كارآزمایی‌های بالینی در این واكسن‌ها در حال انجام است و علاوه بر این تعداد، 174 واكسن نیز در دنیا مرحله مطالعه مقدماتی و پیش از مرحله بالینی قرار دارد.
دكتر علیرضا ناجی با اشاره به این كه با گذشت یكسال از شیوع ویروس كرونا كل جهان دچار مشكلات روانی، بیولوژیك و اقتصادی فراوان قرار گرفته‌اند، تاكید كرد: لازم است هر چه زودتر پاندمی كرونا با واكسیناسیون جمعی كنترل شود.
وی افزود: كرونا با رعایت بهداشت و دستورالعمل‌ها، افزایش تست‌های تشخیصی، درمان مناسب، قرنطینه و ایزلاسیون و در نهایت واكسیناسیون كنترل خواهد شد.
این استاد دانشگاه با اشاره به این كه درمان‌های كرونا خصوصا در فرم‌های شدید بیماری درمان‌های معجزه آسایی نیستند، خاطرنشان كرد: با توجه به شرایط موجود مهمترین بخش كنترل ویروس كووید واكسیناسیون است.
دكتر ناجی گفت: ایمنی جمعی هرگز به واسطه عفونت‌های طبیعی به وجود نمی‌آید و با توجه به سوابق متعددی كه در دنیا وجود دارد، هرگز ایمنی طبیعی تضمینی برای كنترل یا محدود شدن جولان كرونا نیست.
رییس مركز تحقیقات ویروس شناسی با بیان این كه در مسیر تضمین سلامت مردم نیاز به واكسن‌های باكفایت داریم تاكید كرد: باید ایمنی به میزان قابل توجهی ایجاد شود تا گردش ویروس بسیار كاهش یافته و بیماری كنترل شود. در این میان واكسن‌هایی را می‌توانیم واكسن مناسب بنامیم كه حداقل كارایی و اثربخشی آنها بین 70 تا 75 درصد باشد.
وی یادآور شد: بطوركلی در حال حاضر بیش از 230 واكسن در دنیا در مرحله كارآزمایی بالینی و یا مرحله مقدماتی قرار دارند، به طوری كه حتی برخی از شركت‌های داروسازی اقدام به تولید بیش از یك واكسن كرده‌اند، این مهم نشان از اهمیت كنترل كرونا در سراسر جهان دارد.
استاد تمام ویروس شناسی دانشگاه در مورد 63 واكسن موجودی كه با تاییدیه سازمان جهانی بهداشت در حال طی كردن مراحل بالینی هستند افزود: بعضی از این واكسن‌ها پس از گرفتن مجوز مصرف اورژانسی به نوعی می‌توان گفت وارد فاز چهارم كارآزمایی بالینی شده‌اند.
دكتر ناجی با اشاره به این كه پروتئین اسپایك هدف اصلی واكسن‌هاست، خاطرنشان كرد: به طور مثال واكسن نوواوكس یكی از واكسن های پروتئینی است كه در حال گذراندن فاز سوم بالینی است و نتایج آن اخیرا منتشر شده است. واكسن مشترك بین ایران و كوبا نیز كه در حال ورود به فاز سوم كارآزمایی بالینی در ایران و كوبا است، از نوع واكسن های پروتئینی به حساب می آید.
واكسن‌های غیرفعال از دیگر واكسن‌های مقابله با كروناست كه رییس مركز تحقیقات ویروس شناسی توضیحاتی درباره آن ارائه داد و افزود: از جمله واكسن‌های غیر فعال می‌توان به واكسن سینوفارم چین اشاره كرد و در نوع ایرانی واكسن كوویران ایرانی در این پلتفرم قرار دارد.
این استاد دانشگاه واكسن‌های وكتورال را دسته دیگری از واكسن های ضد كرونا معرفی كرد و افزود: واكسن معروف آكسفورد-آسترازنكا، اسپوتنیك وی و واكسن جانسون-جانسون از واكسن‌های وكتورال هستند.
به گفته دكتر ناجی واكسن‌های وكتورال نیز به دودسته تقسیم می شوند، گروه اول واكسن‌هایی هستند كه تكثیر نمی‌شوند و فقط بیان یك پروتئین هدف را انجام می‌دهند و گروه دوم واكسن‌های وكتوری تكثیری هستند.
وی با بیان این كه واكسن فایزر و مدرنا از دسته واكسن‌های ژنومی mRNA هستند گفت: جالب است بدانید یكی از واكسن‌هایی كه در ایران در دست مطالعه و تولید خواهد بود از همین خانواده است.
استاد تمام ویروس شناسی دانشگاه واكسن‌های ذرات مشابه ویروس را از دیگر واكسن های موجود در دنیا معرفی كرد و افزود: این واكسن ها شبیه ویروس هستند و با پروتئین‌هایی كه در ویروس است ساخته می‌شوند و هیچ ژنومی در این واكسن ها وجود ندارد.
رییس مركز تحقیقات ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی، در ادامه یكی دیگر از واكسن‌های موثر در مقابله با ویروس كووید را واكسن‌های ضعیف شده معرفی كرد و ادامه داد: تعداد زیادی از شركت‌های داروسازی برای تولید این واكسن فعالیت می‌كنند.
دكتر ناجی تاكید كرد: تقریبا بیشتر واكسن‌های موجود پروتئین s یا اسپایك ویروس را مورد هدف قرار می‌دهند، چرا كه این پروتئین، پروتئین سطحی شاخكی ویروس است كه عامل اتصال و ورود به سلول می‌باشد. این پروتئین حاوی آنتی ژن‌های متعدد بوده كه هدف سیستم ایمنی هستند.
این استاد دانشگاه ادامه داد: اولین واكسنی كه مجوز ورود به كارآزمایی بالینی 3 را گذراند واكسن فایزر است كه بیش از 94 درصد اثربخش بوده و به شكل وسیع در دنیا در حال تزریق است.
عضو هیئت علمی دانشگاه با بیان این كه تمام واكسن های موجود تنها مجوز اضطراری استفاده اخذ كرده‌اند گفت: مراحل تولید واكسن زمانبر است و به هیچ عنوان با تولید دارو قابل مقایسه نیست چرا كه دارو برای جامعه خاص مورد استفاده قرار می‌گیرد ولی واكسن‌ها محصولات پزشكی هستند كه میلیاردها نفر از آن استفاده می كنند.
دكتر ناجی اطمینان از بی‌ضرر بودن واكسن‌ها را یكی از مهمترین ابعاد تولید واكسن ذكر كرد و ادامه داد: آزمایش واكسیناسون و تست‌ها در مراحل مختلف بر روی افراد، نژادها، گروههای سنی و گروههای بیماران مختلف بسیار زیادی انجام می شود.
وی با تاكید بر این كه مراحل تولید واكسن بسیار زمانبر است گفت: به دلیل شرایط اضطراری كرونا و تلفات بسیار زیاد و این موضوع كه تنها با واكسیناسیون می‌توان ایمنی جمعی در جامعه بوجود آورد، واكسیناسیون در كرونا اهمیت ویژه‌ای به خود گرفته است.
رییس مركز تحقیقات ویروس شناسی دانشگاه خاطرنشان كرد: در حال حاضر واكسن‌هایی كه دربازار وجود دارد اگر چنانچه مجوزی هم دارند واكسن‌هایی هستند كه دارای مجوز های اضطراری هستند در واقع همچنان باید به دنبال اطلاعات جدید درباره واكسن‌ها در پی تزریق‌های گسترده در جهان، یعنی طی كردن فاز چهارم باشیم.
دكترناجی یادآور شد: همه واكسن‌های كرونا مجوز استفاده اضطراری دارند و هیچ واكسنی مجوز قطعی تزریق را ندارد وحتی این موضوع شامل واكسن‌هایی با ایمنی بالا و مورد تایید مجامع بین المللی همانند فایزر هم می‌شود.
بنابر اعلام روابط عمومی دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی، این استاد تمام دانشگاه با تاكید بر این كه واكسن مدرنا بعد از واكسن فایزر تاییدیه سازمان غذا و داروی آمریكا را كسب كرد، ادامه داد: این واكسن نیز از دسته واكسن های mRNAژنومیك با كفایت ایمنی بسیار بالا می‌باشد.
این عضو هیئت علمی دانشگاه با بیان این كه تمامی واكسن‌های عرضه شده دارای معایب و مزایایی هستند خاطرنشان كرد: مهمترین مزیت واكسن‌های mRNAامكان تولید انبوه واكسن است. این مدل از واكسن‌ها موجب تحریك سیستم ایمنی هومورال سلولار می‌شوند، در ضمن به دلیل تكنولوژی بالا، این واكسن‌ها چابكی فراوانی در تولید دارند و می‌توان در واكنش به رخداد واریانت‌های جدید، به سرعت تغییراتی در ساختارها و تركیب آنها ایجاد كرد.
وی افزود: به طور مثال شركت مدرنا به سرعت واكسنی را در مقابل وریانت‌های جدید طراحی و به بازار عرضه كرده است.
به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشكی شهیدبهشتی، دكتر ناجی در ادامه درباره واكسن‌های وكتوری توضیحاتی داد و گفت: واكسن آكسفورد، اسپوتنیك وی و جانسون-جانسون از ژنوم آدنو ویروس‌های انسانی و حیوانی به عنوان وكتور یا حامل استفاده می‌كنند.
