با شیوع بحران كرونا در دنیا بسیاری از متخصصان توصیه كردند كه مصرف مكمل‌ها می‌تواند نقش بسزایی در پیشگیری از ابتلا به كووید داشته باشد از همین رو كمتر نسخه‌ای را مشاهده می‌كردیم كه مكملی در آن وجود نداشته باشد، رویه‌ای كه هنوز هم ادامه دارد و برخی از پزشكان ترجیح می‌دهند به جای دارو فقط مكمل غذایی برای بیماران تجویز كنند. شیوع كرونا منجر شد تا خیلی‌ها در كنار درمان، سراغ ویتامین‌ها و مكمل‌های افزایش‌دهنده سیستم ایمنی بدن بروند؛ آن هم در شرایطی كه ابتلا به كرونا با عوارضی مانند ریزش مو و تضعیف بدن همراه است. اما همچنان آمارها حكایت از افزایش مصرف این مكمل‌ها و ویتامین‌ها دارد.

بر اساس اعلام كارشناسان آمار تولید مكمل‌هایی مثل ویتامین D كه برای تقویت سیستم دفاعی بدن بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد، رشد چهار تا پنج برابری داشته است. مشابه همین ‌وضعیت برای مكمل‌های حاوی ویتامین C یا روی هم ایجاد شده است، با این كه تاكنون بارها از طرف مقامات بهداشتی گفته شده كه هیچ مكمل تغذیه‌ای قادر به پیشگیری یا درمان بیماری كووید- 19 نیست اما به‌ دلیل سابقه‌ای كه ویتامین‌های D و C و همچنین زینك در افزایش توانایی دفاع بدن در برابر بیماری‌ها دارند، مصرف مكمل‌های حاوی این مواد در بسیاری از كشورها از جمله ایران افزایش چشمگیری پیدا كرد.

بازار این روزهای مكمل‌های دارویی بازار عجیب و غریبی است، مكمل‌هایی كه قیمت‌های آن‌ها از 50 هزار تومان شروع می‌شود و تا بالای یك میلیون تومان هم می‌رسد. بازار بدون نظارتی كه دست سودجویان و افراد متقلب را برای جولان دادن كاملا باز گذاشته است و در این بازار بی در و پیكر تنها بیماران هستند كه از لحاظ مالی و در مواقعی از لحاظ روحی و جسمی آسیب می‌بینند و عده‌ای هم سود هنگفتی از این بازار می‌برند.

برخی مكمل‌ها قیمت‌های خودسر دارند!

چندی پیش سید حیدر محمدی رئیس سازمان غذا و دارو در پاسخ به پرسشی درباره قیمت‌گذاری مكمل‌های غذایی گفته بود «مكمل‌ها را سازمان غذا و دارو قیمت گذاری نمی‌كند و سندیكای آن‌ها قیمت گذاری می‌كند. مشكلی كه داریم این است كه یك سری از آن ها قیمت‌های خودسر دارند. مكمل‌ها باعث می‌شود پرداختی از جیب مردم افزایش یابد. زیرا بخشی از نسخه، مكمل است كه همه مكمل‌ها آزاد و با قیمت‌های بالا هستند. این یكی از مشكلات ما است كه مكمل‌ها نه بیمه هستند نه قیمت گذاری صحیحی دارند.»

مكمل‌ها پرداختی از جیب مردم را افزایش می‌دهد

سید علی فاطمی نایب رئیس انجمن داروسازان ایران در گفت‌وگو با فارس با اشاره به افزایش چشمگیر مكمل‌های غذایی پس از دوران كرونا توضیح می‌دهد: متاسفانه بازار مكمل‌ها وضعیت خوبی ندارد، فروش مكمل به داروخانه با خریداران عمده مكمل‌ها كه به صورت مجازی فعالیت می‌كنند تفاوت قیمت فاحشی دارد كه از همین رو انجمن داروسازان در نامه‌ای موضوع را به سازمان غذا و دارو مطرح كرده است و درخواست بازنگری قیمت مكمل‌ها را داشتیم.

وی افزود: مكمل‌ها با قیمت‌های زیاد در فروشگاه‌های اینترنتی با تخفیف عرضه می‌شود كه همین موضوع نیز جای سوال دارد. برخی از این فروشگاه‌ها 50 الی 60 درصد تخفیف می‌دهند اما داروخانه مكمل را با قیمت مشخص از شركت‌های پخش می‌خرد و با سود مشخص به دست متقاضی می‌رساند.

فروش اینترنتی مكمل‌ها ممنوع است

فاطمی با بیان اینكه فروش اینترنتی مكمل‌ها ممنوع است اظهار داشت: درخواست ما از سازمان غذا و دارو سامان‌دهی قیمت مكمل‌ها است و فروش بی ضابطه مكمل‌ها مردم را به داروخانه بی‌اعتماد می‌كند و مردم تصور می‌كنند داروخانه گران فروش است.

نایب رئیس انجمن داروسازان ایران اظهار داشت: متاسفانه انواع مكمل‌های تقلبی در بازار وجود دارد خصوصا فروش مكمل‌های تقلبی و محصولات آرایشی تقلبی در فضای مجازی رواج یافته است. لذا به مردم توصیه می‌شود از خرید محصولات در فضای مجازی خودداری كنند. در محصولات سلامت به وفور تقلبی وجود دارد. بارها در داروخانه همكاران ما شاهد فروش مكمل‌های تقلبی بودند. بر اساس قانون همه مكمل‌های غذایی و ورزشی دارو محسوب می‌شوند و باید در داروخانه به فروش برسد، در اسنپ و دیجی كالا بارها مكمل‌های تقلبی به دست مردم رسیده است.

وی خاطرنشان كرد: تجربه شخصی من نشان می‌دهد همه نسخ پزشكان شامل مكمل است، متاسفانه مكمل‌ها تحت پوشش بیمه نیست و همین موضوع پرداختی از جیب مردم را افزایش می‌دهد. زمانی كه ما كپسول آنتی بیوتیك نداشتیم همان شركت‌ها مكمل‌ها را با تخفیف به فروش می‌رساندند. متاسفانه امروز شاهدیم برخی ویتامین‌ها هم برای تقویبت مو، برای تقویت پوست و حتی چشم به فروش می‌رسند كه این موضوع نشان دهنده بازار سوداگری مكمل‌ها است. بازار مكمل‌های تقلبی ورزشی كه دیگر جای خود دارد همچنین در موارد زیادی شاهدیم كه مكمل‌های لاغری تقلبی نیز در این بازار بدون نظارت به فروش می‌رسد.

فاطمی تصریح كرد: مكمل‌ها جنبه درمانی ندارند و معمولا جنبه تقویتی دارند اما متاسفانه امروز تجویز مكمل‌ها و خرید خودسرانه آنها نیز مرسوم شده است.

زد و بند پزشكان با فروشندگان مكمل‌ها

برای بررسی ابعاد این موضوع راهی یكی از داروخانه‌های تهران شدیم، مسوول فنی داروخانه در این خصوص توضیح می‌دهد: بعضی داروخانه‌ها با پزشك‌ها توافقاتی دارند و مثلا می‌گویند مكمل «فلان» كه تقویتی است را زیاد نخریده‌اند. درصدی به پزشك می‌دهند و از او می‌خواهند این دارو را برای بیماران بنویسد كه بتوانند دارویشان را بفروشند.

آقای دكتر برایمان درمورد این پدیده توضیح می‌دهد كه، برخی از پزشكان سرشناس نیز اقدام به این كار می‌كنند برخی پزشكان كه مطبشان نزدیك داروخانه است سود بیشتری از این كار می‌برند؛ همچنین برخی متخصصان تغذیه برای تجویز برخی مكمل‌ها ماهانه مبلغی را دریافت می‌كنند، در مواقعی مشاهده می‌كنیم كه مكملی برای بیمار تجویز شده كه بیمار نیازی به آن نداشته و وقتی این موضوع را برای بیمار توضیح می‌دهیم به دلیل اعتماد بیمار به پزشك اصرار دارد كه دارو را تهیه كند.

داروخانه به طور مستقیم حق ارائه دارو به بیمار را ندارد و بیمار باید دارو را با نسخه تهیه كند، از سوی دیگر پزشك نیز حق فروش دارو را ندارد و باید بیمار را به داروخانه بفرستد این چرخه به این دلیل كه همین تخلفات صورت نگیرد به وجود آمده اما می‌بینیم كه برخی با این زد و بندها به دنبال كسب درآمد نامشروع و تحمیل هزینه به بیماران هستند.

قراردادهای نانوشته پزشكان با شركت‌ها

این داروساز در بین صحبت‌هایش به نكات جالب و قابل تأمل دیگری اشاره می‌كند؛ برخی از پزشكان علاوه بر اینكه با داروخانه‌ها قرارداد دارند با شركت‌های تامین‌كننده و پخش دارو هم قراردادهای نانوشته دارند، به طور مثال یك شركت مكملی را وارد كرده كه در بازار هنوز جایگاهی ندارد، با پرداخت درصدی به پزشك از او می‌خواهد كه كالای مد نظر را تجویز كند تا در بازار شناخته شود.

گویا ابعاد این سودجویی فقط به همین زد و بندها ختم نمی‌شود و ماجرا وقتی جالبتر می‌شود كه بنا به گفته این داروساز پزشكانی كه اسم و رسمی دارند سهامدار شركت‌های واردكننده محصولات پزشكی و تجهیزات پزشكی و دارویی هستند و محصولات شركت خود را برای برای بیمار تجویز می‌كنند، یا اینكه دارویی را به صورت امانی در مطب نگهداری می‌كنند و به ازای فروش آن درصدی را دریافت می‌كنند.

آقای دكتر به خدمات ویژه شركت‌ها برای پزشكان اشاره می‌كند؛ از تورهای مسافرتی خارجی تا پرداخت هدایای ویژه، البته این خدمات علاوه بر حق پزشك در قبال تجویز مكمل‌ها ارائه می‌شود! شركت‌های واردكننده به داروخانه‌هایی كه فروش خوبی داشته باشند نیز همین خدمات را ارایه می‌كنند و علاوه بر این امكاناتی مانند مبل صندلی و ست‌های اداری را برای داروخانه تامین كند.

اعضای نظام پزشكی خودشان ذی‌نفع هستند

صحبت از نحوه رسیدگی به این تخلفات به میان می‌آید؛ داروساز توضیح می‌دهد: این موضوع نوعی تحمیل هزینه‌های اضافی به بیمار است. در موضوع حقوق بیمار رسیدگی به تخلفات پزشكان بر عهده سازمان نظام پزشكی است و از سوی دیگر رسیدگی به تخلفات داروخانه‌ها در حیطه اختیار وزارت بهداشت است. اما نباید از این نكته غافل شویم كه اعضای نظام پزشكی خودشان ذی‌نفع هستند و برخورد جدی با پزشكان متخلف صورت نمی‌گیرد. همچنین در حوزه داروسازان نیز برخی پرسنل سازمان غذا و دارو كه خودشان داروساز هستند همزمان یك یا چند داروخانه دارند و در این بازار سهیمند.

به گزارش فارس، نسخه نویسی سفارشی و گران قیمت توسط برخی پزشكان و ارجاع بیماران به داروخانه‌های خاص كه به نوعی با منافع مادی پزشكان در ارتباط است، موضوعی است كه در جامعه دیده می‌شود؛ اگرچه نمی‌توان این نوع سود جویی را به همه پزشكان كشور تعمیم داد اما باید به این نكته توجه كرد كه وجود اندك پزشكانی كه با این شیوه سودجویانه نسخه‌های گران قیمت را نوشته و بیماران را به داروخانه‌های خاص ارجاع می‌دهند، امری غیر قابل قبول است و ضرورت توجه و نظارت بر آن، موضوع مهمی است كه باید وزارت بهداشت به آن توجه كرده و برنامه مشخصی برای رفع آن داشته باشد.