عدم حمایت از خانواده‌ها برای انجام غربالگری چه پیامدی دارد؟

رییس مركز روابط عمومی وزارت بهداشت در توییتی نوشت: عدم حمایت از خانواده‌ها برای انجام غربالگری در چهارچوب دستورالعمل می‌تواند آنها را به سمت سقط غیر قانونی، انجام هزینه‌های بی مورد ناشی از نیاز القایی و پرهیز از فرزندآوری به دلیل ترس از هزینه‌ها یا نگرانی از تولد فرزند معلول سوق دهد.

كیانوش جهانپور درباره فرآیند غربالگری بیماری‌های ژنتیكی پیش از تولد نوشت: حدود یك میلیون و 200 هزار تولد سالانه در كشور برآورد می‌شود. اگر در همه بارداری‌ها غربالگری انجام شود، 5 درصد یعنی 60 هزار نفر با خطر بالا تعیین خواهند شد كه برای آزمایش های بیشتر معرفی می شوند.

وی ادامه داد: تست غربالگری اولیه شامل دو نوع تست بیوشیمی است كه به آن دابل ماركر گفته می شود و سونوگرافی NT با استفاده از نتایج این تست ها خطر سندرم داون در نوزاد محاسبه می شود. خطر یك روی 250 و بالاتر پرخطر قلمداد داده شده و نیاز به بررسی بیشتر خواهند داشت.

رییس مركز روابط عمومی وزارت بهداشت نوشت: از مجموع 60 هزار نفری كه سالانه با ریسك بالا ارزیابی می شوند، حدود 10 درصد (6 هزار نفر) با ریسك یك روی 10 و بالاتر هستند كه به دلیل ریسك بالا مستقیم برای انجام آمنیوسنتز معرفی می شوند. 90 درصد دیگر (54 هزار نفر) برای انجام تست غیر تهاجمی NIPT معرفی می شوند.

جهانپور افزود: كمتر از یك درصد كسانی كه این تست را انجام می دهند مثبت می شوند كه برای تایید تشخیص باید آمنیوسنتز و كاریوتایپ شوند. یعنی 540 نفر هم از این طریق برای آمنیوسنتز معرفی می شوند. بنابراین در مجموع سالانه 6540 نفر لازم است آمنیوسنتز انجام دهند. مشكل آمنیوسنتز این است كه با درصد اندكی احتمال سقط القایی وجود دارد. این درصد به ادعای متخصصان یك در هزار است. اگر حتی 2 برابر این نسبت هم باشد (یك روی 500) به این معنی است كه سالانه احتمالا 13 مورد سقط ناخواسته در نتیجه انجام آمنیوسنتز رخ می دهد. از این جمع البته حداقل 20 درصد موارد سندرم داون خواهند بود و تقریبا 10 مورد سقط جنین سالم اتفاق می افتد. هر چند حتی یك مورد سقط جنین سالم هم موجب تاسف فراوان است، ولی این تعداد به هیچ وجه با آماری كه توسط افراد ناآگاه یا كم اطلاع به هردلیل و انگیزه ای كه بیان می شود، قابل مقایسه نیست.

وی ادامه داد: اما عدم حمایت از خانواده ها برای انجام غربالگری در چهارچوب دستورالعمل می‌تواند آنها را به سمت موارد زیر سوق دهد: سقط غیر قانونی، انجام هزینه های بی مورد ناشی از نیاز القایی و پرهیز از فرزندآوری به دلیل ترس از هزینه ها یا نگرانی از به تولد فرزند معلول.

جهانپور بیان كرد: (این موارد) قدر مسلم مغایر سیاست‌های توسعه جمعیت، فاقد توجیه از نظر موازین بهداشت عمومی و خلاف جهت ماموریت و وظیفه دولت ها در توسعه عدالت در دسترسی به خدمات سلامت است.

اشرف سماوات رییس اداره ژنتیك دفتر بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت نیز امروز در همین رابطه گفت: غربالگری به هیچ عنوان اجباری نبوده است و هیچ ضرورتی برای محدود كردن غربالگری وجود ندارد. همان‌طور كه بارها اعلام شده، غربالگری در چهارچوب تعیین شده علاوه بر اینكه تاثیر منفی بر رشد جمعیت ندارد، بر سلامت كودكان تاثیر مثبت دارد، زیرا از نقطه نظر جمعیت شناسی وقتی یك كودك سالم به دنیا می آید سبب توسعه جمعیت می شود، زیرا خود عدد تولد را می افزاید و به علاوه با سلامت به دوران باروری می رسد و در حفظ موالید و چرخه دایمی جمعیت به درستی مشاركت می كند.

سماوات گفت: وزارت بهداشت در راستای دستورات مقام معظم رهبری كه بر توسعه جمعیت سالم و بالنده تاكید دارند، اقدام كرده و به همین دلیل از سلامت جنین و كودكان با برنامه های غربالگری صیانت می كند. بنابراین غربالگری چنانچه استاندارد و با نظارت انجام شود ابزار بسیار مهم اطمینان بخش به والدین برای سلامت جنین و داشتن چندین فرزند سالم است.