راههای تشخیص هپاتیت

علی امیری با اشاره به این‌كه هپاتیت نوعی بیماری ویروسی است كه منجر به سرطان كبد می‌شود، اظهار كرد: باید با افزایش آگاهی درصد ابتلا و راه‌های انتقال از این بیماری را بررسی كنیم.

وی ادامه داد: هپاتیت به معنی التهاب نسج كبد است و دلایل متعددی مثل سموم، داروها، مواد ارگانیك و غیر ارگانیك، ویروس‌ها و سایرعوامل عفونی می‌توانند التهاب كبد را بوجود آورد، از میان تمام عوامل ایجاد كننده هپاتیت فقط عوامل عفونی یعنی هپاتیت‌های ویروسی قابل انتقال‌اند، بنابراین هپاتیت اتوایمیون یا خودایمنی و هپاتیت‌های دارویی غیرقابل انتقال هستند.

امیری با اشاره به این‌كه هپاتیت‌های ویروسی تمایل دارند به سرعت درنسج كبد نشر یا تكثیر شوند، عنوان كرد: هپاتیت‌های ویروسی بر حسب مدت زمان ماندگاری در بدن هر شخص به دو گروه حاد و مزمن تقسیم‌بندی می شوند.

این فوق تخصص بیماری‌های عفونی تصریح كرد: هپاتیت‌های ویروسی حاد، مانند A و E هستند كه كمتر از شش ماه در بدن باقی می‌ماند وناشی ازمصرف آب و غذای آلوده است، در حالی‌كه هپاتیت‌های ویروسی مزمن مانند B و C بیشتر از شش ماه و حتی تا پایان عمر در نسج كبد باقی می‌مانند.

وی در پاسخ به این سؤال كه چند نوع هپاتیت ویروسی وجود دارد؟ عنوان كرد: دانشمندان هفت نوع هپاتیت ویروسی را كشف كرده‌اند كه می‌توانند باعث ایجاد مشكلات كبدی شوند ولی هپاتیت ویروسی B و C جزو معضلات اكثر جوامع هستند.

امیری تصریح كرد: شناسایی هپاتیت‌های ویروسی مزمن B و C در بدن هر فرد معمولاً از طریق آزمایش خون است، به دلیل اینكه فرد مبتلا به این ویروس می‌تواند در خیلی از مواقع از بدو تولد تا 10 یا 20 سال هیچ علامتی نداشته باشد و بیمار ممكن است، فقط از خستگی و ضعف شاكی باشد بنابراین از طریق بالینی تشخیص قابل انجام نیست، مگر اینكه تخریب كامل بافت كبد اتفاق افتاده باشد البته در این مورد هم نمی‌توان هپاتیت‌های ویروسی را از یكدیگر فرق داد و تنها از طریق انجام آزمایشات تخصصی خون می‌توان نوع ویروس B یا C را تشخیص داد.

این فوق تخصص بیماری‌های عفونی افزود: البته به طور معمول در همه افراد توصیه به انجام آزمایش خون برای شناسایی هپاتیت‌های ویروسی نمی‌شود و تنها در افراد پر خطر شامل معتادان تزریقی، كسانی كه فرد مبتلا به هپاتیت B در خانواده دارند و افرادی كه از مادران مبتلا به هپاتیت B بدنیا آمده‌اند، افرادی كه افزایش غیرقابل توجیه آنزیم‌های كبدی دارند و افرادی كه دریافت خون یا فرآورده‌های خونی را قبل از سال 1370 داشته‌اند، توصیه می‌شود.

وی با اشاره به این‌كه چندین آزمایش برای تشخیص و بررسی هپاتیت‌های مزمن ویروسی وجود دارد، عنوان كرد: سنجش میزان آنزیم‌های كبدی از طریق انجام آزمایش خون، مقدار ویروس (PCR) از طریق انجام آزمایش خون كه بر این اساس می‌توان تصمیم گیری كرد كه ویروس فعال است یا غیر فعال و فیبرو اسكن ازجمله این آزمایشات است.

امیری با اشاره به این‌كه اگر التهابی در نسج كبد ایجاد شده یا اینكه تخریب بافت كبد حاصل شود نیاز به نمونه‌برداری از نسج كبد داریم، افزود: روش معمول برای تشخیص التهاب و شدت تخریب كبد نمونه برداری از بافت كبد با سوزن‌های مخصوص تحت بی‌حسی موضعی است كه این روش در كنار مزایای خود معایبی نیز دارد.

این فوق تخصص بیماری‌های عفونی بیان كرد: یكی‌از جدیدترین و پیشرفته‌ترین تكنولوژی‌های ارائه شده جهت تشخیص و اندازه‌گیری دقیق شدت فیبروز و سیروز كبدی و همچنین استئاتوز كبد، انجام تست فیبرواسكن است، فیبرواسكن در بررسی ضایعات ناشی از ابتلا به كبد چرب، هپاتیت B، C و… بسیار مؤثر است و با استفاده از امواج اولتراسوند میزان سختی كبد را اندازه گیری كرده و شدت فیبروز و سیروز كبدی را تشخیص می‌دهد.

وی در رابطه با راه‌های انتقال ویروس هپاتیت، تصریح كرد: بر اساس نوع ویروس راه‌های انتقال كاملاً متفاوت هستند، هپاتیت‌های ویروسی مزمن B و C تقریباً راه انتقال مشترك دارند، راه‌های انتقال این دسته از هپاتیت‌های ویروسی از طریق خون و فرآورده‌های خونی آلوده و تماس جنسی پُرخطر است.

امیری ادامه داد: یكی دیگراز راه‌های انتقال هپاتیت B انتقال از مادر به نوزاد به خصوص در بدو تولد است، راه دیگر انتقال از طریق خون و فرآورده‌های خونی آلوده و تماس با سوزن آلوده است، ویروس‌های هپاتیت حاد A و E تنها از طریق مصرف آب و غذای آلوده منتقل می‌شوند.
این فوق تخصص بیماری‌های عفونی تصریح كرد: افراد مبتلا به هپاتیت مزمن B كه تخریب بافت كبدی ندارند ویا ناچیز است و مقدار ویروس پایین، آنزیم‌های كبد نرمال دارند را حامل یا ناقل سالم می‌نامیم، این افراد كسانی هستند كه نیاز به درمان ندارند و فقط باید پیگیری شوند و در صورتی كه مقدار ویروس و یا آنزیم‌های كبدی افزایش یافته مورد بررسی قرار گیرد، این‌گونه افراد ممكن است تا پایان عمر هیچ‌گونه درمانی نیاز نداشته باشند تقریبا 50 تا 60 درصد بیمارانی كه هپاتیت B دارند جز این دسته قرار می‌گیرند.

وی در رابطه با راه‌های پیگیری از هپاتیت، بیان كرد: مهم‌ترین راه پیشگیری واكسیناسیون است، واكسیناسیون در مورد هپاتیت B به صورت برنامه معمول كشوری انجام می‌شود و تمام كودكان در بدو تولد، یك ماه بعد از تولد و شش ماه بعد علیه این بیماری واكسینه می‌شوند.

امیری عنوان كرد: در مورد هپاتیت B در حال حاضر درمان قطعی برای از بین بردن ویروس وجود ندارد، اما هدف از درمان در مورد هپاتیت B در حال حاضر غیرفعال كردن ویروس است كه در صورت غیرفعال بودن احتمال آسیب به بافت كبد بسیار كم می‌شود، در صورت فعال بودن ویروس و نیاز به درمان با نظر پزشك معالج می توان از قرص و یا تزریق هفتگی استفاده كرد، اما در افراد مبتلا به ویروس هپاتیت C درمان قطعی با درصد موفقیت بسیار بالا وجود دارد و می توان ویروس را از بدن پاك كرد.

این فوق تخصص بیماری‌های عفونی در پاسخ به این سؤال كه عوارض فعال بودن ویروس و درمان نشدن چیست؟ اظهار كرد: در صورت عدم درمان و تخریب كامل بافت كبدی، سیروز ایجاد می‌شود، یعنی تخریب نهایی بافت كبد و عوارض آن شامل آسیت یا تجمع مایع در داخل شكم، خونریزی از دستگاه گوارش فوقانی و تحتانی، اُفت سطح هوشیاری و در نهایت افزایش خطر ابتلا به سرطان كبد است.