شیر غنی شده بهتر است یا شیر معمولی؟

شیر غنی شده از تركیب شیرگاو با ویتامین ها و مواد معدنی به دست می آید كه به طور طبیعی در مقدار مشخصی از شیر وجود ندارد. معمولا شیرهای غنی شده موجود در بازار حاوی ویتامین آ و ویتامین دی هستند. اگرچه تركیبات دیگری مانند زینك، آهن و فولیك اسید نیز در این گونه شیرها یافت میشود.

مواد معدنی كه به شیرهای غنی شده افزوده میشوند، بر اساس مكان زندگی و رژیم غذایی روزانه شما انتخاب میشود. به عنوان مثال در كشوری مانند آمریكا، با توجه به نوع تغذیه مردم آن، به اكثر ویتامین های یاد شده نیاز است به همین خاطر در این كشور شیرهای غنی شده، از محبوبیت بیشتری برخوردارند.


شیرهای غنی شده نیز مانند شیرهای معمول و غنی نشده، هم برای نوشیدن و هم برای پخت و پز به كار میروند. برای غنی كردن شیر، اسید ویتامین آ و ویتامین دی به آن افزوده میشود. این دو یكی از قابل جذب ترین انواع ویتامین هستند.

به دلیل مقاومت بالای ویتامین آ و دی در برابر گرما، میتوانند هنگام فرآیند پاستوریزاسیون و هموژنیزاسیون به شیر افزوده شوند تا باكتری های مضر از بین برود و مدت زمان نگهداری افزایش پیدا كند.سایر ویتامین ها، مانند ویتامین ب، نیز باید پس از این فرآیند به شیر اضافه شود زیرا ممكن است در اثر حرارت از بین برود.



شیر غنی شده منبعی مناسب برای تامین ویتامین آ و دی مورد نیاز بدن است، علاوه بر این شیر به طور طبیعی سرشار از انواع ویتامین ها و مواد معدنی ست.


هر دو نوع شیرهای غنی شده و معمولی سرشار از ویتامین ها و مواد مغذی هستند. به عنوان مثال وجود كلسیم و فسفر – دو ماده اصلی تشكیل دهنده استخوان ها - در هر دو نوع شیر، استحكام استخوان ها را موجب میشود. همچنین وجود ویتامین دی در شیرهای غنی شده باعث بالا بدن سطح جذب كلسیم میشود.

علاوه بر این تقریبا 30% كالری شیر از پروتئین موجود در آن تامین میشود كه این پروتئین برای ساختن ماهیچه هایی سالم و ایجاد تركیباتی كه به هدایت فرآیندهای بدنی كمك میكند، بسیار مفید است.

فواید شیرهای غنی شده

در مقایسه با شیرهای معمول و غنی نشده، انواع غنی شده ی آن از فواید مختلفی برخوردارند:

• فقدان مواد مغذی در رژیم غذایی شما را جبران میكند

فرآیند غنی سازی (اضافه كردن مواد مغذی كه در غذا وجود ندارند یا در فرآیندهای حرارت دهی از بین رفته اند) در ابتدا برای درمان بیماری هایی كه بر اثر كمبود مواد مغذی ایجاد میشوند، آغاز شد. راشیتیسم یا نرمی استخوان از دسته بیماری هایی ست كه بر اثر كمبود ویتامین دی ایجاد میشود. بر این اساس، غنی سازی آرد و شیر در كشورهای پیشرفته باعث شده تا بیماری های كمبود مئاد غذایی تقریبا ریشه كن شوند.

علاوه براین، غنی سازی یك استراتژی مفید برای اصلاح كمبود ریزمغذی های دیگر است كه شاید مانند ویتامین دی مهم نباشند، اما فقدان آنها در مواد غذایی مضر خواهد بود.

بر اساس مطالعات انجام شده، مردم ذكشورهایی كه به طور گسترده از شیرهای غنی شده استفاده میكنند، از سطح ویتامین دی بالاتری نسبت به مردم كشورهای دیگر برخوردارند.

• فرآیند رشد سالم در كودكان را تقویت میكند

شیرغنی شده در جلوگیری از فقرآهن یا كم خونی در كودكان بسیار موثر است، این بیماری در كشورهای در حال توسعه رایج تر است. در این مناطق شیر ها معمولا با آهن، ویتامین بی و سایر مواد معدنی غنی میشوند.

بر اساس مطالعه موردی تقریبا 5000 كودك، میزان كم خونی در كودكانی كه از شیر و غلات غنی شده با آهن، زینك و ویتامین آ استفاده میكردند، تا 50% كاهش یافته است.همچنین بر اساس پژوهش دیگر بر كودكان پاكستانی، كودكان نوپایی كه از شیرغنی شده با فولیك اسید تغذیه میكردند نسبت به كودكانی كه از شیرگاو تغدیه میكردند، سطح آهن بالاتری داشتند.

علاوه بر این نوشیدن شیر غنی شده در كودكان باعث بهبود عملكرد فرآیندهای مغذی میشود. بر اساس مطالعه انجام شده بر 296 كودك چینی، كودكانی كه شیر غنی شده مینوشند، نسبت به دیگران عملكرد تحصیلی بهتر و انگیزه بیشتری دارند.

اگرچه باید این نكته را به خاطر داشته باشید كه غنی سازی شیر در هر منطقه براساس مواد و رژیم غدایی همان منطقه صورت میگرد. به عنوان مثال در شیرهای غنی شده در آمریكا، آهن، فولیك اسید، زینك یا ریبوفلاوین یافت نمیشود.

• بهبود سلامت استخوان ها

مصرف شیرغنی شده باعث بهبود سلامت استخوان ها میشود. مصرف شیر یا سایر مواد لبنی غنی شده باعث تراكم بیشتر مواد مغذی در استخوان ها، یا استخوان های قوی تر و محكم تر میشود.شیر به طور طبیعی سرشار از كلسیم و فسفر است و استخوان ها از تركیب این دو ماده ساخته میشوند. بنابراین، حتی مصرف شیرهای معمول و غنی نشده نیز باعث میشود مواد خام برای استخوان سازی در بدن شما تامین شود.

لازم به ذكر است كه شیرهای غنی شده با ویتامین دی نیز یكی از منابع بسیار كامل برای استخوان سازی محسوب شده زیرا باعث جذب بیشتر كلسیم میشوند.مصرف روزانه دوز مناسبی از كلسیم برای جلوگیری از پوكی استخوان – بیماری كه باعث ضعف و شكنندگی استخوان ها میشود – ضروری است. مصرف شیرهای غنی شده راهی كم هزینه و آسان برای جذب كلسیم و سایر مواد مورد نیاز بدن و ارتقا سطح سلامتیست.