برنامه های آتی امداد و نجات كوهستان برای بهبود وضعیت فعلی و علل ناكارایی امداد و نجات كوهستان در ایران چیست ؟ آیا از تكنولوژی های جدید در امداد و نجات كوهستان استفاده می شود ؟ نقش امداد هوایی در امداد و نجات كوهستان و علل متمركز نبودن امكانات و نیروهای امداد و نجات كوهستان چیست ؟
سال 1392 مسئولی در امداد و نجات هلال احمر مطرح كرد كه امداد و نجات كوهستان در كشور متولی ندارد بسیاری این خلاء را ناشی از كمبود اعتبارات دانستند و اینكه هیچ ارگانی حاضر نیست متولی گری امداد كوهستان را برعهده بگیرد. با این وجود حضور امدادگران هلال احمر دركنار امدادگران داوطلب و آموزش‌ دیده امداد در كوهستان ،همچنان پتانسیل قوی در امر امداد و نجات محسوب می شود اما انتظار می رود در زمان وقوع بحران ،‌سازمان مدیریت بحران كشور وارد عمل شود زیرا ماهیت وجودی سازمان مدیریت بحران رفع موانع و مشكلات در زمان بحران است.
مسئول امداد و نجات فدراسیون كوهنوردی ایران درباره اینكه با گذشت چهار سال از طرح این سئوال كه متولی امداد كوهستان كیست؟ در برنامه «افق روشن» رادیو سلامت گفت: متاسفانه با گذشت چند سال از طرح این موضوع هنوز متولی امداد كوهستان مشخص نشده است، منتهی اولین ارگانی كه در این خصوص به ذهن می رسد امداد و نجات هلال احمر است، در برخی از نقاط كشور مانند تهران و اصفهان نیز سازمان آتش نشانی به موضوع امداد و نجات كوهستان ورود كرده با این وجود هنوز متولی واحد و قانونی در این امر نداریم.
دكتر حمید مساعدیان، مسئول پاسخ به این سئوال را كه چرا هنوز متولی قانونی برا ی امداد كوهستان نداریم، سازمان مدیریت بحران كشور دانست و تاكید كرد: از آنجایی كه این سازمان در مدیریت كلان بحران كشور تصمیم گیری می كند، در همین زمینه نیز باید تكلیف را روشن كرده و یا با ارسال لایحه ای به مجلس، ارگان اصلی امداد و نجات كوهستان را مشخص كند، زیرا امداد و نجات كوهستان در مقایسه با سایر عملیات های امدادی از شرایط كاملا ویژه ای برخوردار است.

*** امداد و نجات در كوهستان همچنان بدون متولی
وی زمان امداد رسانی در حوادث كوهستان را بسیار حیاتی دانست و افزود: زمانی كه در ارتفاعات كوهستانی فردی دچار حادثه می شود متاسفانه هیچ گونه امكانات و تجهیزات لازم برای رسیدن به فرد حادثه دیده وجود ندارد و همین معضل ما را در امداد كوهستان دوچندان می كند، لذا با در نظر گرفتن این وضعیت ضروری است به لحاظ قانونی متولی واحدی داشته باشیم اما متاسفانه این شرایط در كشور ما هنوز مهیا نیست .
امداد كوهستان كار تخصصی است؛ اما چرا آتش نشانی وارد امداد كوهستان شده است و آیا آتش نشانی از عهده این امر تخصصی بر می آید؟ مسئول امداد و نجات فدراسیون كوهنوردی گفت: برخی حوادث كوهستان در نقاط صخره ای و دیواره ای و گاه در شرایط بهمن و سرمازدگی روی می دهد كه قاعدتا هركسی نمی تواند امداد و نجات این حوزه را بر عهده بگیرد؛ اما بر اساس تصمیم مدیریت بحران استان تهران و اصفهان در حال حاضر آتش نشانی بخشی از امداد كوهستان را پوشش می دهد به طوری كه در تهران از ارتفاعات منطقه توچال به سمت غرب را آتش نشانی و از مسیر توچال به ارتفاعات شرق را هلال احمر پوشش می دهد .
به نظر می رسد اورژانس پیش بیمارستانی نیز بتواند در امداد كوهستان ایفای نقش كند؛ اما مساعدیان با بیان اینكه اورژانس نیز قادر به امدادرسانی در كوهستان نیست افزود: در هیج نقطه ای از كشور اورژانس وارد مقوله امداد كوهستان نمی شود به طور مثال در صورت حادثه ای در ارتفاع 3 هزار متری توچال، فقط آمبولانس اورژانس در محل حاضر شده و طبق قانون اورژانس ،حوادث مربوط به ارتفاع بالای 1800 متر، تحت پوشش اورژانس قرار نمی گیرد، حتی اورژانس هوایی نیز در ارتفاعات كوهستانی جوابگو نیست؛ زیرا كاركنان اورژانس امكانات و تجهیزات لازم و قابلیت حضور دراین مناطق را ندارند.

*** نقطه ضعف امداد كوهستان را نبود بالگرد تخصصی است
امداد و نجات فدراسیون كوهنوردی نیز باید دستی در امداد كوهستان داشته باشد، مسئول امداد و نجات این فدراسیون تاكید كرد: با توجه به اینكه رشته كوهنوری تحت پوشش فدراسیون كوهنوری است قاعدتا وقتی حادثه ای در كوهستان روی می دهد همه سراغ فدراسیون را می گیرند؛ اما این فدراسیون با توجه به فقدان بودجه كافی و امكانات لازم در بحش امداد كوهستان ،بعنوان یك ارگان موظف هیچ نقشی در امداد كوهستان ندارد ،ولی در سه سال اخیر و بادر نطر گرفتن بخشی به نام جستجو و نجات در فدراسیون، بیشتر در بخش آموزش و فرهنگسازی و اطلاع رسانی فعالیت كرده و در اصل نقش پیشگیری از بروز حوادث را بر عهده دارد .
وی با بیان اینكه فدراسیون كوهنوردی هیج تیم فعال و سازمان یافته ای برای امداد حوادث كوهستان ندارد افزود: این فدراسیون توانسته ستاد اطلاع رسانی و پیشگیری از حوادث كوهستان را در مناطق كوهستانی فعال مانند ارتفاعات شمال تهران راه اندازی كند.
مساعدیان با بیان اینكه تا مشخص نشدن متولی اصلی امداد كوهستان، همواره با چالشی در این نوع امداد مواجه ایم گفت: هلال احمر با توجه به اینكه سالانه از بودجه خوبی بهره مند است، چرا متولی گری امداد كوهستان را برعهده نمی گیرد، و اگر تاكنون امداد كوهستان را برعهده گرفته است؛ چرا آن را ناشی از وظیفه انسانی می داند؟ در صورتی كه با قانونی شدن این وظیفه، بودجه كافی برای تامین امكانات و تجهیزات، آموزش تخصصی پرسنل امداد و نجات به این سازمان تعلق می یابد.
مسئول امداد و نجات فدراسیون كوهنوردی ایران نقطه ضعف امداد كوهستان را نبود بالگرد تخصصی دانست و گفت: در حال حاضر حتی بالگردهای امداد كارایی و توان لازم در امداد كوهستان را ندارند، یك ساعت مانده به غروب در ارتفاعات كوهستانی امكان پرواز نیست و نمی توان در این شرایط به امداد هوایی فكر كرد، ضمن اینكه بیشتر این بالگردها خاص ترابری بوده و تا كنون 12 بالگرد در امداد كوهستان از بین رفته است.