بگیرد كـه خودش را با شرایط جدید و رفتن بـه مدرسه تطابق دهد. علاوه بر آنكه مهم است به ترس‌ها و نگرانی‌های فرزند خود توجه كنید و آنها را نادیده نگیرید، بـه فرزند خود بگویید در كنار او هستید و می‌توانید با كمك یكدیگر آمادگی لازم را برای این مرحله تازه از زندگی او ایجاد كنید.
دقت كنیم! كه جدا كردن كودكان از خانه و والدین به ویژه كودكان كلاس اولی كه برای نخستین بار به مدرسه می‌روند نیازمند صبر و حوصله و سعه صدر و مهربانی همراه با درایت است تا ضمن اینكه فرزند دلبندمان آسیب روحی و روانی نبیند از كلاس و مدرسه نیز محروم نشود.
