خوزستان در كنترل تیم‌های واكنش سریع
رییس تیم واكنش سریع كووید 19 در كشور، ضمن تشریح وضعیت اپیدمی و همچنین گزارش‌های مربوط به گردش ویروس جهش یافته در كشور، اظهار كرد: طغیان شدید اپیدمی و یا بروز پیك چهارم سرنوشت محتوم كشور نیست و این مساله تماما به رفتار مردم و اعمال سریع‌تر سیاست‌های كنترلی از سوی مسوولان بستگی دارد.
دكتر حمید سوری رییس كمیته كشوری اپیدمیولوژی كرونا با اشاره به آخرین وضعیت اپیدمی كووید 19 در كشور، اظهار كرد: به دنبال اجرای اقدامات موثر در كنترل اپیدمی از جمله طرح محله محور مقابله با كرونا و همچنین اعمال محدودیت‌های سخت كرونایی، طی 3 ماه گذشته شاهد روند چشمگیر كاهش موارد ابتلا، بستری و مرگ‌های ناشی از آن بودیم، با این حال متاسفانه شواهد اخیر نشان دهنده تحركات و تغییرات روند اپیدمی در برخی از مناطق كشور است.
راهكارهایی برای پیشگیری از اثرگذاری جهش‌های ویروس بر طغیان اپیدمی
وی با بیان اینكه این تغییرات از چند جهت قابل توجه و بررسی است، عنوان كرد: مساله اول اینكه بروز جهش در ویروس و به تبع آن اپیدمی طبیعی بوده و به طور مرتب رخ می‌دهد؛ با این حال برخی جهش‌ها بر روی قابلیت بیماری زایی ویروس، برخی بر روی شدت بیماری‌زایی و برخی بر هر دو اثرگذار است؛ در این شرایط طبیعتا جامعه آسیب پذیری بیشتری نسبت به بیماری پیدا می‌كند.
این استاد اپیدمیولوژی با اشاره به راهكارهایی برای پیشگیری از اثرگذاری جهش‌های ویروس بر طغیان اپیدمی در جوامع، اظهار كرد: شناسایی سریع كانون‌های آلودگی و واكنش سریع نسبت به كنترل اپیدمی در این مناطق اولین راهكار است. این واكنش می‌تواند با توجه به شرایط اپیدمی از اعمال محدودیت‌های شدید و جدی یعنی قرنطینه كامل منطقه تا اقدامات ساده‌تر را شامل شود.
وی شناسایی و رصد نقشه جغرافیایی ویروس با هدف پیشگیری از گسترش ویروس جهش یافته را اقدام اساسی بعدی دانست و گفت: در این راستا باید ورود مسافران از كشورهای درگیر به صورت جدی رصد و رهگیری شود و خود مسافران هم باید حداقل تا دو هفته در قرنطینه بمانند و با هدف پیشگیری از شیوع ویروس جهش یافته از حضور در جمع و دید و بازدید پرهیز كنند؛ ولی متاسفانه این مساله به خاطر ورود بدون نظارت افراد از مرزهای رسمی و غیررسمی و همچنین عدم مراعات قرنطینه از سوی مسافران با چالش‌هایی روبروست.
سوری با اشاره به اقدام مهم و اثرگذار سوم، ادامه داد: علاوه بر بستن و رصد جدی مرزها، باید ثبت اطلاعات و رصد بیماری‌ها را از ابعاد و جوانب مختلف یعنی مطب‌های خصوصی، درمانگاه‌ها و حتی گزارش‌های موردی نیروهای مردمی، بسیج و امثال آن گسترش دهیم.
نگرانی از ساده انگاری و سهل اندیشی شرایط از سوی مردم و مسولان
سوری ساده انگاری و سهل اندیشی شرایط از سوی مردم و برخی مسولان را نكته‌ای نگران كننده در رابطه با اپیدمی كرونا در كشور بیان كرد و افزود: اعلام رنگ‌بندی‌های كرونایی شرایط عادی را در ذهن مردم و حتی مسوولان تداعی می‌كند؛ متاسفانه این ساده‌انگاری كاذب شرایط در بین مسئولان سازمان‌ها و ادارات و همچنین توده مردم مشاهده می‌شود كه بازگشایی‌های زودهنگام، سفرهای متعدد و غیرضروری، حضور در اجتماعات، مراسمات مختلف و همچنین مراكز خرید و غیره نشان دهنده همین عادی انگاری شرایط و رها سازی پروتكل‌های بهداشتی است كه اثر مستقیم آن در شیوع بیشتر بیماری و در نهایت طغیان اپیدمی عیان می‌شود.
وی با بیان اینكه افزایش میزان مواجهه مبتلایان با افراد حساس با احتمال گسترش اپیدمی ارتباط مستقیم دارد، مطرح كرد: بنابراین موضوع مهم و تاثیر گذار بعدی در شرایط اپیدمی "رفتار مردم" و "لغو نابهنگام محدودیت‌ها" است.
اقدامات صورت گرفته برای كنترل اپیدمی
رییس كمیته كشوری اپیدمیولوژی كرونا در ادامه به اقدامات صورت گرفته در این راستا اشاره كرد و گفت: تشكیل گروه واكنش سریع كووید 19 در وزارت بهداشت اولین اقدامی بود كه طی دو هفته اخیر در این راستا انجام شد؛ به دنبال تشكیل گروه واكنش سریع، تیم‌های مربوطه با هدف گزارش‌دهی سریع تغییرات روند اپیدمی و كانون‌های آلودگی به مسولان و اتخاذ تصمیمات اجرایی، در سطح دانشگاه‌های علوم پزشكی تشكیل شد.
موارد تایید شده از ویروس جهش یافته تحت مراقبت شدید قرار دارند
وی با تاكید بر ضرورت افزایش میزان تست‌های تشخیصی در زمان مواجهه با ویروس جهش یافته، توضیح داد: طبیعتا در این شرایط باید ضمن افزایش تعداد تست‌های تشخیصی و شناسایی زودرس موارد مثبت؛ بالافاصله مساله قرنطینه و جداسازی مبتلایان هم اعمال شود كه خوشبختانه این سیاست در حال اجراست و در این میان موارد تایید شده از ویروس جهش یافته تحت مراقبت شدید قرار دارند.
بررسی علل طغیان اپیدمی در خوزستان
رییس تیم واكنش سریع كووید 19 در خصوص وضعیت خوزستان نیز بیان كرد: به دنبال بازدید تیم واكنش سریع وزارت بهداشت، چندین شهر خوزستان قرمز اعلام شد؛ ولی هنوز به صورت قطعی مشخص نیست كه علت طغیان اپیدمی در این منطقه ویروس جهش یافته بوده یا خیر. البته نمونه‌های آزمایشگاهی برای بررسی مولكولی تهیه شده و رصد و رهگیری مبتلایان ادامه دارد، اما تا این لحظه گسترش ویروس جهش یافته در خوزستان تایید شده نیست؛ هرچند كه احتمال این مساله در مناطق مرزی به خصوص به خاطر ترددهای غیررسمی بیشتر است.
وی با بیان اینكه كانون‌های آلوده خوزستان تحت كنترل تیم واكنش سریع كووید 19 وزارت بهداشت درآمده است، گفت: انجام تست‌های بیشتر، رصد و رهگیری مبتلایان و اقدامات سخت‌گیرانه به صورت جدی در حال اجراست.
سوری در عین حال، بیان كرد: متاسفانه سطح رعایت پروتكل‌ها بهداشتی نیز در این مناطق بسیار كاهش یافته كه این موضوع در بازدید ما از چند شهر خوزستان كاملا مشهود بود؛ بسیاری از ادارات و نشست‌های اداری بدون رعایت پروتكل های بهداشتی برگزار شده و سطح رعایت اصول بهداشتی همچون پوشش ماسك و عدم حضور در اجتماعات نیز در بین مردم كاهش چشمگیری داشته است.
این اپیدمیولوژیست ادامه داد: به نظر می‌رسد سایر سازمان‌هایی كه در این شرایط باید در كنار وزارت بهداشت باشند؛ آن ها نیز دچار خوش خیالی و ساده اندیشی شده‌اند و عملا نقش كمرنگ‌تری پیدا كرده‌اند، بعضا احساس می شود كه برخی ارگان‌ها بحث معیشت مردم را بر سلامت آنان ترجیح داده‌اند، در حالیكه اگر معیشت باعث به خطر انداختن سلامت جامعه و افزایش مرگ و میرها باشد به هیچ عنوان پذیرفته و قابل قبول نیست.
روش قطعی تشخیص ویروس جهش یافته
این اپیدمیولوژیست با بیان اینكه تشخیص قطعی ویروس جهش یافته حتما باید با روش (NGS)NEXT-GENERATION SEQUENCING یا توالی‌یابی انجام شود، گفت: از آنجا كه علایم بالینی ویروس بسیار متنوع و متغیر است، نمی‌توان تنها با اتكا به علایم بالینی ویروس جهش یافته را تشخیص داد، بلكه باید با رهگیری آخرین تماس‌های موارد مثبت و بررسی ارتباط مستقیم یا غیر مستقیم آنان با مسافران خارج از كشور در این زمینه اقدام كنیم، بنابراین رهگیری تماس‌های نزدیك موارد مثبت كرونا و گاها تا چند ده تماس قبلی، با هدف شناسایی موارد مبتلا به ویروس جهش یافته الزامیست كه در دستور كار قرار گرفته است.
وی با بیان اینكه در حال حاضر موارد ویروس جهش یافته در تهران، قزوین و چند شهر دیگر به صورت پراكنده گزارش شده است، گفت: با این حال ویروس جهش یافته هنوز بر الگوی كلی اپیدمی تاثیر زیادی نگذاشته ولی خطر بالقوه آن همچنان بسیار بالاست.
چگونه از بروز پیك چهارم پیشگیری كنیم؟
رییس كمیته كشوری اپیدمیولوژی كرونا با تاكید بر اینكه طغیان شدید اپیدمی و یا بروز پیك چهارم به وسعت پیك‌های قبلی سرنوشت محتوم كشور نبوده و قابل پیشگیری است، گفت: این مساله به رفتار مردم و اعمال سیاست‌های كنترلی از سوی مسوولان بستگی دارد.
وی در این رابطه به تجربیات كشورهایی همچون استرالیا اشاره كرد و گفت: در این كشورها علیرغم گزارش موارد ویروس جهش یافته طغیانی رخ نداد؛ چراكه توانستند با بكارگیری تیم‌های واكنش سریع و شناسایی و كنترل شدید موارد اول، از گسترش اپیدمی پیشگیری كنند. بنابراین ما نیز می‌توانیم با واكنش سریع نسبت به كانون‌های آلودگی و اعمال اقدامات كنترل، وضعیت را مدیریت كنیم.
وی ادامه داد: تجربه طغیان و خیز اپیدمی بعد از كاهش نسبی آمارها، یكبار در اردیبهشت ماه تجربه شد؛ بنابراین كشور هم تجربه آن زمان را دارد و هم اطلاعات، مستندات و تجربیات بین‌المللی را در اختیار دارد؛ لذا مساله مهم شكل‌گیری سیاست‌های صحیح و متناسب با شرایط و اعمال اقدامات لازم برای اجرای این سیاست‌هاست.
شرط اول كنترل اپیدمی مراعات مردم است
سوری همراهی و همكاری مردم را مهمترین عامل برای توفیق سیاست‌های پیشگیرانه دانست و گفت: اگر تمام تمهیدات و سیاست‌ها به درستی اتخاذ شود ولی مردم كم توجهی كرده و سایر سازمان‌ها و ارگان‌های اثرگذار همراهی نكنند، احتمال برگشت به شرایط ناگوار اپیدمی بالاست.
وی با تاكید بر اهمیت رعایت پروتكل‌های بهداشتی از سوی مردم و همچنین تداوم محدودیت‌ها از سوی مسوولان برای پیشگیری از طغیان احتمالی اپیدمی، عنوان كرد: مخصوصا بی‌توجهی به مناسبت‌های پیش رو مانند سفرها، تعطیلات نوروز و امثال آن می‌تواند احتمال گسترش اپیدمی را تا چندین برابر افزایش دهد.
سوری در ادامه با بیان اینكه عدم توجه به خیزهای ملایم اپیدمی در مناطق مختلف كشور می‌تواند منجر به بروز پیك چهارم كرونا در كشور شود، گفت: با این حال هنوز در مراحل ابتدایی پیك چهارم قرار داریم، در این شرایط واكنش سریع می‌تواند به موفقیت در كنترل تغییرات پیش رو منتهی شده و در مقابل، هر دقیقه تاخیر در اعمال و اجرای اقدامات موثر شرایط را بسیار دشوارتر كرده و طبیعتا بازگشت به شرایط عادی را مشكل‌تر و پرهزینه تر خواهد كرد.
رییس تیم واكنش سریع كووید 19 در وزارت بهداشت در پایان با تاكید بر اینكه شرط اول كنترل اپیدمی مراعات مردم است، توصیه كرد: برای غلبه بر ویروس كرونا باید هوشیاری خود را بیشتر كرده و مساله را جدی‌تر بگیریم؛ چراكه كنترل اپیدمی‌هایی مانند كووید 19 بسیار سخت و پرهزینه بوده ولی كوچكترین بی احتیاطی و كم توجهی می‌تواند وضعیت را بسیار نگران كننده كند؛ یادمان باشد كه در همین چند ماه گذشته وضعیت اپیدمی در كشور چقدر وخیم بود و بدانیم كه همچنان این استعداد در جامعه وجود دارد.
