عامل اصلی آلودگی هوای كلانشهرها؛ سرطان‌زا و هم‌رده با رادیواكتیو

رییس مركز ملی و هوا اقلیم سازمان محیط زیست ضمن اشاره به خسارت‌های اقتصادی آلودگی هوا در كلانشهرهای كشور گفت: بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی ذرات معلق كمتر از 2.5 میكرون - كه به‌عنوان عامل اصلی آلودگی هوای كلانشهرهای كشور مطرح است- جزو گروه اول مواد سرطان‌زا و هم‌رده با مواد رادیو اكتیو هستند.

مهدی میرزایی قمی ضمن اشاره به هزینه‌ خسارت‌های اجتماعی آلاینده‌های هوا بر سلامت انسان، كاهش بهره‌وری، خسارت وارد بر تولید و... اظهار كرد: تولید هر تن آلاینده ذرات معلق كمتر از 2.5 میكرون در تهران 161 هزار و 619 دلار خسارت اقتصادی به جامعه تحمیل می‌كند.
خسارت هر تن آلاینده ذرات معلق كمتر از 2.5 میكرون در شیراز بیش از 67 هزار دلار است

وی با بیان اینكه در سیاهه انتشار كلانشهرهای كشور خسارت‌های اقتصادی آلاینده‌های هوا به تفكیك هر استان محاسبه شده است، تصریح كرد: تاثیر آلاینده‌های مختلف در كلانشهرها با یكدیگر متفاوت است. از این‌رو این خسارت‌ها همراه با راهكارهای كاهش برای كلانشهرهای مختلف ازجمله اصفهان، شیراز، اراك، قم، تبریز، تهران و... در نظر گرفته شده است. برای مثال خسارت هر تن آلاینده ذرات معلق كمتر از 2.5 میكرون در شیراز 67 هزار و 411 دلار و در اصفهان حدود 80 هزار دلار برآورد شده است.

به گفته رییس مركز ملی هوا و اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست براساس آمار سازمان بهداشت جهانی ذرات معلق كمتر از 2.5 میكرون جزو گروه اول مواد سرطان‌زا و هم رده با مواد رادیو اكتیو است بنابراین اثرات منفی pm2.5 بیشتر از سایر آلاینده‌ها درنظر گرفته می‌شود.
تولید سالانه بیش از 10 هزار تن ذرات معلق كمتر از 2.5 میكرون در تهران

میرزایی قمی در ادامه با اشاره به اینكه در تهران سالانه بیش از 10 هزار تن ذرات معلق كمتر از 2.5 میكرون تولید می‌شود، گفت: مطالعات سال 2018 بانك جهانی نشان می‌دهد كه آلودگی هوا سالانه 2.6 میلیارد دلار به تهران خسارت وارد می‌كند. این رقم برای كل كشور 7 میلیارد دلار گزارش شده است.
سهم منابع ثابت در آلودگی هوای شیراز بیش از 80 درصد است

وی در ادامه با اشاره به اینكه سیاهه انتشار كلانشهرهای كشور نشان می‌دهد كه سهم منابع ثابت مانند صنایع و نیروگاه‌ها و منابع متحرك مانند خودروهای دیزلی، موتورسیكلت‌ها، اتوبوس‌ها و... در آلودگی هوای كلانشهرها متفاوت است، تصریح كرد: برای مثال در شهرهایی مثل اراك، اصفهان و شیراز سهم منابع ثابت در آلودگی هوا بیشتر از منابع متحرك است به‌طوری كه در شیراز منابع ثابت در آلودگی هوا سهمی بیش از 80 درصد دارند.
سهم منابع مختلف در آلودگی هوای تهران

رییس مركز ملی هوا و اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: بر اساس مطالعات انجام شده در تهران سهم منابع ثابت 46 درصد و سهم منابع متحرك 54 درصد گزارش شده است البته باید به این موضوع تاكید كرد كه افزایش سهم منابع ثابت در آلودگی هوای تهران به معنای كاهش سهم خودروها و موتورسیكلت‌ها نیست.

وی در ادامه تصریح كرد: به‌طور كلی حجم انتشار آلاینده‌ها از دهه 80 تاكنون در كشور بیشتر شده و به‌ دنبال آن نیز انتشار آلاینده‌ها چه از منابع ثابت و چه از منابع متحرك افزایش یافته است.
گرایش منابع ثابت آلاینده به سوخت غیراستاندارد

میرزایی قمی درباره چرایی افزایش سهم صنایع، نیروگاه‌ها و سایر منابع ثابت در آلودگی هوای شهر تهران گفت: در درجه اول صنایع توسعه پیدا كرده‌اند و حجم تقاضا و تولیدات آن‌ها بیشتر شده و به‌همین نسبت سهم انتشار آن‌ها از آلاینده‌های هوا افزایش یافته است. دلیل مهم دیگر آن است كه منابع ثابت آلاینده در كشور ما به سمت استفاده از سوخت‌های غیر استاندارد رفته‌اند.
كیفیت سوخت مصرفی صنایع به‌جای ارتقا، تنزل پیدا كرده است

رییس مركز ملی هوا و اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست افزود: باوجود اینكه طی سه، چهار سال اخیر سوخت استاندارد در اختیار صنایع كشور قرار می‌گرفت اما به‌دلیل مشكلات تحریم‌ این شیب نزولی شد و سوخت صنایع به‌جای بهبود تنزل پیدا كرد.
گازوییلی مصرفی در برخی نیروگاه‌ها حدود 6000 تا 7000ppm گوگرد دارد

میرزایی قمی با بیان اینكه بر اساس استانداردهای یورو 4 محتوای گوگرد سوخت باید زیر 50ppm باشد، اظهار كرد: متاسفانه گازوییلی مصرفی در برخی نیروگاه‌ها ازجمله نیروگاه‌های اطراف تهران حدود 6000 تا 7000ppm گوگرد دارد. این درحالیست كه گوگرد سوخت مازوت در ایران تا 20هزارppm گزارش شده است.
ضرورت جابه‌جایی صنایع از داخل شهرها

وی در ادامه با اشاره به اینكه در برخی از استان‌هایی كه سهم منابع ثابت در آلودگی هوا بیشتر از منابع متحرك است ازجمله اصفهان، شیراز و اراك صنایع باید در بلند مدت از داخل شهر جابه‌جا شوند، چراكه خلاف قوانین و استانداردها مستقر شده‌اند، تصریح كرد: راهكار كوتاه مدت و میان مدت این است كه به‌هیچ وجه مجوز قرارگیری و مكان‌یابی تاسیسات و صنایع جدید در داخل این شهرها ازجمله اصفهان صادر نشود.
صنایع آلاینده باید به سیستم‌های فیلتراسیون مجهز شوند

رییس مركز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان محیط زیست در پایان با تاكید بر اینكه با نصب سیستم‌های فیلتراسیون می‌توان خروجی‌های صنایع را تا حدود زیادی كنترل كرد، گفت: البته نصب این سیستم‌ها برای صنایع هزینه‌بر است و متاسفانه صنایع به سمت استفاده از این فیلترها نمی‌روند. با تمامی این‌ها در قانون هوای پاك تاكید شده است كه اگر به هر دلیلی وزارت نفت نتواست سوخت استاندارد را در اختیار صنایع قرار دهد، وزارت نیرو مكلف است كه صنایع را مجهز به سیستم‌های كنترلی آلودگی هوا كند.