افتادگی لگن در زنان زمانی رخ می‌دهد كه لگن از جایگاه اصلی خود پایین بیاید. لغزش رو به جلو یا پایین آمدن اندام‌ها را اصطلاحاً افتادگی آن اندام می‌گویند. افتادگی گاهی محدود به یك اندام می‌شود و گاهی چندین عضو را درگیر می‌كند.

زمانی كه بافت پیوندی و عضله‌های نگهدارنده لگن ضعیف یا بیش از حد كشیده شوند، لگن دچار افتادگی می‌شود. مثانه، میزراه، راست روده، رحم و واژن اندام‌هایی هستند كه ممكن است افتادگی لگن آنها را نیز درگیر كند.

افتادگی لگن عمدتاً در زنان مشاهده می‌شود و در بانوان بالای 50 سال شایع‌تر است. افتادگی لگن در زنان مشكل نادری نیست؛ به ویژه در زنانی كه چند زایمان را پشت سر گذاشته‌اند احتمال ابتلا به این عارضه زیاد است. احتمال بروز این ناراحتی در بانوان پس از دو و چهار بار زایمان طبیعی به ترتیب هشت و دوازده برابر افزایش می‌یابد.

شهرزاد زاده‌مدرس،عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشكی شهیدبهشتی با اشاره به اینكه افتادگی لگن كه در برخی موارد از آن به عنوان افتادگی مثانه یاد می‌شود، ناشی از شل شدن عضلات نگهدارنده كف لگن است، اظهار كرد: بی اختیاری ادرار به‌دنبال سرفه یا عطسه، خنده، از جابلند شدن و احساس عدم رضایت جنسی از نشانه‌های این عارضه است.

وی با بیان اینكه افتادگی لگن زمانی رخ می‌دهد كه لگن از جایگاه اصلی خود پایین‌تربیاید و به دیواره واژن فشار بیاورد، افزود: مثانه، میزراه (پیشابراه)، راست روده، رحم، واژن و روده كوچك اندام‌هایی هستند كه ممكن است افتادگی لگن عملكرد آنها را نیز درگیر كند.

استاد دانشگاه علوم پزشكی شهیدبهشتی خاطرنشان كرد:افتادگی لگن گاهی محدود به یك اندام می‌شود و گاهی چندین عضو را درگیر می‌كند ولی این عارضه عمدتا در زنان مشاهده می‌شود و در بانوان بالای 50 سال شایع‌تر است.

وی افزود: افتادگی لگن با نشانه‌های دیگری نیز همراه است؛ به طور مثال برخی از زنان به محض احساس ادرار، باید سریعا خود را به دستشویی برسانند، این مشكل نوع دیگری از بیماری‌های لگنی است.

فوق تخصص زنان و ناباروری بیمارستان مهدیه با تاكید بر اینكه هر نشانه‌ و یا بروز مشكل ادراری صد ‌درصد از نشانه‌های افتادگی لگن نیست،گفت: شل شدگی عضلات كف لگن می‌تواند منجر به تغییرات آناتومیك شود ولی این موضوع لزوما به این معنا نیست كه حتما باید بی‌اختیاری ادارای همراه باشد.

نشانه‌های رایج افتادگی لگن

احساس فشار روی دیواره واژن، احساس مبنی بر افتادن و بیرون زدن چیزی از واژن، آمیزش دردناك (دیسپارونی)، بی‌اختیاری ادرار، تغییرات در دفع برای مثال یبوست، درد پایین شكم و احساس پر بودن پایین شكم از نشانه‌های رایج افتادگی لگن است كه این عضو هیئت علمی دانشگاه به آن اشاره كرد و هشدار داد: بیرون زدن بافت از دهانه واژن از نشانه‌های پیشرفت عارضه افتادگی لگن است كه نیاز به درمان فوری دارد.

زاده‌ مدرس به عوامل زمینه‌ساز ایجاد مشكل افتادگی لگن اشاره كرد و افزود: مشكلات زمینه‌ای، ژنتیك وهورمون‌ها نقش مهمی در ایجاد افتادگی لگن دارد.

فوق تخصص زنان و ناباروری بیمارستان مهدیه با بیان اینكه هورمون استروژن اثرات مثبتی بر تقویت بافت لگن دارد، اضافه كرد: با نزدیك شدن به سن یائسگی، برداشت تخمدان‌ها و یا هر شرایطی كه به كاهش ترشح استروژن منجر می‌شود، ممكن است نشانه‌های بی‌اختیاری ادرار بروز كند، این علامت‌ها لزوما با افتادگی رحم یا لگن در ارتباط نیست.

علت افتادگی لگن

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی گفت: افتادگی رحم یا لگن در زنان می‌تواند ناشی از چاقی، زمینه‌های ژنتیكی، حاملگی(نه زایمان یا روش زایمان)، ورزش‌های سنگین، یبوست مزمن یا تقلای شدید هنگام دفع، سرفه مزمن، استعمال دخانیات، تومور لگن، جراحی لگن، اختلال‌های عصبی، بالا رفتن سن، یائسگی و سابقه خانوادگی باشد؛ بنابراین هرعلتی كه فشار داخل شكم را بالا ببرد می‌تواند عاملی برای ایجاد آن باشد.

مهمترین موضوع در ایجاد افتادگی لگن

زاده‌مدرس تاكید كرد: مهمترین موضوع در ایجاد افتادگی لگن زمینه ژنتیكی فرد و ساختار بدنی اوست.

وی به روش‌های درمانی افتادگی لگن یا رحم اشاره كرد و گفت: باید زمینه بروزایجاد این مشكل بررسی شود؛ معمولا اگر تركیبی از عوامل مختلف باشد بهترین روش جراحی است ولی نكته اینجاست كه در برخی موارد با كمك ورزش‌های لگنی، فیزیوتراپی، روش‌های نوین اصلاحی و یا درمان‌های دارویی می‌توان وضعیت و قدرت انقباضی مثانه را افزایش داد.

راه قوی تر كردن عضله‌های لگن

استاد دانشگاه علوم پزشكی شهیدبهشتی خاطرنشان كرد: آموزش تقویت عضله‌های كف لگن و نحوه منقبض كردن آنها این امكان را مهیا می‌كند كه عضله‌ها قوی‌تر شوند تا فرد بتواند بر اندام‌های لگن در طول فعالیت‌های روزمره كنترل داشته باشد.

زاده‌ مدرس با اشاره به اینكه خدمات درمان عارضه‌های افتادگی لگن در تمامی بخش‌های زنان و جراحی زنان بیمارستانهای تابعه دانشگاه علوم پزشكی شهیدبهشتی تحت پوشش بیمه و با تعرفه‌های دولتی ارایه می‌شود، ادامه داد: بخش‌های فوق تخصصی كف لگن در بخش‌های جراحی زنان این خدمات را ارایه می‌دهند.