تزریق واكسن ایرانی كرونا به 4 نفر دیگر؛ بزودی
معاون بهداشت وزارت بهداشت درباره اولویت های دریافت واكسن كرونا و آخرین خبرها از واكسن ایرانی كرونا توضیح داد.
دكتر علیرضا رییسی در بخش دیگری از نشست خبری خود از استودیو سلامت وزارت بهداشت، در پاسخ به سوال ایسنا، درباره اولویت های تزریق واكسن كرونا، گفت: اولویت ها را آماده كردیم و تا چند روز آینده آن ها را اعلام می كنیم. راهنمای اولویت بندی توزیع واكسن كووید-19 در ایران است كه بحث های كمیته فنی و كمیته اخلاق بررسی شده و در ستاد ملی هم باید مصوب شود و بعد آن را عمومی می كنیم. البته به طور كلی در تمام دنیا بر اساس اولویت هایی كه وجود دارد، اقدام می كنند و این اولویت ها تقریبا در دنیا مشترك است و ممكن است درصد كمی اختلاف داشته باشد.
افراد دارای اولویت دریافت واكسن كرونا
وی در این باره افزود: یكی اینكه افراد در معرض آسیب كه شامل كادر بهداشت و درمانی كه در آی سی یو كار می كنند، مستقیما با كرونا ارتباط دارند كه بسیار در معرض خطرند، افراد سالمندی كه در خانه سالمندان زندگی می كنند، افراد بالای 75 سال، افرادی كه دارای بیماری زمینه ای یا بیماری صعب العلاج هستند، تحت شیمی درمانی هستند و یا چندین بیماری به صورت همزمان دارند. همه اینها جزو اولویت بندی و فازبندی است. چهار فاز تعریف شده كه هر فاز بر اساس تعداد واكسنی كه به دستمان می رسد باید آن ها را انجام دهیم. البته بستگی دارد كه چقدر واكسن به دستمان برسد. اعتقاد من این است كه باید این اولویت بندی ها به صورت شفاف در اختیار همه قرار گیرد و منتشر شود تا همه بدانند كه سیستم توزیع واكسن به چه صورت است. این اولویت بندی مشخص است و فكر می كنم هفته آینده خدمت عموم قرار می گیرد.
ضوابط ورود به ایران از كشورهای اروپایی در شرایط فعلی كرونا
پروازهای انگلیس همچنان ممنوع
معاون بهداشت وزارت بهداشت درباره ممنوعیت پروازها به انگلیس، گفت: پرواز به كشور انگلیس را به صورت رفت و برگشت ممنوع كردیم و پرواز غیر مستقیم هم كه از انگلیس به استانبول و بعد به ایران می آمد، ممنوع شده است. تمام كشورهای اروپایی كه بخواهند وارد ایران شوند، باید 48 یا 72 ساعت قبل PCR منفی داشته باشند و بعد بتوانند وارد كشور شوند. دوم اینكه دستور دادیم كه تمام پروازهای اروپایی كه وارد ایران می شوند، دوباره از مسافرانشان تست بگیریم و اینها تا مشخص شدن جواب تست شان باید در قرنطینه خانگی بمانند. با این حال می گویم كه ویروس تنفسی ویروسی نیست كه با بستن مرزها وارد نشود و بالاخره از یك جایی وارد می شود. تنها كاری كه باید انجام دهیم فاصله گذاری و دوری از تجمعات است. به ویژه اینكه ویروس جهش یافته در تركیه، عمان و اخیرا در پاكستان مشاهده شده است. بنابراین باید پروتكل ها را به صورت كامل رعایت كنیم.
رییسی درباره تجمعات در دفاتر پیشخوان دولت، آرامستان ها و... و برگزاری برخی مراسم های عروسی و... و. ، گفت: زمانیكه می گوییم كه پروتكل ها به میزان 86 درصد رعایت می شود، این پروتكل كشوری است. واقعا در برخی از شهرها میزان رعایت پروتكل ها پایین و به میزان 70 درصد است. وقتی می گوییم 70 درصد پروتكل ها را رعایت می كنند، یعنی 30 درصد كه عدد كمی نیست، این پروتكل ها را رعایت نمی كنند. در یك جمعیت 80 میلیونی كشور وقتی 10 درصد رعایت نمی كنند، یعنی هشت میلیون نفر كه كم نیست. حال چند اقدام باید انجام شود؛ در شورای عالی نظارت ستاد ملی كرونا ابلاغ شده كه سطوح نظارت در تمام دستگاه ها اعم از بانك ها و... نظارت ها را انجام دهند. در طرح شهید قاسم سلیمانی هم بحث نظارتی داریم كه بسیج، هلال احمر و... در این حضوره نظارت می كنند و برخوردهای قانونی هم انجام می شود. حتی در مواردی بانك یا پیشخوان تعطیل شده و یا حتی با یك مسئول اداری برخورد شده یا مسئولی عزل شده است. البته نمی شود به صورت 100 درصد خیالمان راحت باشد كه همه پروتكل ها رعایت می شود. شاید اینكه هنوز مرگ و میر و ابتلا داریم به دلیل همین موضوع است كه در برخی جاها رعایت نمی شود و هر گونه عدم رعایت می تواند به بیماری منجر شود.
تزریق واكسن كرونا شفاف و مشخص خواهد بود
وی درباره عدم رعایت اولویت ها برای واكسن آنفلوآنزا و احتمال ایجاد اشكال در اولویت بندی واكسن كرونا، گفت: داستان واكسن كرونا با واكسن آنفلوآنزا خیلی متفاوت است. كرونا همه را تحت تاثیر قرار داده است و با آنفلوآنزا كاملا متفاوت است. امسال تعداد انگشت شماری به آنفلوآنزا مبتلا شدند كه به دلیل رعایت پروتكل ها بود. واكسن كرونا بسیار متفاوت است و در سطوح ستاد ملی و كمیته اخلاق تاییدیه گرفته است. مطمئن باشید كه در زمینه واكسن كرونا كاملا شفاف سازی خواهد شد و به همه اطلاع می دهیم و دانه دانه تزریق واكسن را مشخص می كنیم كه به چه كسی تزریق شده و همه این ها را ثبت و ضبط می كنیم و فكر نمی كنم در این زمینه دغدغه داشته باشیم. اگر واكسن باشد و فردی در اولویت باشد، قطعا برایش واكسن تزریق می شود.
رییسی درباره نظر ایران درباره واكسن اسپوتنیك روسیه، گفت: در زمینه بحث خرید واكسن خارجی چند نكته وجود دارد؛ اولا باید واكسنی باشد كه مورد تایید سازمان جهانی بهداشت قرار داشته باشد. واكسن اسپوتنیك در ابتدا تاییدیه سازمان جهانی بهداشت را نداشت اما الان تاییدیه هایشان را به مراحل خوبی رساندند. این واكسن جزو كووكس هم هست. اینكه مردم بخواهند انتخاب كنند كه كدام واكسن را تزریق كنند، اینطور نیست. بحث این است كه چه واكسنی و با چه تركیبی به دستمان می رسد. به طور كلی برخی واكسن هایی كه در فازهای مختلف تولید هستند، گفته می شود كه برای گروه سالمندان ایمن نیستند. بنابراین تزریق واكسن به همه این موارد بستگی دارد. مذاكراتی با روسیه و كشورهای دیگر هم داشتیم. باید توجه كرد كه البته ظرفیت تولید این واكسن هنوز آنقدر نیست كه بتوانند به میزان زیاد آن را به ایران تحویل دهند. بسیاری از شركت ها و كشورها هستند كه در حد دوز 100 هزار تا و 200 هزار تا می توانند داشته باشند، اما این كافی نیست و به همین دلیل از چندجا وارد مذاكره شدیم تا بتوانیم واكسن مورد تایید و مطمئن را در دسترس قرار دهیم. قطعا از آنجایی كه واكسن روسیه در سبد كووكس هم هست، در سبد واكسیناسیون ما هم می تواند قرار گیرد.
تبدیل وضعیت؛ حق نیروهای شركتی است
رییسی درباره تبدیل وضعیت نیروهای شركتی در حوزه بهداشت و درمان، گفت: تلاشهای زیادی در زمینه نیروهای شركتی انجام شده و 30 هزار مجوز استخدامی هم گرفته شده است. امیدواریم نیروهایی كه به صورت شركتی كار میكنند و با تجربه هستند، تا حدودی جذب شوند. نیروهای شركتی در حوزه بهداشت و درمان و به ویژه در دوران كرونا بسیار زحمت كشیدند و تن به آتش زدند و حق آنهاست كه تغییر وضعیت انجام شود. معاونت توسعه مباحث مختلفی در این زمینه را هم دنبال میكند و به دنبال تبدیل وضعیت آنها نیز هستند كه امیدواریم به نتیجه برسد.
وی درباره واكسن تولید مشترك كرونا بین ایران و كوبا نیز گفت: فاز یك و دو انسانی واكسن مشترك كرونا با كشور كوبا نیز در حال انجام است.
رییسی در ادامه صحبت هایش درباره تفكر ایمنی جمعی در مقابل كرونا گفت: به هیچ وجه تفكر ایمنی جمعی با گرفتن كرونا نه اخلاقی است و نه تاییدش میكنیم. اینكه همه مبتلا شوند اخلاقی نیست؛ زیرا تعداد زیادی از مردم از بین میروند. فرض كنید یك گروه اولویتدار قرار است واكسن دریافت كنند اگر فرد طی یك یا دو ماه قبل مبتلا شده و بهبود یافته باشد از اولویت ما برای دریافت واكسن خارج میشود.
فرمول واكسیناسیون كرونا آماده است
وی افزود: زمانی كه از سالمندان نام میبریم با مبنای بالای 60 سال، حدود 8 میلیون نفر سالمند داریم، یك میلیون نفر كادر درمان داریم، افرادی كه مشاغل خاص دارند مانند غسالها، بیماران صعبالعلاج، جانبازان تنفسی و... همه در اولویت دریافت واكسن هستند كه بعد از آنها به سراغ سایر گروههای پر ریسك میرویم؛ مثلا كسانی كه در زندانها كار میكنند، معلمین، نیروی انتظامی و ... باید بدانیم حد ایدهآل واكسیناسیون طبق چیزی كه گفتم مثلا واكسیناسیون 21 میلون نفر جمعیت است كه اگر ضرب در 2 شود یعنی ما 42 میلیون دوز واكسن برای تزریق در دو نوبت نیاز داریم؛ حالا اگر مثلا 3 میلیون دوز واكسن در اختیار ما باشد، افراد پر خطر، سالمندان یا كادر بهداشت و درمان در اولویت قرار میگیرند. فرمول واكسیناسیون آماده است و اگر عدد واكسنی كه به دستمان میرسد را به نرمافزار بدهیم به ما خواهد گفت هر شهر چقدر واكسن لازم دارد و آن واكسن باید برای چه كسانی باشد.
واكسن ایرانی هنوز عوارضی روی 3 نفر تزریق كننده نداشته است
تزریق این واكسن به 4 نفر دیگر؛ طی روزهای آتی
رئیسی درباره واكسن ایرانی كرونا نیز گفت: چند شركت دانشبنیان در كشور بر واكسن كار میكنند و واكسن نوتركیب هم در فاز پرهكلینیكال است و امیدواریم ظرف چند هفته آینده مجوز فاز انسانی را بگیرد. واكسنهای نوتركیب شانس تولید انبوه بیشتری دارند. تزریق واكسن ایرانی با پلتفرم ویروس غیرفعال بود كه به 3 نفر تزریق شده است. هدف از فاز یك انسانی اثربخشی واكسن نیست بلكه میخواهیم از ایمن بودن واكسن اطمینان حاصل كنیم؛ زیرا اگر واكسن ایمن نباشد، ممكن است بلافاصله پس از تزریق، شوك ایجاد كند. در روزهای مختلف همه عوارض بررسی میشود. ایمنی در فاز حاد اولیه و ساعات پس از تزریق واكسن با دقت بررسی میشود و خوشبختانه این سه نفر تاكنون عوارضی نداشتند. این افراد 14 روز پس از تزریق اول مجددا دوز بعدی را دریافت خواهند كرد و 28 روز بعد اثر واكسن سنجیده میشود. در روزهای آینده این واكسن به چهار نفر دیگر هم تزریق میشود تا همه 56 نفر در فاز اول تست انسانی این واكسن را دریافت كرده و بحث ایمنی بررسی شود.
رییسی تاكید كرد: در فازهای بعدی واكسن بر چند صد نفر بررسی میشود و سپس به سمت تولید انبوه میرویم. هیچ واكسنی در دنیا ظرف یكسال ساخته نشد، اما به دلیل بحران كرونا سازمان بهداشت جهانی مجوز داد تا كشورهای تولید كننده واكسن بتوانند فازهای مطالعاتی را باهم تركیب كنند تا سریعتر به واكسن برسیم. فازی كه كمتر در مورد آن صحبت میشود و برای واكسن كرونا هنوز محقق نشده فاز مراقبت واكسن كرونا طی یك تا سه سال بعد از تزریق واكسن است. امیدواریم اگر همه چیز درست پیش رود، در اواخر بهار بتوانیم به مرحله تولید انبوه برسیم. هر آزمایش یا امتحانی برای این است كه نتایج آن مشخص شود. ممكن است در برخی از این آزمونها، میزان موفقیت كمتر باشد و باید به عقب برگردند و اصلاحات انجام شود.
وی در ادامه صحبت هایش در پاسخ به سوالی درباره جهش ویروس در انگلیس افزود: در مورد ویروس انگلیسی میدانیم خیلی ویروس بدی است و جهش در نقطهای رخ داده است كه چسبندگی ویروس به سلول را افزایش داده است و سرایت آن هم زیاد شده است و قدرت سرایت تا 70 درصد افزایش یافته است. در حالت عادی هزاران ویروس باید به سلولها حمله كنند تا به سلول بچسبند. اما در این شرایط و با چسبندگی بیشتر ویروس به جای اینكه هزاران ویروس به سلول حمله كنند، در صورت حمله تعداد كمتری از ویروس به بدن، احتمال چسبیدن آن به سلول نیز افزایش پیدا می كند.
گمانه زنی از علت افزایش كرونا در مازندران
سخنگوی ستاد مقابله با كرونا درباره روند بیماری در كشور نیز تصریح كرد: پس از آنكه با اعمال محدودیتها در سراسر كشور روند نزولی داشتیم، در چهار استان اردبیل، گلستان، گیلان و مازندارن روند نزولی نشد اما با اجرای محدودیتهای بیشتر استان اردبیل به سرعت كاهش آمار داشت و سپس گلستان و گیلان كاهش آمار بیماری داشتند اما مازندران همچنان یا افزایشی بود و یا ثابت میشد. در دو استان در كشور پیك سوم نداشتیم یكی استان مازندران و یكی استان هرمزگان، كه خوشبختانه استان هرمزگان مقاومت كرد و پیك سوم در آنجا رخ نداد، ولی در مورد مازندران نیاز به بررسی بیشتر است. البته ارتباط افزایش بیماری در مازندران با طرح پزشك خانواده شهری را كم میدانم. در مورد مازندران شاید دورهمیهای خانوادگی در شب یلدا باعث این خیز سوم شده است از طرفی بررسیهای محلی و میدانی انجام شده و شاید یكی از عوامل پیك سوم این بوده كه در مازندران فصل چیدن پرتقال و كیوی است و در حال حاضر شهرهای كوچك و روستاها درگیر بیماری شدهاند، كارگرهای فصلی در ماشینها سوار شده و به باغها میروند و ظهر هم دور هم جمع میشوند و غذا میخورند و كل یك روستا آلوده میشود. در نتیجه یكی از عوامل مرتبط با خیز سوم بیماری در مازندران میتواند همین مورد باشد.
وی در ادامه تاكید كرد: وقتی یك استان دچار خیز بیماری میشود شك نداریم كه دورهمیهای خانوادگی یا مراسمها و سفرها اتفاق افتاده است. مثلا اخیرا باخبر شدیم شركت پنبه ریز در بابلسر یك كارگاه آموزشی بدون مجوز گذاشته بود كه افراد جمع شده بودند. در گناباد متوجه میشوند كه چنین كارگاه آموزشی در این شهر وجود داشته كه از گناباد هم شركتكننده داشته است. در راه برگشت، جلوی اتوبوس گرفته میشود و از این اتوبوس كه 23 سرنشین داشته تست گرفته میشود و 14 نفر پاسخ تستشان مثبت میشود. پس میبینید نقش سفر و دورهمی در ابتلا به كرونا بسیار مهم است. در نتیجه در مازندران بیشتر روستاها درگیر بیماری كووید 19 شدهاند. همچنین این استان دچار خیز سوم بیماری نشده بود و حالا درگیر خیز سوم بیماری شده است. راه مقابله با بیماری این است كه بیماریابی زودرس انجام شده و افراد به سرعت شناسایی شوند.
احتمال اینكه واكسن فایزر را وارد كنیم، كم است
رییسی در پاسخ به سوالی درباره واردات واكسن فایزر گفت: اسم واكسن فایزر به این علت زیاده برده میشود كه اولین تزریقها را انجام دادند. فایزر جزو واكسنهایی است كه پلتفرم mRNA دارند. احتمال اینكه فایزر را وارد كشور كنیم بسیار كم است، زیرا شرایط نگهداری دشواری دارد و هم اینكه این واكسن وابستگی زیادی به كشورهایی دارد كه اصلا به ما واكسن نمیدهند. از طرفی واكسنهای دیگری وجود دارد كه قابلیت حمل راحتتری دارند و در دسترستر هستند و در سبد كووكس قرار دارند.
وی در پاسخ به سوالی درباره واكسیناسیون مسوولان و ترجیح استفاده از واكسن فایزر گفت: در مورد مسئولین اینگونه نیست كه واكسن فایرز خیلی طرفدار داشته باشد. فایزر خیلی هم واكسن خارقالعادهای نیست، تازه بد هم نیست. اگر قرار باشد واكسنی وارد شود، باید بر اساس اولویتها باشد. اكثر مسئولین سالمند هستند و در گروه سالمندان قرار میگیرند و اگر قرار باشد سالمندان واكسن دریافت كنند، به آنها نیز تزریق میشود. از طرفی عدهای هم جلوی وزارت بهداشت تجمع كردند كه واكسن نمیزنند كه چون نمیخواهند پس واكسن تزریق نمیكنند. مسئولینی هم كه خودشان مبتلا شدند و بهبود یافتند كه دیگر واكسن نمیزنند. متاسفانه نظرات زیادی در زمینه واكسن كرونا وجود دارد، عدهای كمپین میزنند واكسن بخرید بعد عدهای مقابل وزارت بهداشت تجمع میكنند كه چرا واكسن آوردید و میسازید، عدهای میگویند اگر واكسن میآید اول به خودتان بزنید و بعد به مردم و عدهای هم میگویند اینها واكسن را برای خودشان میخواهند و نه مردم. به هر حال در شبكه بهداشت كاری كه درست باشد انجام میشود و بر اساس اولویتها واكسن را تزریق میكنیم. اما مهمترین واكسن، پیشگیری است.
نقش آلودگی هوا در تشدید بیماریهای تنفسی
وی در پاسخ به سوالی درباره آلودگی هوا گفت: آلودكی هوا در تشدید بیماریهای تنفسی موثر است و علل زیادی دارد از سوخت نیروگاهها گرفته تا خودروهای فرسوده و ... همه عامل آلودگی هستند. از طرفی در بحران كرونا میگوییم مردم از وسایل حمل و نقل عمومی كمتر استفاده كنند كه همین باعث استفاده بیشتر از خودروهای تك سرنشین میشود.
اگر قرار باشد از چین واكسن بخریم، آن واكسن "سینوفارم" است
وی درباره واكسن كرونای چین، اظهار كرد: اگر قرار باشد از چین واكسن بخریم واكسن سینوفارم است. واكسن سینوفارم در چین مربوط به یك شركت دولتی است كه فاز سوم را هم گذرانده است و تاییدیه هم دارد. در نتیجه قرار نیست واكسن سینوواك چینی خریداری شود. در شرابط اضطراری سازمان بهداشت جهانی همه كشورها را تشویق به ساخت واكسن میكند، الان آمریكا با سینوفارم، سینوواك، آكسفورد و روسیه قرارداد دارد و حدود 3 میلیارد دوز واكسن خریده است آیا همه آن فایزر است؟ خیر چون میشود از مجموعه واكسنها استفاده كرد.
رییسی درباره واكسن كرونا تاكید كرد: بسیاری از كشورها 10 هزار یا 50 هزار یا 100 هزار دوز از یك واكسن آوردهاند كه حتی در فاز سوم بوده و تزریق كردهاند، این به معنی واكسیناسیون نیست. برخی كشورها دوز بسیار پایینی وارد كرده و تزریق كردهاند. بحث ما در واكسن فایزر فقط مشكل نگهداری نیست، واكسن فایزر تاییدیه گرفته است و حتی بعد از جهش ویروس كرونا در انگلستان، خود شركت فایزر اعلام كرد كه میخواهد در تهیه واكسن بازنگری كند. این كه فایزر تاییدیه گرفته، همه اینها تاییدیههای اورژانسی است. كسی نگفته این واكسن موثر نیست و اتفاقا بالاترین اثربخشی را هم واكسن فایزر داشته است. واكسن آسترازنكای آكسفورد هم مورد تایید قرار گرفته است. واكسنهای زیادی در حال تولید است و اثربخشیهای مختلفی دارند. مهم این است كه زنجیره انتقال ویروس را قطع كنند. این طور نیست كه ما برای تولید یخچال ناتوان باشیم ولی قتی واكسنهای دیگری وجود دارد و شرایط خرید فراهم است، از آنجا میخریم. هیچكس نمیتواند ادعا كند كه واكسن فایزر در طولانی مدت از بقیه واكسنها بهتر است. بسیاری از شركتها با یكدیگر همكاری میكنند.
تصمیم گیری درباره بازگشایی تالارها؛ سه شنبه
وی در پاسخ به سوالی درباره زمان بازگشایی تالارهای عروسی و مراكز فرهنگی، گفت: تالارها جزو مشاغل گروه 4 هستند كه مدت زیادی است كه تعطیل هستند، سهشنبه در كمیته امنیتی_اجتماعی ستاد قرار است در این مورد تصمیم بگیریم كه آیا با رعایت پروتكلها امكان بازگشایی وجود دارد یا خیر چون تیغ دو لبه است زیرا هم به اقتصاد تالار دارها فشار میآید و هم ممكن است خیلی از مراسمها به خانهها برود و در شرایط بدون نظارت بهداشتی اجرا شود.
2 گزارش وزارت بهداشت درباره ارتباط آلودگی هوا و كووید19
معاون وزیر بهداشت در پاسخ به سوالی درباره آلودگی هوا و سوخت نیروگاهها گفت: پنجشنبه هفته گذشته جلسهای با رییس جمهوری داشتیم كه رییس سازمان حفاظت از محیط زیست هم حضور داشتند. بحثهایی در زمینه جایگزین شدن سوخت در نیروگاهها و میزان مصرف گاز در فصل سرما هم وجود دارد كه در زمینه آلودگی هوا همه دست به دست هم میدهند. میزان سوخت پاك یا گاز به علت فصل سرد بالا میرود. در مورد نیروگاههای تهران تصمیم گیری شده كه جایگزینی سوخت انجام شود، اما با توجه به كمبود سوخت این اتفاق هنوز نیفتاده است. وزارت بهداشت هم دو گزارش مبنی بر ارتباط آلودگی هوا و كووید 19 ارائه داده است و در مصوبات ستاد ملی هم وجود دارد. همچنین نامهای با امضا وزیر بهداشت به معاون اول رییس جمهوری هم ارسال شده است. بحث آلودگی هوا به جز در زمینه بیماریهای تنفسی در سرطانها هم بسیار تاثیر دارد. آلودگی هوا فقط در تهران نیست، اصفهان و اراك نیز از جمله شهرهای آلوده هستند. بسیاری از برنامهها و زیرساختها برای اصلاح آلودگی هوا به دلیل تحریمها عقب مانده است.
تعطیلی برای آلودگی هوا كارساز نیست
وی در خاتمه تاكید كرد: در حوزه سلامت هم مستندات لازم در مورد آلودگی هوا و كرونا ارائه شده و هم پیشنهادات به كمیته اضطرار آلودگی هوا اعلام شده است. وضعیت بسیاری از ایستگاهها از هشدار هم بالاتر بوده و درخواستها را اعلام كردیم. در این مدت كم تعطیلی نداشتیم ولی مسائل دیگر هم وجود دارد اگر مردم در تهران تعطیل شوند به سمت شمال حركت میكنند و همین اتفاقی میافتد كه حالا در استانهای شمالی پیك كرونا رخ داده است. تعطیلی یعنی افراد در خانه بمانند و به این معنی نیست كه سفر بروند. كرونا و آلودگی هوا اكنون معضل دو سویه است. مدارس كه تعطیلاند، كارمندان دولت هم كه نصفه و نیمه سركار رفتند و كسب و كار هم كه اكثرا در این 11 ماه تعطیل بودند بنابراین در مورد آلودگی هوا، خیلی هم به تعطیلی فكر نكنید كه كارساز نیست.