چگونه عادت‌های بد را ترك كنیم؟

اعتیاد انواع مختلفی دارد و تنها شامل مواد مخدر نیست، هر یك از افراد با كمی تامل در زندگی شخصی خود متوجه خواهد شد كه درگیر مجموعه ای از اعتیادهای خوب و بد است، عادت هایی كه موجب آسیب رساندن به خود و دیگران می شود كه لازم است راه درمان و از بین عادت‌های غلط را بشناسیم.

بسیاری از افراد در زندگی روزمره خود كارهایی انجام می‌دهند كه شاید نه تنها هیچ اطلاع و آگاهی نسبت به آن ندارند، بلكه بر اساس یك الگو و عادت و تنها از روی تكرار مكررات، دست به انجام چنین رفتارهایی می زنند. این افراد در زندگی روزمره عادت‌های مختلفی را بكار می‌برند كه این فعل و انفعالات می‌تواند خوب و یا بد باشد. عادت‌های خوب بر اساس یكسری اصول تعیین و تعریف شده و عادات بد در مقابله با این اصول یا با واكنش‌های منفی دیگران، مورد سنجش قرار می گیرد.

برای نمونه سخت‌كوشی، احترام به دیگران، ورزش‌كردن، كار و فعالیت، دستگیری از زیر دستان و وفای به عهد، از جمله عادات خوب و پسندیده به شمار می رود و در مقابل آن دروغ گفتن، فریب دادن، پایمال كردن حقوق دیگران، تكبر و اعتیاد ز عادت‌های بد و نهی شده از سوی جامعه به شمار می‌رود.

عادت بد یا خوب، جزئی از زندگی

ریحانه عابدنیا رواندرمانگر تحلیلی گفت: هنگامی كه یك الگوی رفتاری خاص به هر دلیلی در فردی تكراری شد، خود به خود این اعمال و رفتار جزئی از زندگی او به شمار می‌رود و در صورت انجام ندادن حس غریبی پیدا كرده و ضمن درگیری ذهن، احساس می‌كند چیزی را گم كرده است.

وی با بیان اینكه تكراری یا ثابت شدن یك‌سری رفتارها در فرد یا افراد را می‌توان عادت نامید، افزود: از طرفی این رفتارها می‌تواند الگوی برخورد با خود یا اطرافیان را نشان دهد، عادت‌های خوب، فرد را به مرحله مناسبی از زندگی می‌رساند و باعث می‌شود كه همه‌چیز به درستی پیش رود.

این روانشناس بالینی اظهارداشت: ترك عادات‌ و رفتارهای تكراری بسته به خصوصیت و شرایط زمانی و مكانی هر فردی بستگی دارد و نمی‌توان برای آن مدت تعیین كرد. افراد به خوبی می‌توانند ایرادهای دیگران را مشاهده و در خصوص آنها گفت و گو كنند اما زمانی كه نوبت به خود فرد می‌رسد به دلیل اینكه با این عادات،روزانه زندگی كرده است ،نمی‌تواند آن را درك كند و هر فردی معمولاً خودش را بی عیب و نقص می‌داند.

عابدنیا گفت: احتمال اینكه فرد علاقه‌ای به انجام دادن رفتارهای تكراری روزانه نداشته باشد، وجود دارد، اما این رفتار بنابر تداوم عادتی كه پیدا شده به صورت ناخودآگاه و خودكار بروز می‌كند، به نحوی كه تكرار اعمال بد و رفتارهای اشتباه را همچنان ادامه می دهد اما بعد از مدتی دیگر آنها را حس نمی‌كند و فكر می‌كند كه هیچ عادت یا رفتار بدی مرتكب نشده است.

این رواندرمانگر گفت: برای اینكه عادت‌های بد خود را بیشتر و بهتر بشناسیم، باید در ابتدا علت ناراحتی دیگران را نسبت به رفتارمان را تشخیص دهیم، دست از توجیه رفتار غلطی كه انجام می‌دهیم برداریم، حتماً از اطرافیان نسبت به رفتارهایی كه مورد پسند نیست سوال كنیم، رفتارهای غلط را یادداشت و عادات بد دیگران را زیر نظر داشته باشیم.

عابدنیا گفت: قضاوت كردن دیگران، بدقولی و بدعهدی، بددهنی، دروغ بستن و تهمت زدن، زیاده روی و وسواس، درگیری با فضای مجازی و مقایسه كردن از جمله عادات بدی و به قولی پر تیراژ از سوی بیشتر مردم به شمار می رود كه نه تنها چهره فرد را در مقابل دیگران شناخته تر می كند بلكه صدمات جبران ناپذیر و فشار روحی و روانی بر زندگی فرد وارد می كند.

وی افزود: برای اینكه فردی بخواهد عادت‌های بد خود را ترك و به كلی آن را از بین برد، می‌تواند در زمان ایجاد یك رفتار و عادت خوب به خود پاداش دهد تا این رویه به مرور جایگزین رفتار تكراری یا عادت بد شود. از طرفی این دسته افراد كه احساس می كنند برخی از رفتارشان تبدیل به عادت شده است، برای مقابله با این رفتار و ترك آن نباید شتاب كرده و احساس خستگی كنند بلكه باید در این مسیر، خویشتن دار باشد.

این روانشناس اضافه كرد: فرد سیگاری برای ترك عادت خود باید نخست به دنبال محرك ها به عنوان عامل انگیزشی برای مصرف سیگار باشد و از طرفی یكی از این محرك ها برای ادامه عادت استعمال سیگار در افراد سیگاری، دوستان و اطرافین این دسته فرد یا افراد هستند كه با راهنمایی و تشویق های خوب، می توان از ادامه سیگار كشیدن آن جلوگیری كرد.

وی گفت: اطمینان از ترك عادت، نتیجه بخش خواهد بود و از این رو تا جایی كه امكان دارد فرد یا اطرافیان نباید از هدفی كه برای نتیجه گرفتن از ترك رفتارهای تكراری معیین كرده اند، دست بردارند و عادات و رفتاری را كه به نظر ناپسند می رسد را شكست دهند. برای رهایی از رفتارهای ناپسند یا تكراری ابتدا باید بر روی یك عادت بد متمركز شد و آن را از بین برد، سپس به سراغ عادتی دیگر رفت. اگر فردی بخواهد عادت‌های ناپسند خود را یكباره ترك و از آن‌ها دوری كند مطمئن باشد كه موفق نخواهد شد و از طرفی هیچ كدام از آنها را كنار نخواهد گذاشت.