مصرف چای و دمنوش‌های گیاهی، هواداران خاص خود را دارد؛ اما گاهی استفاده بیش از حد نیز مشكلات فراوانی را باعث می‌شود.
بدون شك ما عاشق مصرف چای و دمنوش‌های گیاهی هستیم. در طول روز حتما چند استكان چای و یا دمنوش گیاهی می‌خوریم. امروزه با رشد جمعیت و نیاز آن، شركت‌های متعددی شروع به تولید چای‌ها و دمنوش‌های بسته بندی كرده اند؛ اما رویكرد و تفكر غالب نسبت به این دمنوش‌ها و چای‌های بسته بندی كه ما در ادامه به آن‌ها چای كیسه‌ای می‌گوییم، مثبت نیست.
این چای‌های كیسه‌ای را غیر طبیعی و دارای اسانس و رنگ می‌دانیم. برای استفاده حداكثری از دمنوش ها، باید مواردی را رعایت كرد. در این مقاله در كنار شناخت تفاوت چای كیسه‌ای و فله، به نكات مهم برای تهیه دمنوش می‌پردازیم.
نكات مهم برای تهیه دمنوش ها؛ علت مصرف دمنوش‌های گیاهی
اغلب دمنوش‌های گیاهی را به دلیل خواص بسیار متفاوتی كه برای سرماخوردگی و … دارند، مصرف می‌كنند. طعم مطبوع گیاهان دارویی و چای، هر كسی را دیوانه می‌كند. این دمنوش‌ها علاوه بر ایجاد حس شادابی، كمك شایانی به مشكلات جسمی و روحی كرده اند و اثرات مفیدی بر سیستم ایمنی و گوارش و … می‌گذارند. در واقع، بسیاری از ما مصرف گیاهان دارویی را مناسب و كاملاً بی ضرر می‌دانیم؛ اما در زمینه مصرف چای فله یا كیسه‌ای هنوز اتفاق نظری وجود ندارد. نگاه كلی همان طور كه اشاره شد، نگاهی منفی به چای‌ها و دمنوش‌های كیسه‌ای است.
نكات مهم برای تهیه دمنوش ها؛ دمنوش كیسه‌ای یا فله، كدام بهتر است؟
دمنوش‌های گیاهی مواد بسیار حساسی هستند. هر مرحله از جمع آوری تا بسته بندی باید توسط پرسنل آموزش دیده انجام شود. در غیر این صورت ممكن است عناصر مختلفی به همراه دارو‌های گیاهی وارد چرخه تغذیه ما شوند. عناصری كه ممكن است سلامت ما را با تهدید روبه‌رو كنند.
با توجه به مطالعات انجام شده، گیاهان دارویی فله، اجناسی كه به صورت كیلویی و غیر بسته بندی فروخته می‌شوند؛ تهیه شده از عطاری ها، حاوی عناصر آلودگی مانند سنگ، فلز، تراشه‌های چوب، عناصر آلودگی شیمیایی، بقایای آفت كش ها، عناصر آلودگی بیولوژیكی مانند قطعات حشرات مرده و عناصر آلودگی میكروبیولوژیكی هستند. این محصولات معمولا بدون هیچ گونه برچسب سلامت و … به مردم ارائه می‌شوند.
این موضوعات در مورد چای كیسه‌ای صدق نمی‌كند. در هر مرحله از تولید محصول، كنترل‌ها بر اساس سلامت انسان انجام می‌شود. این محصولات حاوی مواد خارجی و بقایای میكروبیولوژیكی نیستند. حالا شما بگویید آیا چای كیسه‌ای سالم است یا چای فله؟
هر چند هنوز در زمینه استفاده از چای كیسه‌ای بین محققان توافق نظر موجود نیست. محققان دانشگاه مك گیل در كانادا به یك نتیجه مهم در مورد یك برند غیر معروف چای كیسه‌ای دست یافتند. مطالعه انجام شده در سال 2019 نشان داد كه یك چای كیسه‌ای حاوی میلیارد‌ها ذره میكروپلاستیك است. نتایج این تحقیق عاشقان چای را ترساند. به همین دلیل این محققان پیشنهاد كردند كه از برند‌های معروف چای‌های بسته بندی یا چای فله استفاده شود.
به صورت كلی همه كیسه‌های چای حاوی نایلون، پلاستیك و مشتقات نیستند. پس از چه ساخته شده اند؟ كیسه چای از الیاف برگ‌های گیاه آباچا، نوعی درخت موز كه در فیلیپین می‌روید، تهیه می‌شود.
در تهیه دمنوش گیاهی باید به این نكات توجه كنیم:
دمنوش‌های گیاهی از نظر طرز تهیه به سه دسته تقسیم می‌شوند:
خیساندن در آب داغ (دم كردن).
جوشاندن (جوشانده)
خیساندن در آب داغ و قرار دادن آن در دمای اتاق (خیساندن)
قسمت‌های حساس گیاه مانند برگ و گل (نعناع، بابونه و…) را باید به روش دم كرده تهیه كنید. در غیر این صورت، نمی‌توانید از این گیاه بهره كافی ببرید؛ زیرا ممكن است اجزای فعال آن با گرما از بین بروند.
چه گیاهانی باید بجوشند؟ از نكات مهم برای تهیه دمنوش‌ها
قسمت‌های سفت گیاه مانند ریشه و پوست (دارچین، زنجبیل، زردچوبه) را باید بجوشانید. از آن جایی كه عبور ماده موثره از این قسمت‌ها به داخل آب مشكل است؛ می‌توان آن را در مدت زمانی كه بیش از 5 دقیقه نباشد، جوشاند. اگر محصول به صورت پودر باشد، نیازی به جوشاندن آن نیست؛ می‌توان آن را دم كرد.
چه گیاهانی باید با حرارت ملایم خیسانده شوند؟
فرآورده‌های حاوی موسیلاژ (ریشه گل ختمی، بذر كتان و …) و گیاهان حساس به حرارت را به آب دمای اتاق اضافه كرده و یك شب بگذارید و مصرف كنید. بدین ترتیب روش‌های آماده سازی را هم یاد گرفتیم.
برای چای كیسه‌ای زمان و دمای آماده سازی روی بسته بندی درج شده است. علاوه بر این، در صورت وجود خواص آلرژی‌زای گیاه، ناراحتی‌هایی كه در هنگام مصرف ایجاد می‌كند (مثلاً سنا اثر اسهال‌آوری دارد، باید دو فنجان در روز مصرف شود)، خواصی مانند TETT نیز در گیاه ذكر شده اند. در حالی كه در محصولات فله، چنین اطلاعاتی موجود نیست.
به علاوه چای كیسه‌ای با گرما مهر و موم شده و فاقد هرگونه مواد چسبنده است. با این اوصاف چای كیسه‌ای بهتر است. اشتباه نیست اگر بگوییم محصول بسته بندی شده یك محصول سالم است.
قبل از این كه فراموش كنیم، اگر می‌خواهید دمنوش گیاهی با عسل مصرف كنید؛ دمنوش خود را تا 45-50 درجه خنك كنید. زیرا بالاتر از این دماها، عسل با اثر گرما خراب می‌شود و شما نمی‌توانید بهره كافی را ببرید.
