چرایی عدم كنترل كرونا در كشور
رئیس مركز تحقیقات ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی با اشاره به خصوصیات واریانت دلتا یا همان گونه هندی ویروس كرونا، درباره چرایی عدم كنترل كرونا در كشور، ابتلای مجدد به كرونا، احتمال ابتلای افرادی كه واكسن تزریق كرده اند، میزان تاثیر واكسن ها بر روی كرونای دلتا و... توضیح داد.
دكتر علیرضا ناجی درباره وضعیت شیوع كرونا در پنجمین پیك بیماری در كشور، گفت: شواهد بر این است كه وارد موج پنجم بیماری در كشور شده‌ایم. تعداد شهرهای قرمز طی چند هفته اخیر از 12 شهر، به 21 شهر افزایش یافت. بعد از 21 شهر به 32 شهر و سپس به 63 شهر و پس از آن هم به 92 شهر قرمز رسیده است. در عین حال گسترش این قرمز شدن به سمت مركز مهم است. در حال حاضر در استان تهران، اسلامشهر، بهارستان، پاكدشت، پردیس، تهران، دماوند، ری، شمیرانات، فیروزكوه، قرچك در وضعیت قرمز قرار گرفته‌اند و تعداد موارد بیماری افزایش یافته است.
ثبات مرگ و میر در موج چهارم كرونا در ایران
وی افزود: در موج چهارمی كه قرار داشتیم، می‌دیدیم كه مدتی بود كه با یك نوسان بسیاری مستحكم و ثابت و پایدار جلو می‌رفتیم. بر این اساس در موج چهارم هم نتوانستیم كه تعداد موارد جدید روزانه‌مان را به طور متوسط از 10 هزار مورد كمتر كنیم و هر روز هم بیش از 100 نفر از هموطنان‌مان جان‌شان را به دلیل كووید از دست می‌دهند.
چرا در كنترل كرونا موفق نیستیم؟
ناجی گفت: دلیل هم این است كه قوانین محدودیت را اعمال نمی‌كنیم. ما در زمینه افزایش سطح پوشش واكسیناسیون موفق نبودیم و از طرفی قوانین كنترلی كووید را به خوبی اعمال نمی‌كنیم. درمان كرونا را می‌توان به دو دسته درمان‌های دارویی و غیردارویی تقسیم كرد؛ درمان دارویی همان درمان بیماران بستری در بیمارستان‌ها است كه واكسن هم می‌تواند در این زمینه به خوبی پیشگیری كند. به نظر من اما قسمت غیر دارویی مهم‌تر است. اینكه ما جامعه را باز گذاشته تا ویروس بچرخد و فقط امیدمان به واكسن باشد، درست نیست. زمانی این موضوع می‌تواند موثر باشد كه واكسن موثر در اختیار داشته و آن را تزریق كنیم، اما ما در حال حاضر چنین موقعیتی نداریم و با این حال محدودیت‌های اجتماعی‌مان را هم به موقع برقرار نمی‌كنیم، نه تنها شهرهایمان را به موقع قرنطینه نمی‌كنیم، بلكه اصلا دستوری در این زمینه نداریم. در یك شهر جنوبی بعد از قرمز شدن وضعیت تصمیم می‌گیرند كه دو روز شهر را قرنطینه كنند كه این یك حالت فكاهی دارد. این موارد منجر به كنترل نمی‌شود. وقتی روند مداوم چرخش ویروس را شاهد هستید، به این معنی است كه ما داریم به سمت بدی می‌رویم و طی این مدت روند كاهشی نداشته‌ایم.
واریانت غالب در پیك پنجم
قدرت سرایت واریانت دلتا 60 درصد از آلفا بیشتر است
وی با اشاره به واریانت‌های غالب در پیك پنجم كرونا، گفت: یكی از مسائل مهمی كه در حال حاضر مبتلا به آن هستیم، همین واریانت دلتا یا نوع هندی ویروس كرونا است. البته ما در ایران هم واریانت دلتا و هم واریانت بتا یا همان آفریقای جنوبی را شناسایی كردیم. از خصوصیت واریانت دلتا این است كه قدرت انتقال بسیار بالایی دارد و قدرت انتقالش 60 درصد نسبت به واریانت آلفا كه همان نوع انگلیسی ویروس كروناست، بالاتر است. همچنین میزان بستری آن نسبت به واریانت آلفا دو برابر بیشتر است.
ناجی ادامه داد: حال سناریوی موج چهارم را با واریانت آلفا در نظر بگیرید و حالا با واریانت دلتایی در ارتباط هستیم كه قدرت انتقالش 60 درصد هم بیشتر است. شواهدی كه از افزایش تعداد شهرهای قرمز و افزایش بیماران در بیمارستان‌ها می بینیم، نشان از این واریانت دارد. در حال حاضر در تهران تخت‌های خالی كم داریم و مراجعه كنندگان سرپایی بسیار افزایش یافته‌اند و همه این‌ها می‌تواند به دلیل واریانت دلتا باشد. از آنجایی كه كار منظمی هم درباره واریانت‌ها و برای پایش ژنتیكی انجام نمی‌دهیم، نمی‌توان به صورت مطمئن صحبت كرد.
تغییر در رنگ بندی گوشه گوشه كشور
ناجی ادامه داد: با توجه به اینكه محدودیتی هم برای رفت و آمد افراد از استان‌های آلوده به غیر آلوده اعمال نكردیم، باید در نظر بگیریم كه این ویروس حداقل در شهرهایی كه شاهراه رفت‌وآمد افراد هستند، پخش شده است. تهران، كرمان، یزد و... كه وضعیت‌شان بد شده و رنگ‌بندی گوشه گوشه كشور در حال تغییر است. بنابراین منطقی است كه به نظر برسد كه این‌ها مربوط به واریانت‌های دلتا است.
ابتلای مجدد در بهبودیافتگان كرونا و افرادی كه واكسینه شده اند
ایمن گریزترین واریانت های كرونا
وی گفت: موارد متعددی را مشاهده می‌كنیم كه افراد قبلا به بیماری مبتلا شده‌اند یا واكسن تزریق كرده‌اند و مجددا به كووید مبتلا شده‌اند كه این مربوط به واریانت‌هایی است كه ایمن‌گریز هستند. در حال حاضر ایمن‌گریزترین واریانتی كه در دنیا می‌چرخد و می‌تواند غالب شود، واریانت دلتا است. واریانت دلتا بعد از واریانت بتا، از خطرناك‌ترین واریانت‌هایی است كه می‌تواند از ایمنی فرار كند؛ حال ایمنی حاصل از عفونت قبلی یا ایمنی حاصل از واكسن.
ناجی افزود: حال با توجه به این موضوع كه در كشور ما هم واكسیناسیون به خوبی انجام نشده است، پخش شدن این واریانت خیلی عجیب نیست. همانطور كه در كشورهایی كه واكسیناسیون خوب هم داشتند، خیزشی از واریانت دلتا را می‌بینیم مانند آمریكا و انگلستان. به هر حال ما در شرایط بسیار بدی قرار داریم و بدتر از آن این است كه تصمیم‌گیری مناسب و دقیقی هم انجام نمی‌دهیم.
افزایش موارد ابتلای شدید كودكان به كرونا
وی گفت: واریانت‌های دلتا و بتا هم قدرت سرایت بالاتری دارند و هم می‌توانند بیماری شدیدتری را ایجاد كنند؛ البته نه اینكه كشندگی بیشتر بدهند. پیش بینی می شود كه در پیك پنجم شیوع با واریانت دلتا یا همان هندی خواهد بود. در عین حال می‌بینیم كه این پیك در كودكان هم موثر بوده و موارد ابتلای كودكان هم افزایش یافته است. بیماری بدحال و درگیری‌های شدید ریه را هم در كودكان می‌بینیم. همه این موارد به خصوصیت واریانت دلتا مربوط می‌شود. البته از آنجایی كه پایش ژنتیكی مناسبی را انجام نمی‌دهیم، اطلاعات مناسبی نداریم. باید توجه كرد كه واریانت هندی می‌تواند روی كودكان هم بیماری شدید دهد. همانطور كه واریانت بریتانیایی تغییراتی در ابتلای گروه‌های سنی داد، همین موضوع در واریانت دلتا هم دیده شده است. به طوری كه موارد عفونت‌های مجدد و... را هم می‌بینیم.
ناجی ادامه داد: در عین حال پیش از این درباره واكسن اعلام می‌كردیم كه واكسیناسیون انجام شود تا از بیماری علامت‌دار پیشگیری كند، اما اكنون می‌گوییم با توجه به واریانت‌هایی كه هست، واكسن از بیماری‌های شدید، بستری شدن در آی سی یو و مرگ و میر جلوگیری می‌كند. با این حال می‌بینیم افرادی هستند كه قبلا به كرونا مبتلا شدند و اكنون با درگیری شدید ریوی دارند در بیمارستان بستری می‌شوند. بنابراین در حال حاضر دنیا دارد به این چالش می‌رسد كه به سمت تولید واكسن‌هایی رود كه بر روی واریانت‌های جدید موثر باشند. زیرا كفایت‌هایی كه در زمینه واكسن‌ها می‌گوییم مربوط به واریانت ووهان یا واریانت های اولیه ویروس است، نه برای واریانت‌های دلتا و ...
واكسن در برابر واریانت های جدید بی تاثیر است؟
وی گفت: البته واكسن‌ها در برابر واریانت‌های جدید بی تاثیر نیستند، بلكه درصد تاثیرشان پایین آمده و این واریانت‌ها از واكسن، گریز می‌كنند و گریز از واكسن را ایجاد می‌كنند. البته واریانت بتا یا آفریقای جنوبی از این نظر از همه بدتر است، اما گذردهی یا قدرت سرایت آن نسبت به واریانت‌های دیگر آنقدر بالا نیست.
ناجی با بیان اینكه طبق آمارهای رسمی روزانه بیش از 10 هزار مورد جدید ابتلا داریم، گفت: یعنی ما داریم ویروس را پخش می‌كنیم و به زودی ممكن است كه واریانت هندی غالب شود و این واریانتی است كه نه اینكه واكسن را بی تاثیر كند، اما نسبت به آن مقاومت بیشتری دارد و هم افراد با زمینه‌های مختلف می‌توانند از نظر شدت به سطوح مختلف بیماری مبتلا شوند و در برخی موارد ممكن است كه منجر به مرگ‌شان هم شود.
علاج واقعه پیش از وقوع باید كرد
ناجی با بیان اینكه ما نباید اجازه دهیم كه ویروس پخش شود و بعد بخواهیم اقدامی كنیم، گفت: نباید اجازه دهیم كه چنین ویروسی با چنین خصوصیاتی پخش شود و بعد بر روی بیمارستان‌ها و كادر درمان‌مان فشار وارد شود و منجر به خستگی آنها و از دست دادن منابع شود. بعد هم این اتفاق می‌افتد كه بیمار از این بیمارستان به آن بیمارستان معطل و سرگردان می‌شود و خود این موضوع هم می‌تواند منجر به پخش بیشتر ویروس شود. بنابراین باید محدودیت‌ها را زودتر از این اعمال می‌كردیم و اكنون هم باید قوی‌تر این اقدام را انجام داده و سرعت واكسیناسیون هم بالا رود.
ایران در موج اول و پیك پنجم كووید-19
وی درباره شرایط ایران نسبت به جهان نیز گفت: باید توجه كرد كه ما هنوز در موج اول و پیك پنجم هستیم. ما هنوز نتوانستیم موج اول‌مان را كنترل كنیم. ما در موج اول به سر می‌بریم و پیك‌های متعدد می‌دهیم. تفاوت ما با سایر كشورها همین است و تمام این موارد نشان‌دهنده عدم توفیق ما در كنترل كووید در ایران است. كنترل كووید باید توسط دولت و وزارت بهداشت انجام شود. وزارت بهداشت هم باید قدرت لازم را در اعمال كنترل داشته باشد كه ندارد. قسمت دوم هم به تاب آوری و اهتمام مردم به كنترل باز می‌گردد. اینكه مردم ماسك بزنند، مهمانی، عروسی و عزاداری برگزار نكنند. مسافرت نروند. اما این‌ها همه دارد انجام می‌شود. در همان زمانی كه شهرهای جنوبی‌مان قرمز شده بود، كنسرت برقرار كردیم و قرنطینه نكردیم. چرا كووید باید كنترل شود؟. مگر این بیماری با ما شوخی دارد؟.
ناجی تاكید كرد: این قانون ویروس است. قانون كنترل بیماری كووید هم مشخص است كه در كشورهای موفق هم انجام شده و شامل اهتمام به بهداشت اجتماعی و كنترل‌های غیردارویی، محدودیت‌های اجتماعی و قرنطینه كردن شهرها، پیدا كردن حداكثر تعداد موارد بیماری، قرنطینه و ایزوله كردن و درمان دارویی مناست و واكسیناسیون است. حال در تمام این موارد شاهد نقص در كشور هستیم. فقط در حوزه درمان است كه كادر درمان با از خودگذشتگی، اقدام می‌كند. وگرنه مردم ما در اكثر مواقع ماسك نمی‌زنند، مهمانی می‌روند، مسافرت می‌روند، دولت هم محدودیت‌ها را اعمال نمی‌كند یا بسیار كمرنگ و غیرموثر و نابجا این اقدام را انجام می‌دهد و واكسیناسیون‌مان هم كه پیشرفت چندانی ندارد. این‌ها نقایضی است كه باعث می‌شود كووید كنترل نشود و كاملا طبیعی است.
