مدیركل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت گفت: كمك به افزایش سرانه مصرف شیر باعث ارتقای شاخص سلامتی و كاهش هزینه های درمان و نیز افزایش طول عمر همراه با سلامتی و كارآمدی جامعه خواهد شد.
به گزارش ایسنا، دكتر زهرا عبداللهی به مناسبت فرارسیدن “روز جهانی شیر مدرسه” و با تاكید بر ضرورت احیای شیر رایگان مدارس، بیان كرد: شیر به عنوان كامل ترین غذای طبیعی، همواره مورد توجه بشر بوده است. شواهد تاریخی حداقل از 6 هزار سال قبل، نشانه های غیر قابل انكار استفاده برنامه ریزی شده از شیر را نشان می دهند. در عصر حاضر بخش مهمی از هرم های غذایی تاییدشده توسط سازمان های غذا و داروی كشورها و نیز سازمان های بین المللی نظیرFAO و WHO به شیر و فرآورده های آن اختصاص دارد. شیر تنها ماده غذایی است كه در سال، دو روزِ جهانی به نام آن ثبت شده است؛ روز جهانی شیر (12 خرداد) و روز جهانی شیر مدرسه (8 مهر).
وی ادامه داد: مهر تأیید سازمان ملل به اهمیت شیر، به معنای اجماع علمی جهانی در تایید و تأكید ضرورت مصرف آن است. شیر از منظر دینی غذای بهشتی، از نظر علم تغذیه كامل ترین غذا و غذای بدون جایگزین، و از نگاه پزشكی واكسن و دارو است. مطالعات انجام شده در مورد جایگاه شیر و میزان سرانه مصرف در سفره ایرانیان شرایط نگران كننده ای را ترسیم می كند.
چرا ایران باید بیش از سایر كشورها به موضوع افزایش سرانه مصرف شیر بپردازد؟
دكتر عبداللهی در توضیح این پرسش كه چرا ایران باید بیش از سایر كشورها به موضوع افزایش سرانه مصرف شیر بپردازد؟، اظهار كرد: سرانه مصرف شیر و فرآورده های آن در ایران در مقایسه با میانگین مصرف جهانی 30 درصد و در مقایسه با میانگین كشورهای توسعه‌یافته 65 درصد كمتر است.
وی افزود: آمارهای وزارت بهداشت نشان می دهد كه دریافت كلسیم جامعه ایرانی 40 درصد از حداقل دریافت كلسیم كمتر است و این موضوع می تواند تبعات زیادی از جمله گسترش پوكی استخوان، مشكلات لثه و دندان، كوتاهی قد كودكان و نوجوانان و حتی شیوع فشار خون بالا و بیماری های قلبی و عروقی را به دنبال داشته باشد.
تاثیر مصرف كافی لبنیات در كاهش بیماری های قلبی و عروقی
مدیركل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت عنوان كرد: مطالعات انجام شده حاكی از آن است كه در مناطقی كه مصرف شیر و لبنیات كافی است، شیوع بیماری های قلبی و عروقی كمتر است. این امر به دلیل نقش كلیسم در تنظیم فشار خون است.
مصرف شیر و فرآورده های آن برای كاهش عوارض دوران سالمندی
وی خاطرنشان كرد: پدیده سالمندی با سرعتی معادل دوبرابر سرعت جهانی جمعیت كشور را تحت تأثیر قرار داده است. شیر و فرآورده‌های آن در صورت مصرف مستمر و كافی بسیاری از عوارض دوران سالمندی را كاهش داده و می‌تواند ضمن افزایش امید به زنده‌بودن، امكان زندگی كردن و جلوگیری از پیری زودرس و زمین‌گیری را برای جمعیت سالمند كشور به ارمغان آورد.
عبداللهی همچنین بیان كرد: در چند برنامه توسعه پنج ساله كشور، هدف‌گذاری كمی برای افزایش سرانه مصرف شیر انجام شده است، اما برای دستیابی به آن بخش‌های ذیربط پاسخگو نبوده‌اند؛ سرانه مصرف شیر همچنان بدون متولی مستقیم، مسیر خودش را در میان نقاط كور فرهنگی، بی‌توجهی مسئولان، بدآموزی‌های رسانه‌ای و شیرگریزی مردم، به سمت كاهش طی می كند.
وی گفت: تنها طرح مصوب قانونی كه می‌توانست اثرات شگرفی در تغییر سبك زندگی و نگاه به شیر داشته باشد، طرح شیر مدرسه است كه از سال 1379 در مدارس كشور به اجرا درآمد و در سال‌های اخیر به دلیل عدم تامین و تخصیص اعتبارات مورد نیاز به تدریج تعطیل شد.
سابقه طرح توزیع شیر در مدارس در سایر كشورها
مدیركل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت در ادامه عنوان كرد: بی‌شك یكی از برنامه‌های مهم، تاثیرگذار و گسترده در مورد ترویج مصرف شیر، طرح توزیع شیر در مدارس است كه در برخی كشورها سابقه ای به درازای یك قرن دارد. به عنوان مثال نیوزیلند از سال 1937 میلادی و ژاپن از سال 1946 به صورت جدی طرح شیر مدرسه را در دستور كار قرار داده و به طور مستمر آن را دنبال كرده‌اند. در حال حاضر حدود صد كشور جهان از فقیرترین كشورها تا كشورهای برخوردار آسیایی، اروپای غربی و آمریكای شمالی طرح شیر مدرسه را دنبال می كنند. از حدود سه دهه قبل سازمان غذا و كشاورزی (FAO) مسئولیت هماهنگی برنامه‌های مرتبط با شیر مدرسه را در سطح جهان برعهده دارد و به مناسبت روز جهانی شیر مدرسه هر سال برنامه های متنوعی در كشورها برگزار می شود.
وی با بیان اینكه طرح شیر مدرسه دو هدف مهم را دنبال می كند، ادامه داد: اولین هدف ایجاد عادت و رفتار ماندگار در كودكان برای استمرار مصرف شیر از كودكی تا بزرگسالی و سالمندی است. دومین هدف اطمینان از دریافت كافی مواد مغذی مورد نیاز رشد كودكان به ویژه كفایت دریافت كلسیم است كه در دوران كودكی، نوجوانی و جوانی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
جذب كلسیم تا 30 سالگی!
وی گفت: جذب كلسیم تنها تا حدود 30 سالگی اتفاق می‌افتد و میزان جذب آن در سنین 8 تا 18 سالگی چند برابر بقیه سنین است. میزان نیاز روزانه به كلسیم بالاست و این میزان جز از مسیر مصرف كافی و مستمر شیر و فرآورده های آن مانند، ماست، پنیر، كشك و دوغ به عنوان بهترین منابع غذایی كلسیم، تامین نمی شود. این توضیحات به خوبی گویای اهمیت توجه به شیر مدرسه است. غنی سازی شیر مدرسه با ویتامین D نیز می تواند به كمبود یكی از مهمترین ریز مغذی های مرتبط با ایمنی بدن در كشور پایان دهد. این طرح در گذشته با كمك وزارتخانه های بهداشت و آموزش و پرورش و همكاری صنعت شیر كشور، مطالعه و نتایج بسیار مطلوبی داشته است.
عبداللهی با بیان اینكه اجرای طرح شیر مدرسه در ایران در حال حاضر به دلیل بحران كووید 19 و تعطیلی مدارس اجرا نمی شود، افزود: در سال های قبل از بحران كرونا نیز به دلیل عدم تخصیص بودجه های مصوب این طرح در مدارس اجرا نشد. تجربیات بین المللی نشان می دهد اعتبار طرح شیر مدرسه از سه طریق دولت ها، خانواده ها و زنجیره های مرتبط با صنعت شیر تامین می شود. در برخی از مناطق سازمان های مردم نهاد و خیریه نیز در این امر مشاركت می كنند. در ایران متولی برنامه شیر مدرسه، دولت است و اگر ناتوان از تامین بودجه باشد، طرح متوقف می شود. اهمیت مصرف شیر در ارتقای شاخص سلامتی، ایمنی بدن، طول عمر همراه با سلامتی و كارآمدی، افزایش بهره هوشی، سلامت دندان‌ها و استحكام استخوان‌ها به اندازه‌ای است كه در صورت فرهنگسازی مناسب بخش‌های دیگر اجتماعی و به ویژه خانواده‌ها در این كار سهیم خواهند شد.
ضرورت بازتشكیل كارگروه‌های مرتبط با احیای طرح شیر مدرسه
وی ادامه داد: دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت با توجه به مسئولیت ذاتی خود انتظار دارد تا كارگروه های مرتبط با احیای طرح شیر مدرسه مجددا تشكیل و این مهم در دستور كار قرار گیرد.
مصرف شیر و افزایش ایمنی بدن
مدیركل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت تصریح كرد: آسیب شناسی اجرای طرح در گذشته، مطالعه دقیق تر تجربیات موفق بین المللی و نیز متنوع كردن منابع تامین مالی طرح به ویژه خانواده ها، مهمترین دستور كار این كارگروه ها خواهد بود. دفتر بهبود تغذیه جامعه آمادگی خود را برای پذیرش مسئولیت هماهنگی احیای این طرح مهم اعلام می كند. بی تردید كمك به افزایش سرانه مصرف شیر باعث ارتقای شاخص سلامتی و كاهش هزینه های درمان و نیز افزایش طول عمر همراه با سلامتی و كارآمدی جامعه خواهد شد.
