بسیاری از ما یا تجربه بدخواب شدن به علت خرخر كردن دیگران را داریم یا خودمان با خرخر كردن خواب را بر دیگران حرام كرده ایم!
چرا خرخر می كنیم و آیا خرخر كردن می تواند خطراتی به دنبال داشته باشد؟
خرخر كردن معمولاً مشكلی جدی به حساب نمی آید و بسیاری از افراد ممكن است گهگاه در خواب به خرخر بیفتند.
مردها 50 درصد بیشتر از زنها احتمال دارد خرخر كنند.
اما گاهی خرخر كردن علامت یك بیماری خطرناك است. وخیم ترین این بیماری ها قطع تنفس انسدادی هنگام خواب است؛ در این بیماری فردی كه خرخر می كند ممكن است از چند ثانیه تا دو دقیقه دچار قطع تنفس شود. این امر به كاهش اكسیژن در خون منجر می شود و فرد مبتلا دو روز بعد از سردرد و خستگی رنج خواهد برد. یك عارضه نادر اما خطرناك این حالت هم مرگ ناگهانی است.
قطع تنفس هنگام خواب همچنین می تواند عواقب دیگری هم به دنبال داشته باشد كه از جمله آنها افزایش فشار خون، چاقی، بیماری های قلبی و سكته مغزی است.
همچنین شواهدی وجود دارد كه خرخر را به دیابت ارتباط می دهد.
* علت خرخر چیست؟
خرخر كردن به علت ارتعاش كام نرم (بخش نرم سقف دهان)، هنگامی كه ریه ها در مقابل مجاری هوایی مسدود شده وهوا را به درون می كشند بوجود می آید. چنین وضعیتی معمولاً هنگامی رخ می دهد كه عضلاتی كه راههای هوایی را باز نگه می دارند هنگام خواب بیش از حد شل شوند یا هنگامی كه بافت های اضافی در این قسمت وجود داشته باشد.
هر وضعیت یا ماده ای كه باعث شل شدن عضلات این ناحیه یا منجر به ساخته شدن بافت چربی در آن شود می تواند به خرخر منجر شود، از جمله: نوشیدن مشروبات الكلی، مصرف داروهایی مانند داروهای خواب آور، داروهای ضدسرماخوردگی یا آنتی هیستامین‌ها، خوابیدن بر روی متكای بیش از حد نرم یا بزرگ، به پشت خوابیدن و داشتن اضافه وزن. انسداد مجاری هوایی
خرخر كردن همچنین ممكن است ناشی از بد شكلی ساختمان بینی از جمله، كام نرم یا زبان كوچك یا بیش از حد دراز یا انحراف تیغه میانی بینی باشد. در كودكان بزرگی لوزه ها اغلب باعث خرخر كردن می شود. هر بیماریی كه باعث انسداد مجاری هوایی ریه ها شود از جمله آسم می تواند به علت انسداد به خرخر بینجامد؛ سیگار كشیدن نیز با تحریك مجاری هوایی می تواند خرخر كردن را بدتر كند.
*خرخر چگونه تظاهر می كند؟
خرخر به صورت سر و صدایی خشن و كلفت و نامنظم با درجات متفاوتی از شدت، فركانس و طنین هنگام خواب شنیده می شود.
همانطور كه گفته شد در اغلب موارد خرخر پدیده‌ای گاهگاهی و بی خطر است اما در موارد زیر باید به پزشك مراجعه كرد:
هنگامی كه با یك فرد خرخر كننده زندگی می كنید و متوجه می شوید كه خرخر كردن او بسیار بلند است و در فواصل آن دوره هایی از قطع كامل تنفس بوجود می آید.چنین شخصی ممكن است دچار قطع تنفس انسدادی هنگام خواب باشد كه یك عارضه وخیم تنفسی است.
اگر پس از خرخر شبانه در طول روز خواب آلوده و خسته باشید، ممكن است همانطور كه در بالا گفته شد حین خرخر كردن به علت قطع تنفس از رسیدن اكسیژن كافی به بدن محروم شده باشید.
اگر در موقعیت های نامناسب مثلاً در طول یا هنگام رانندگی ناگهان به خواب می روید. ممكن است به علت قطع تنفس انسدادی حین خرخر كردن در شب ها خوابتان سبك و قطعه قطعه شده باشد و كمبود خواب باعث این حملات خواب شده باشد. البته این حالت ممكن است به علت بیماری ناركولپسی (حملات خواب) هم رخ دهد.
*چگونه می شود از خرخر پیشگیری كرد؟
با انجام اقدامات زیر شاید بتوانید از بوجود آمدن خرخر جلوگیری كنید:
كاهش وزن را مد نظر قرار دهید: اغلب افرادی كه خرخر می كنند اضافه وزن دارند. ثابت شده است كاهش وزن حتی به اندازه سه تا چهار كیلوگرم می تواند دست كم باعث كاهش خرخر شود.
از خوردن غذاهای سنگین پرهیز كنید چون غذا خوردن به مقدار زیاد در شب باعث شل شدن عضلات مجاری هوایی و افزایش احتمال خرخر می شود.
سیگار را ترك كنید: سیگار كشیدن باعث پرخونی مخاط بینی و ریه ها می شود و با انسداد نسبی این مجاری خرخر بوجود می آورد.
به پهلو بخوابید: افرادی كه به خرخر شدید مبتلا هستند. در هر وضعیتی كه بخوابند خرخر می كنند؛ اما به غیر از این گروه افراد، معمولاً خرخر هنگام خوابیدن به پشت بوجود می آید و با خوابیدن به پهلو، خرخر فروكش می كند. یك راه برای آنكه در طول شب به پهلو بخوابید آن است كه در پشت لباس خواب خود یك جیب بدوزید و جسمی سخت مثلاً یك توپ تنیس را در آن قرار دهید به این ترتیب خوابیدن روی پشت آزارنده می شود و به خوابیدن به روی پهلو عادت می كنید.
بدون بالش بخوابید: بالش ها به خصوص بالش های خیلی نرم باعث خم برداشتن گردن و در نتیجه انسداد مجاری هوایی و خرخر می شوند.
*تشخیص و درمان
تشخیص علت خرخر هنگام مراجعه به پزشك او از شما در مورد آلرژی، عادت غذا خوردن، داروهایی كه مصرف می كنید و سابقه مصرف سیگار پرسش خواهد كرد تا ببیند یا اشكال در ساختمان آنها باعث تنگی مسیری عبور هوا و خرخر شده است یا نه.
در صورتی كه پزشك مشكوك شود كه شما هنگام خرخر كردن شبانه دچار قطع تنفس انسدادی هم می شوید ممكن است از فردی كه با شما زندگی می كند بخواهد كه الگوهای خواب شما را در طول شب یادداشت كند یا اینكه در صورت در دسترس بودن شما را به یك لابراتوار خواب بفرستد تا یك بررسی نظارت خواب روی شما انجام شود تا معلوم شود چه هنگامی و چند بار حین خواب دچار قطع تنفس می شوید. شیوه های درمان خرخر روش ها، داروها، اعمال جراحی و تمرین های مختلفی برای درمان خرخر پیشنهاد شده است،
اما در اغلب موارد با انجام تغییرات ساده ای در سبك زندگی خود می توانید از شر خرخر خلاص شوید: از مصرف داروهای تسكین بخش و آنتی هیستامین (به خصوص هنگام خواب) اجتناب كنید. اگر اضافه وزن دارید با ورزش كردن وزنتان را كاهش دهید.
اگر دچار آلرژی هستید، موادی را كه به آنها آلرژی دارید از محل خواب خود بزدایید. مثلاً حیوان خانگی تان را از اتاق خواب خارج كنید یا ملحفه های خود را مرتباً بشویید تا حشرات میكروسكوپی به نام هیره ها (مایت ها) كه یكی از عوامل شایع آلرژی هستند از آنها زدوده شوند. به پهلو بخوابید. اگر هوای اتاق خشك است، از یك دستگاه مرطوب كننده هوا استفاده كنید. در دراگ استورها و داروخانه وسایل مختلف كمك به خواب وجود دارند كه به شما كمك می كنند روی پهلو بخوابید.
همچنین وسائلی برای گشاد كردن مجاری بینی در بازار موجود است كه به افرادی كه دچار احتقان و پرخونی بینی یا انحراف تیغه بینی هستند كمك می كند. در صورتی كه به علت ناهنجاری فك یا دهان، تنفس شما از راه بینی با اشكال صورت می گیرد، دندانپزشك تان ممكن است با تجویز یك پروتز دهانی بتواند این مشكل را حل كند.در صورتی كه علاوه بر خرخر قطع تنفس هم در شما بوجود می آید،
*پزشكتان ممكن است راههای زیر را پیشنهاد كند:
كم كردن وزن در صورتی كه چاق باشید.
استفاده از فشار مداوم مثبت راههای هوایی: (CPAP) در این شیوه از ابزاری استفاده می شود كه اكسیژن را تحت فشار وارد بینی شما می كند و مجاری هوایی را كه روی هم خوابیده اند باز می كند.
جراحی: از شیوه های مختلف جراحی برای رفع انسداد مجاری هوایی استفاده می شود از جمله جراحی سومنوپلاستی كه در آن با استفاده از امواج رادیویی پرفركانس، بافت های كام نرم كاهش داده می شود تا از انسداد مسیر عبور هوا به وسیله آن جلوگیری شود.
