رئیس مركز تحقیقات ارتقای ایمنی و پیشگیری از مصدومیت‌ها گفت: هنگام بروز حادثه، بیشتر رویكردها برای كنترل عوارض ناشی از آسیب‌های جسمانی است و آسیب‌های روحی و روانی كه متوجه فرد آسیب دیده شده، مغفول باقی می‌ماند.
دكتر حمید سوری، رئیس مركز تحقیقات ارتقای ایمنی و پیشگیری از مصدومیت‌ها در گفتگو با شبكه رادیویی سلامت با بیان اینكه متأسفانه زمانی كه حادثه در فرد، گروه یا جمعیتی رخ می‌دهد، صرفا تبعات فیزیكی و جسمانی ندارد. یعنی آسیب‌هایی كه به افراد وارد می‌شود فقط جسمانی نیست، افزود: به طور سنتی در بسیاری از جوامع از جمله كشور ما، بیشتر رویكردها برای كنترل عوارض ناشی از بعد جسمانی است؛ یعنی اگر زلزله یا تصادفی در جاده رخ می‌دهد، عمدتا توجه بر آسیب‌های جسمی است كه به افراد وارد شده و مسائل روحی و روانی افراد آسیب دیده مورد توجه قرار نمی‌گیرد.
وی در ادامه بیان كرد: نكته مهم آن كه یكی از عوارض سوء ناشی از حوادث و مصدومیت‌ها، عوارض روانی و اجتماعی است كه به افراد تحمیل می‌شود. به عنوان مثال، فردی كه خانواده‌اش را از دست داده یا تمام خانه و زندگی فردی در پی وقوع زلزله از بین رفته است، حتی اگر دچار هیچ گونه آسیب جسمی نشده باشد از نظر روحی تحت تأثیر این آسیب است و باید مورد مراقبه قرار بگیرد.
استاد دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی هشدار داد: اگر مراقبه مناسبی برای فرد آسیب دیده صورت نگیرد، تبعات ناشی از این امر بسیار شدید است و كنترل مسأله در دراز مدت كار راحتی نخواهد بود و امكان پیشرفت بیماری روحی و روانی در فرد وجود دارد كه این امر می‌تواند عوارضی را بر جا بگذارد.
وی تصریح كرد: از جمله این عوارض روحی، سندروم آسیب‌های روانی بعد از سانحه است، به عنوان مثال زمان وقوع سیل یا زلزله، آمار خودكشی در جوامع افزایش می‌یابد.
رئیس مركز تحقیقات ارتقای ایمنی و پیشگیری از مصدومیت‌ها اظهارداشت: یا این كه مشاهده شده افرادی كه در حادثه‌ای عزیزان خود را از دست می‌دهند، دچار افسردگی‌های دراز مدت و شدید می‌شوند. بنابراین كنترل مربوط به این مسائل می‌تواند بسیار كمك كننده باشد.
سوری در ادامه ایپدیمولوژی یا همه‌گیری شناسی را رشته‌ای از شاخه‌های علوم پزشكی دانست كه به مسائل مرتبط به سلامت و بیماری در جمعیت‌ها و گروه‌های انسانی توجه دارد، و ادامه داد: در این علم هر مسأله‌ای كه می‌تواند سلامت جمعیت یا گروه‌ها را تحت تأثیر قرار دهد مورد بررسی قرار می‌گیرد. در علم ایپدیمولوژی به جای این كه بیمار یك فرد باشد، جمعیت یا گروه‌های جمعیتی است.
سوری با بیان اینكه نگاه این علم فردی نیست بلكه اجتماعی، جمعی و گروهی می باشد، ادامه داد: منشأ بسیاری از مستندات و مباحث علمی كه در پزشكی نام برده می‌شود از ایپدیمولوژی است. این علم مطالعه سلامت و بیماری در گروه‌ها و جمعیت‌های انسانی است.
استاد دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی در خصوص چگونگی رویكرد علم ایپدیمولوژی در بررسی ریسك فاكتورها در سوانح طبیعی و انسان‌ساز بیان كرد: یكی از مسائل مهمی كه سلامت انسان را تحت تأثیر قرار می‌دهد، مسائل مربوط به سوانح و مصدومیت‌ها است، حال این سوانح و مصدومیت امكان دارد به صورت عمدی و غیر عمدی باشد.
وی ادامه داد: بنابراین هر پدیده‌ای كه رخ می‌دهد و می‌تواند سلامت مردم را به خطر بیاندازد، یك‌سری عوامل از جمله، عارضه، بیماری، تصادف و... موجب بروز آن می‌شوند و ناشی از دلایل مستقیم یا غیر مستقیم است.
سوری در ادامه بیان كرد: در گذشته كه عمدتا توجه علم ایپدیمولوژی متمركز بر بیماری‌های واگیر بود، عوامل مرتبط با بیماری‌های واگیر محدود بودند؛ اما زمانی كه درباره مسائل مرتبط با بیماری‌های غیرواگیر از جمله سوانح و مصدومیت‌ها صحبت می‌شود، علت آن فقط یك عامل بیولوژیك مشخص نیست، بلكه مجموعه‌ای از عوامل است كه برخی مرتبط به انسان و برخی دیگر مرتبط به محیط، شیوه زندگی و رفتارهای فرد است.
رئیس مركز تحقیقات ارتقای ایمنی و پیشگیری از مصدومیت‌ها اظهارداشت: طبیعتا در این خصوص هم ایپدیمولوژی با شناسایی عوامل خطر مرتبط آنها را شناسایی می‌كند و سهم هر كدام از عوامل خطر یا ریسك فاكتورها را در بروز بیماری‌ها یا عوارض آسیب‌هایی كه فرد می‌بیند نیز مشخص می‌كند.
وی در ادامه گفت: در حال حاضر مراقبه از افراد آسیب دیده و نیروهای امدادگر در كشورمان به شكل پراكنده و سازمان نیافته است.
