آدمی، موجودی اجتماعی و نیازمند ارتباط با دیگران است. خجالت و كم رویی، آفتی است كه آدمی را از كاروان رو به تعالی و ترقّی باز می دارد و به قابلیت های نهفته، فرصت بروز نمی دهد و توان ها و استعدادها را سركوب و نابود می سازد.
از دیدگاه روان شناختی، كم رویی، توجهی غیرعادی و اضطراب آلود به خویشتن است كه در یك یا چند موقعیت اجتماعی، تجلّی می كند و فرد را در انواع تنش های روانی، شرایط نامناسب عاطفی و شناختی و نابسامانی های جسمی و زیستی، فرو می برد و موجب بروز رفتارهای خام و نسنجیده و واكنش های نامناسب می گردد. این پدیده، با توجّه به ضعف و شدتش، انواع پیامدهای زیستی و روانی - مانند تشدید ضربان قلب، تغییر رنگ چهره، اختلال در تنفس، لرزش بدن و دستان، تغییر درجه صدا، لكنت زبان، خشكی دهان، انزواطلبی، عدم پذیرش، فرار از فعالیت ها، عدم دفاع از خود، افت شخصیت، ركود علمی، مشكل دوست یابی و حتّی جهالت و نادانی – را به دنبال می آورد.
بنابراین، خجالت، افزون بر این كه انسان را از فعالیت های فردی باز می دارد و زندگی شخصی را فلج می كند، زمینه فعالیت های اجتماعی را نیز نابود می سازد و اندك اندك، سلامت جسم و بهداشت روان را در معرض تهدید قرار می دهد؛ همان گونه كه به درستی تشخیص داده و اقدام كرده اید، با تصمیمی جدّی و همتی بلند، به مبارزه با خجالت و كم رویی بپردازید؛ تصمیمی جدی بگیرید و با تكیه بر توانمندی واقعی خود، توان خدادادی و استعداد نهفته وجودتان را هر چه زودتر، از چنگال غول خیالی عجز و بی كفایتی رهایی بخشید.
همان گونه كه می دانید و گاهی تجربه كرده اید، خجالت و كم رویی، هرگز با ناتوانی برابر نیست و خجالتی بودن، به معنای ناتوان شمردن خویش است و نه ناتوان بودن.
از سوی دیگر، بیشتر صاحب نظران معتقدند كه خجالت، خصلتی ژنتیكی نیست؛ تا خود را مقهور آن بدانید و در برابرش، تسلیم شوید! این پدیده، محصول شناخت نادرست خود و دیگران و سازش نایافتگی های اجتماعی و حتّی رفتارهای غلط آموخته شده است. بی گمان با شناخت توانمندی های خود، برخی عوامل مؤثر در بروز آنها و رعایت دقیق و مستمر و كامل راهكارهای ارائه شده، می توان به مطلوب ترین سطح سازش یافتگی اجتماعی و مؤثرترین شكل ارتباط با دیگران دست یافت. فقط كافی است به توانایی تان ایمان داشته باشید و توانایی های خود را در فعالیت های گذشته، مرور كنید و موفقیت های هر چند ساده خویش را برشمرید. از آن جا كه عوامل بروز خجالت و كم رویی، در نوعی شناخت غلط از خویشتن ریشه دارد، كافی است به شناختی صحیح و واقع بینانه از خود دست یابید؛ تا این سدّ تعالی و ترقّی را پشت سر گذارید و به عبارت دیگر، باید خودپنداره ای را كه از خود دارید، اصلاح كنید.
بر این اساس، به عنوان یك راهكار كلی، خوب است از بعضی عوامل مؤثر در بروز خجالت آگاه شوید؛ تا با حذف آنها، به مطلوب دست یابید. تربیت غلط خانوادگی، آلوده ساختن محیط خانه و فضای ذهن خویش به حالت های رعب، وحشت، تهدید، ترس، دلواپسی، مراقبت های شدید و افراطی از رفتارها و اعمال خود، مقایسه خود با دیگران، خود بزرگ بینی و خود كوچك بینی افراط گونه و عدم آگاهی از مهارت های اجتماعی، احساس تنهایی و ترس از مسخره شدن و مقبول واقع نشدن، بخشی از عوامل كم رویی می باشند.
به گزارش روابط عمومی رادیو سلامت برنامه "كارگاهی برای زندگی" كاری از گروه روان هشتم شهریور ماه با حضور دكتر سعید بهزادی فرد (روانشناس) به موضوع اهمیت كنار گذاشتن خجالت و كمروئی می پردازد.
